Microsoft Word C?f?rov ?D?Biyyat
Yüklə 0,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
Nizami Cəfərov 44 nüfuzlu alimlərin böyük maraq göstərmələrini yüksək dəyərlən- diriblər. Professor Robert Hoyland tədbir iştirakçılarına Mərkəzin yaranma tarixindən danışıb və onun ərsəyə gəlməsində həmkarı professor Nərgiz Paşayevanın xüsusi əməyinin olduğunu diqqətə çatdırıb. O, konfransın əhəmiyyətini qeyd edib və Mərkəz tərəfindən görülən işlər haqqında məlumat verib. Professor Nərgiz Paşayeva belə bir tədbirin keçirilməsin- dən böyük məmnunluq duyduğunu bildirib. N.Paşayeva deyib: «Artıq bir neçə ildir ki, mənim peşəkar həyatımda yeni bir mərhələ başlayıb. Bu, Oksford Universiteti ilə qurulan, rəsmi statusa malik və artıq Universitetin bir hissəsi kimi qəbul olunan Nizami Gəncəvi adına Mərkəzin yaradılmasıdır. Daha sonra N.Paşayeva XX əsrdə Azərbaycan elminin keçdiyi mürəkkəb tarixi inkişaf dövrünə nəzər yetirib. Xüsusi olaraq vurğulayıb ki, humanitar elmlər kommunist ideologiyası- nın ciddi təzyiqlərinə məruz qalsa da, o dövrdə Azərbaycan alimləri dəyərli elmi əsərlər yaratmağa müvəffəq olublar. O zamanlar xüsusilə türkologiya, etnogenez, Azərbaycanın milli- mədəni mənsubiyyətini, zəngin tarixini araşdıran tədqiqatlara qarşı sovet ideologiyası tərəfindən yaradılan süni maneələr bu araşdırmaların dünya elmi səviyyəsinə çıxarılmasına əngəl törə- dib. Həmçinin elmi tutuma malik olan nəzəri kitablar Avropa dillərinə tərcümə edilməyib. Azərbaycanın zəngin tarixi və mədəniyyəti ilə bağlı bir çox məsələlərin hazırda dünya elmi ictimaiyyəti üçün böyük maraq doğurduğunu vurğulayan N.Paşayeva deyib: «Ümid edi- rəm ki, biz, Oksford Universitetinin Nizami Gəncəvi adına Mər- kəzi vasitəsilə Azərbaycan və onun yerləşdiyi bölgə haqqında dünyanın elmi ictimaiyyətində maraq doğuran bütün suallara cavab tapa biləcəyik». Və həmin konfransda dünyanın müxtəlif ölkələrindən olan mütəxəssislər aktual mövzularda məruzələr edib müzakirələr aparmışlar. Ədəbiyyat söhbətləri 45 Bir il sonra – 2016-cı ilin iyun ayının 11-də Oksford Uni- versitetinin ən qədim kolleclərindən olan «Brasenose» kollecin- də «Trans-Xəzər əlaqələri (V-XIII əsrlər)» mövzusunda növbəti konfrans keçirildi ki, həmin konfransda Oksford Universitetin Şərqşünaslıq Institutunun və Nyu-York Universitetinin aparıcı professoru, Oksford Universitetinin Nizami Gəncəvi Mərkəzinin Ingiltərə tərəfdən rəhbəri Robert Hoyland, Moskva Dövlət Uni- versitetinin Bakı filialının rektoru, AMEA-nın müxbir üzvü, Oksford Universitetinin Nizami Gəncəvi Mərkəzinin Azərbay- can tərəfdən rəhbəri, professor Nərgiz Paşayeva, Oksford Uni- versitetinin Şərqşünaslıq fakültəsinin aparıcı professoru Edmund Hertsiq, Şotlandiyanın Edinburq Universitetinin Roma arxeolo- giyası üzrə professoru, Oksford və Tübingen universitetinin mühazirəçisi, eyni zamanda, Böyük Britaniyanın Farsşünaslıq Institutu və Romaşünaslıq təbliği Cəmiyyətinin şura üzvü pro- fessor Eberhard Zauer, Rusiyanın Elmlər Akademiyasının ipək və kətan üzrə aparıcı arxeoloqu və tarixçisi professor Zvezdana Dode, Rusiya Elmlər Akademiyasının Dağıstan elmi mərkəzində arxeologiya departamentinin rəhbəri, professor Murtazəli Hacı- yev, Harvard Universitetinin aparıcı arxeoloqu doktor Kərim Əlizadə, Oksford Universitetinin tarixi antropologiya üzrə mütə- xəssisi və Nizami Gəncəvi Mərkəzinin tədqiqatçısı, doktor Irina Şinqiray, Oksford Universitetinin Nizami Gəncəvi Mərkəzinin Bərdə Arxeoloji Ekspedisiyasının (AEB) aparıcı arxeoloqu, «Brasenose» kollecinin üzvü, doktor Pol Vordsvors, Pensilvani- ya universitetinin arxeologiya üzrə aparıcı mütəxəssisi, aspirant Lara Fabian, Kanadanın Saskatçevan və Ingiltərənin Durham universitetlərinin aspirantı Kristen Hopper və Oksford şəhərində yerləşən Ətraf Mühitin Idarə olunması təşkilatının aparıcı arxeo- loqu Çarlz de Kesne iştirak edirdilər. Beləliklə, tədbirdə Oksford Universitetinin alimləri ilə bərabər, Şotlandiyanın Sent Andryus Universitetindən, ABŞ-ın Harvard və Pensilvaniya Universitet- lərindən, həmçinin Rusiya Elmlər Akademiyasından gələn alim- lər də çıxış etmişlər. Nizami Cəfərov 46 Həmin konfransda akademik Nərgiz Paşayevanın dediyi aşağıdakı sözlər böyük maraq doğurmaqla yanaşı, doğrudan da, tarixi əhəmiyyət daşıyır: «Bizim gözləntilərimiz, planlarımız və ümidlərimiz çox böyükdür və biz Nizami Gəncəvi Mərkəzinin bu 5 illik elmi- tədris proqramını birdəfəlik təşəbbüs və keçici mərhələ kimi nəzərdə tutmamışıq və tutmuruq. Həqiqət ondan ibarətdir ki, bir çox elmi-nəzəri məsələlər, problemlər uzaq keçmişdən bu günə qədər öz həllini gözləyir. Qeyd etmək lazımdır ki, Sovet dövrün- də elmi metodologiya təhrif olunmuş bir sistem kimi fəaliyyət göstərirdi. Bir çox hallarda tarixi faktlar dəyişilmiş, həqiqi elmi mülahizələr isə vulqar, sosioloji təmayüllərə məruz qalırdı. Mə- səl üçün, Azərbaycan tarixi haqqında kitablar və dərsliklər yeni- dən işlənib hazırlanmalıdır. Bu gün bölgəyə (Qafqaza) dünya elmi kontekstində böyük bir maraq var. Xəzər ətrafı ərazilər həmişə bir çox xalqlar və müxtəlif etnik qruplar ilə zəngin olub. II-III əsrlərdə bir-birindən uzaqda olan iki böyük Imperiya ara- sında, Roma və Çin Imperiyaları arasında bir bağlantı yarandı. Bu bağlantıya səbəb bir əşya, bir amil – ipək oldu. Məhz bu ticarət ilə bağlı olan amil, demək olar ki, bütün dünyanı birləş- dirdi, yolları açdı, məlumatlar sıxlaşdı və Qafqaz xalqları daxil olmaqla regionun bir çox xalqları bu prosesə qatıldılar. Məlum- dur ki, etnogenez məsələsi tarixin ən müşkül məsələlərindən bi- ridir. Alimlər qeyd edir ki, bir xalqın yaranması üçün inkubasiya dövrü 500 il davam edə bilər. Beləliklə, suallar az deyil, öyrənil- məmiş məqamlar da çoxdur. Mən çox şadam ki, biz professor Hoylandın rəhbərliyi altında Bərdədə arxeoloji qazıntılar apara- raq, arxeoloqların, antropoloqların, tarixçilərin, şərqşünasların, ədəbiyyatçıların, dilçi alimlərin müştərək köməkliyi və əməyi ilə bu boşluqları doldura bilərik. Okfsord kimi məşhur elm ocağın- da bu əhəmiyyətli işin görülməsinin xüsusi dəyəri, çəkisi var. Özüm haqqında bircə onu deyə bilərəm ki, 34 ildir ki, mən universitetdə çalışıram və üç böyük universitet – Bakı Dövlət, Moskva Dövlət və son üç ildə isə möhtəşəm Oksford universi- Yüklə 0,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|