göstererek dersin başında veya ortasında öğrencilerin dikkatlerini çekebilir.
Buldurma
yöntemi, sadece soru-cevap tekniğinin özel bir kullanım şeklini değil, bir çok tekniğin bir
arada aynı amaçla kullanılmasını ifade eder.
13-
İyi soru hazırlama kurallarına uyulmalıdır.
14-
İyi soru sorma kurallarına uyulmalıdır.
15-
Öğrenci sorularının alınmasındaki kurallara uyulmalıdır.
BULDURMA YÖNTEMİNİN ÜSTÜN YÖNLERİ
1- Buldurma yöntemi uygun bir şekilde kullanıldığı takdirde, öğrencilerin zihin
yeteneklerini geliştirir. Bu yöntem dört tür düşünme etkinliğini sağlayabilir. a) Hazırlama, b)
Yargılama, c) Karar verme (değerlendirme), d) Üretici (yaratıcı) düşünce; iyi plânlanmış ve
iyi sorulmuş sorularla öğrencilerin düşünmeleri sağlanır. Ezberlenmiş bilgilerin tekrarı yerine,
açıklama ve yorum yapmayı gerektiren sorularla öğrenci düşünmeye sevk edilir. Öğrenci bu
esnada, önceden öğrendiği bilgileri hatırlayacak, kavrayacak, uygulayacak, analiz, sentez,
değerlendirme yapacaktır.
2-
Öğretimin ne derece etkili olduğunu, öğrencilerin başarı derecelerini değerlendirme
imkanı sağlar. Böylece öğretmen, öğretim hakkında geribildirim (dönüt) sağlamış olur. Bu,
hem tüm olarak sınıfı hem de her bir öğrenciyi anlama imkanı verir. Bunun sonucu öğretmen,
öğretimi öğrencilerin ilgi, ihtiyaç ve zihin seviyelerine göre ayarlar ve eksik bilgileri
tamamlattırır.
3-
Öğretmen, bu yöntemi bir anlamda kontrol aracı olarak kullanabilir. Öğrenci her an
kendisine soru sorulacağını bilirse sürekli dersle ilgilenir. Çünkü ders boyunca öğrencilerin
hepsinin dikkatini uyanık tutmak, onları konuya yöneltmek oldukça güçtür. Halbuki dikkatin
sağlanması önemlidir. Dikkat, öğrencinin enerjisini belli bir yönde harekete geçirir.
48
İşte
buldurma yöntemiyle tüm öğrencilerin ders boyunca canlı, hareketli ve dikkatli olmaları
sağlanmış olur.
4- Buldurma yöntemi, öğrencilerin eski bilgilerini tekrar etmeleri ve pekiştirmelerine
yardımcı olur. Öğretimde tekrarın önemi büyüktür. Buldurma yönteminde bilgiler,
öğrencilerin eski bilgilerinin hatırlatılması ve bazı dağınık bilgilerin bir araya getirilmesiyle
buldurulur.
5- Bilgilerin sadece bilgi düzeyinde kalmayıp, kavrama, uygulama, analiz, sentez ve
değerlendirme seviyesinde öğrenilmesini sağlar. Öğretimde amaç da, öğrencinin öğrenme
seviyesinin yükseltilmesidir.
6-
Kalıcı öğrenmeyi sağlar. İnsanlar duyduklarından daha çok kendi söylediklerini
hatırlarlar ve daha geç unuturlar. Bu yöntemde de amaç öğrencinin bilgiyi kendisinin
bulmasıdır. Öğrencinin kendisinin bulduğu bilgileri akılda tutması, unutmaması daha
kolaydır.
7-
Öğrencilerin kişisel yaşantıları ile işlenen konular arasında ilişki kurmalarına
yardımcı olabilir. Öğretimin başlıca amaçlarından birisi de, öğrencilerin kendi yaşantıları
arasındaki bilgi, beceri ve tutumlar arasında bağlantılar kurabilmeleri ve bundan sonra sağlam
genellemelerde bulunabilmelerini sağlamaktır.
8-
Öğrencilerde değerlendirme yeteneğini geliştirir. Mevcut bilgilerden genellemeler
yapabilmek, yapılan çalışmaların başarılı olup olmadığını belirlemek, çeşitli durumlarda en
uygun davranışı gösterebilmek iyi bir değerlendirme yeteneğine sahip olmayı gerektirir. Bu
yöntemde bilgiler eski bilgilerin hatırlanması, kavratılması, uygulanması, analiz, sentez ve
değerlendirme yapılmasıyla buldurulmaktadır. Bu sebeple buldurma yöntemi öğrenciye bu
imkanı sağlayabilir.
9- Buldurma yöntemi öğrencinin daha önce öğrendiklerini yeni alanlara transfer
etmesini sağlar. Bir öğrenme kendinden sonra gelen öğrenmeyi kolaylaştırıyorsa
olumlu
48
Berbaum, L’Action s.112.
transfer gerçekleşmektedir. Bu yöntemin temelinde de öğrencilerin daha önce öğrendiklerinin
üzerine yeni bilgileri kazandırma söz konusudur. Öğretimde transfer öğretim etkinliklerinin
içinde önemli bir yere sahiptir.
10-
Öğrencilerin güdülenmesini sağlar. Öğretmenin sorularına doğru cevap veren
öğrencilere, öğretmen hemen geribildirim (dönüt) verecektir. Bu da onlara başarı zevki
verecek ve öğrenme isteklerini artıracaktır. Geribildirimin, olumlu pekiştireçle desteklenmesi
daha da güdüleyici olur. Bilindiği gibi güdülemenin öğretimde etkisi büyüktür.
49
11-
Öğrencilerin, arkadaşlarının değişik düşünce ve görüşlerini saygıyla
dinlemelerinin yanında hoşgörülü olmalarına da yardımcı olabilir.
50
12-
Öğrencinin konuşma yeteneğini ve ifade gücünü geliştirebilmek
için uygulama
yapma imkanı hazırlar.
13- Derse katılmayan veya çekingen davranan öğrencilerin derse katılmalarına yardım
edebilir.
14-
Öğretmen öğrenci iletişimini sağlar.
15- Birlik ve beraberlik duygusunu güçlendirebilir.
BULDURMA YÖNTEMİNİN SINIRLILIKLARI
(EKSİK VE YETERSİZ YÖNLERİ)
1- Zaman kaybına sebep olabilir. Bu yöntemde tanımlar, genellemeler öğrenciye hazır
verilmediğinden bilgilere ulaşmak uzun zaman alabilir. Bu sebeple öğretmen plânlama
aşamasında zamanı iyi ayarlamalıdır. Zaman ayarlaması yapılırken öğrencilerin kişisel
farklılıkları dikkate alınmalı, her öğrencinin bilgiye ulaşmasını sağlayıcı yeterlilikte zaman
verilmelidir. Buldurma yönteminde, öğrencilerin çok sık yanlış cevap vermelerinden veya
konunun dağıtılmasından dolayı zaman kaybı artabilir. Zaman kaybını azaltmak için
öğretmenin çok dikkatli davranması gerekir..
2- Her konuya uygulanamaz. Bu yöntem, tarihî olayların, öğretimine uygun değildir.
Direkt
olarak gözlenen, işitilen ve okunan, benzersiz, tekrarı söz konusu olmayan bir kerede
meydana gelmiş tarihî oluşum ve buluşlar buldurma yöntemiyle öğretilemez.
3-
Soruların çoğunluğu öğretmenden tarafından sorulur. Öğretimde esas olan sorunun,
öğrenciden gelmesidir. Bu yöntemde ise soru soran sürekli öğretmendir. Bu eksikliği
gidermek için öğretmen öğrencilere soru sorma imkânı vermelidir.
4- Her konu için uygun sorular hazırlamak güçtür. Öğretmen ,soru hazırlama ve soru
sorma, tekniklerini çok iyi bilmelidir.
5-
Kalabalık sınıflarda uygulamak oldukça zordur.
6- Dikkatli kullanılmazsa sınıfta gürültüye ve kargaşaya sebep olabilir.
7- Bazen soru cevap bir kaç öğrenci ile devam edebilir. Bu durumu engellemek için
öğretmen dikkatli olmalı, tüm sınıfın derse katılımını sağlamalıdır.
8- Sorulara cevap veremeyen öğrencilerin kendilerine güvenleri azalabilir. Ayrıca bu
öğrencilerin öğretmene karşı olumsuz tavır almaları mümkündür. Bunu önlemenin yolu,
öğretmenin çok hoşgörülü olmasıdır.
9-
Öğrencilerin uygun olmayan ve gereksiz cevap vermeleri öğretmeni zorlayabilir.
Böyle durumlarda öğretmen ,sinirlenmemeli, sabırlı olmalıdır.
10- Bu yöntemin sadece soru cevap şeklinde anlaşılarak, başka tekniklerden
yararlanılmayıp sonucu, sürekli sorular
sorularak ders işlenilmesi ,dersi sıkıcı hale getirebilir.
NİÇİN BULDURMA YÖNTEMİ?
49
Berbaum, L’Action s.114.
50
Berbaum, L’Action s.115.