17
Cənub həsrəti
Araz boyu havalanıb ağlayar,
Daim onu yaddaşlarda saxlayar.
Göründüyü kimi bu hay-haraylar hamısı
şairin baxış prizmasından süzülən güclü
məntiqi özündə saxlayan ciddi ədəbi mesaj-
lardır.
Boyat edilib boyatlaşmış ellərimiz yada
düşdükcə isə onları bayatılaşdırır:
Əzizim Heydərbaba,
Günlər gəlməz hesaba,
Yüz dərənin yorğası,
Baş əyər bircə taba.
Mən aşiqəm Təbrizə,
Ellərimiz üz-üzə,
Siznən görüşdüyüm gün,
Gecəm dönər gündüzə.
Onun minbir ağrı ilə, iztirabla «Könlüm
keçmək istər Xudafərindən» misralarına yı-
ğılmış enerjisi, gücü bütöv bir Xudafərin
dastanıdır. Bəlkə də oxucuya ehtiram üçün
burada iki-üç bəndin həmin dastandan dilə
gətirmək yerinə düşərdi:
18
Əvəz Müəllim
«Şaxıyaraq şimşək kimi
Ulu tarın qəmli simi
Çatıb qovuşmağın dəmi,
Könlün keçmək istər Xudafərindən.
Həqiqəti hamı bilsin,
Göz yaşımı vüsal silsin
Şəhriyarı gözüm görsün
Könlüm keçmək istər Xudafərindən.
Qonuşaydı dillərimiz,
Uzaq düşən ellərimiz
Birləşməyə tellərimiz
Könlüm keçmək istər Xudafərindən.
O Güneyi görmək üçün
Görüb, deyib-gülmək üçün
Lap Tərbizdə ölmək üçün
Könlüm keçmək istər Xudafərindən».
Əvəz Müəllim Cənubi Azərbaycan mü-
cahididir. Elə sözü ilə səfərbər elədiyi mə-
nəvi varlığı ilə o tay-bu tay ağrısının səma-
sında nə baş verirsə, onun könül rübabını
dilə gətirir. Vaxtı ilə xəyanət eləmişlərin,
19
Cənub həsrəti
onların etirafları və yaxud qərəzli mövqelə-
ri, sonralar Azərbaycana qarşı bütöv Azər-
baycanlılığa qarşı duruşlarının heç bir mə-
qamı onun nəzərindən yayınmır. O, İran şa-
hının və ailəsinin (eləcə də şəcərəsinin)
Azərbaycana qərəzli münasibətini, milli hö-
kumətin faciəli taleyini, Şəhriyarın böyük
dil birliyi uğrundakı mübarizəsini, "özünün
Təbrizlə görüşünü", Novruzda Şəhriyar xa-
tırlamalarını – bir sözlə, Cənub həsrətli
duyğulanmalarını axıracan çözə bilmək, kə-
ləfi axıracan açmaq nə qədər çətin olsa da,
heç olmasa, bunu deməyə borcluyuq:
«Əvəz Müəllim şair yox, həm də əsgərdir,
söz əsgəri. Vətən birliyi uğrunda vuruşan
söz əsgəri». Onun bir Cənub gözəlinə üz tu-
taraq ən kövrək lirik duyğularla müraciəti
hər kəsin qəlbini titrətmək gücündədir:
«Xoşbəxtlik, təbəssüm qoy sənin olsun,
Təbrizi sevmişdim, Təbrizin olsun.
Götür Savalanı cehizin olsun,
Ay Cənub gözəli, Cənub gözəli.
21
Cənub həsrəti
Kitabdakı “Vətən və ayrılıq”dan sonra
gələn “Dünya və tənhalıq” və “Həsrət dün-
ya” fəsillərı isə ardıcıl olaraq bir-birinin
məntiqi davamıdır.
Müəllim adını ədəbi təxəllüs kimi götür-
mək bəlkə də başlanğıcda onun peşə dairəsi
ilə bağlı olub, ancaq bu gün, həm də sənəti,
yəni yaratdığı poetik örnəkləri ilə daha çox
səsləşir. Böyük yolun ələmdarı olmaq üçün
gərək, həm də o böyük yolu keçmək elmi-
nin müəllimi olasan. Əvəz Müəllim adlı bir
şair var və onun da bir Cənub həsrəti var.
Görən, oxuyan, tanıyan bilər.
Əli Rza XƏLƏFLİ,
şair-publisist,
beynəlxalq Rəsul Rza mükafatı laureatı.
Prezident təqaüdçısü,
«Kredo» qəzetinin baş redaktoru
23.01.2017