Microsoft Word din ve devlet elaqeler doc
Yüklə 482,98 Kb. Pdf görüntüsü
|
ümumiyyətlə İslam tarixinin (dörd xəlifə və sonrakı) ilk dövrlərinin tarixi və siyasi şərtlərinin təsiri altındadır. Şiələr isə Peyğəmbərin özündən sonra əmirliyi Əliyə (r.a.) verdiyini vurğulayır və buna şübhəsiz inanırlar. Ancaq əhli sünnə bu cür vəsiyyətin olmadığına və hətta şiə tərəfdarı sünnilər belə bu mövzudakı dəlillərin Əlinin (r.a.) xəlifəliyini əmr etdiyini ifadə etməz deyirlər. Qısaca, Şiəyə görə imamət və xilafət mövzusunda məsələ şəxsdən çox məqam və xüsusiyyətdir. İmam o xüsusiyyətləri üzərində daşıyan insandır. Fəqət Əhli-sünnəyə görə vəziyyət tamam fərqlidir. Əvvəl məqamın sahibi müəyyən edilir,sonra da məqamın çərçivəsi çəkilməkdədir. Əlbətdə teokratik idarəçilərə xidmət məqsədiylə bir çox fərqli firqələrdə Əməvilər dönəminin əvvəllərindən özünü göstərməyə başladı. Bunlardan: *Cəbrilik nə üçünlərin qarşısını almaq, idarəçilərin törətdiklərinin məsuliyyətsizliyini ortadan qaldırmaq üçün, ərəblərin cahili inanclarını yenidən xortlatdılar. Alın yazısı ərəb cahiliyyəsində məşhur idi. Təəssüf ki, əhli-sünnəyə də bu yeridilmişdir.* Xalq, idarəçilərin zülümlərinə etiraz etməməsi üçün yenidən ortaya atılmış bu əqidə (qəza-qədər) ən təsirli üsullardan biridir. Ali b.Hüseyin (Zeynəlabidin) İbn Ziyada mənim adımdakı qardaşımı əsgərlər öldürdü deyəndə, İbn Ziyad,”Xeyr Allah onu öldürdü” dedi. Seyyid “Allah ölümləri vaxtında canları alır.”(Zümər 42) deyə cavab verir. 42
*Mürciyə: Xariciliyin ifratına bir təfrit olaraq ortaya çıxdı. Əməvilərin, İdarəçilərin və zövqi səfasına düşmüş, nəfsinə uymuş bütün fasiqlərin işinə gələn bir düşüncə göyərdi. “Əməl imandan ayrıdır” 43 və bilavasitə “əməl imana zərər verməz” fikri Əhli-sünnədə də göyərən yara olub hələ də qanamaqdadır.* Bu düşüncə bütün fasiqləri toxunulmazlıq qazandırır və nəticədə cənnətə
42 İbn Cərir ət-Təbəri, “ Əl-Bidayə vəh-Nihayə” 43 *“Əməl imandan ayrıdır” sözü bir mənada doğrudur ancaq səhv düşüncələrə yol açır. Əməllə iman, “bədən və ruh” kimidir. Bunlar fərqli olsalar da, bir arada olduqları vaxt bir dəyər, canlılıq ifadə edər. Bunların varlığı bir- birinə möhtacdır. Eyniylə İman və əməl kimi...Əməlsiz imanın bir dəyəri olmadığı kimi, imansız əməlin də bir dəyəri yoxdur!*
göndərirdi. Bu gün də üzdən iraq bir çox müsəmanların fasiqliklərində bu düşüncənin böyük payı vardır. Əhli-sünnə hər cür pisliyi, cinayəti törədən birinin imamlığı caizmi, deyilmi sualında ilişib qaldılar. Tək bir həlli vardı bunun; ədalət qaidəsinin inkar edilməsi. Və bu qaidəni qaldırdılar. Tamamilə deyil, Peyğəmbər zamanında yaşayanlardan və idarəçilərdən qaldırmışdılar. Əşarilər ədaləti ən üstün məfhumlardan biri olmaqdan çıxarıb elə bir səviyyəyə endirdilər ki, hər cür pis və zalım hərəkətlə uyğunlaşan bir şeyə çevirdilər. İbn Hənbəl “Adil ya da zalım əmirlərlə cihada çıxmaq qiyamət gününə qədər səhihdir. Onları qınamaq və qarşı çıxmaq heç kimin həddinə deyildir. Zəkatları onlara vermək lazımdır. Verməyən təmizlənməmiş deməkdir. Şiələr ədalət şərtini qaldırmamaq şərtiylə cümə və cəmaat namazına qatılmışlar. Onların bu hərəkətləri H. Bəsrinin və bir çox əhli-sünnənin görüşlərinə uymaqdadır. H.Bəsri: “Mümin birinin, münafiq birinin arxasında qıldığı namaz qılana zərər verməyəcəkdir. Eyni şəkildə münafiq birinin, mümin bir kimsənin arxasında qıldığı namaz da ona bir fayda saxlamayacaqdır.” İbn Hazm: “U. b. Ziyadın və Həccacın arxasında namaz qılmaqdan uzaqlaşan bir səhabə tanımırıq. Heç bir yaxşılıq namazdan, namazı məscidlərdə qilmaqdan yaxşı deyildir. Dəvət edildiyi yeri tərk caiz deyildir. Heç bir günah da namazları və məscidləri buraxmaqdan pis deyildir. Biz namaza, oruca, cihada çağıranlarla bərabər olacayıq. Amma bizi günaha çağırana qatılmayacayıq, ona kömək etməyəcəyik. Bunlar Əbu Hənifə, Şafii və Əbu Süleymanın görüşləridir. Müsəlmanlar tarixləri boyu digər üçüncü dünya ölkələri kimi, daim idarəçilərin təzyiqindən və boyunduruqluğundan izdirab çəkmişdir. Təzyiqin ən böyüyü qanunları çeynəmək, özünü qanun olaraq görməkdi. Bu səbəblə hər istədiyini eliyir və bu elədiklərini haqlı göstərəcək əyyanları yanında tuturdu. Son ictimai-
siyasi, texnoloji irəliləmər və insan haqları məfhumları ilə əzilmiş, aşağılanmış bir çox xalqların gözləri açılmağa, haqlarının alındığını hiss etməyə başladılar. 44
*Ancaq zehni iti və gücü əlində tutan zalımlar hələ də insanları öz oyunlarının, məqsədlərinin bir parçasına çevirməkdən əl çəkmirlər. Bunlara da Allah cəhənnəmə getmə hürriyyəti vermişdir. Ədalət gec və ya tez yerini tapacaqdır. Allah Təala: “Xeyirli aqibət möminlərindir” buyurur. Hər kəs elədikləri ilə Allahın hüzuruna çıxacaqdır. Onu ki, aldatmaq mümkün deyildir!*
7 - ORDU-MİLLƏT HƏMRƏYLİYİ 70. Milləti ordusuz, ordunu da millətsiz təsəvvür etmək mümkün deyildir. Ordu və millət ət və sümük kimi bir-birinə möhtacdır. Ət ilə sümük arasına mikrob girərsə, bədəndə dayanılmaz ağrılar baş verər. Ordu ilə millətin arasına yad ünsürlərin girməsi də eyni nəticəni doğuracaqdır. Yad ünsürlər deyərkən ikiüzlü insanlar nəzərdə tutulur. Onların nə orduya, nə də millətə faydası vardır. Onlardan bir qismi ordunun, digər bir qismi isə millətin mövqeyini müdafiə etdiklərini iddia edərək bir tərəfi digərindən qoparmağa çalışırlar. Ordu mənsubları ilə elm adamları həqiqətləri rahat qəbul edən bir xaarakterə sahibdir. Çünki hər iki sahəyə mənsub məslək sahibləri də yalandan, saxtakarlıqdan uzaqdır. Ancaq onlar heç kimi aldatmadıqları üçün başqalarının da onları aldada bilməyəcəklərini zənn edirlər. Aldadıldıqlarını başa düşdükləri vaxt isə iş-işdən keçmiş olur. *Bu səbəbdən, dövlət çox vaxt ordunu rahatlıqla aldadaraq, öz xalqına qarşı belə yönəldə bilir.* İkiüzlülər bulanıq suda balıq ovlamağı xoşladıqları üçün ortalığı qarışdırmaqda mahirdilər. Xalqı onların səmimi olmadıqlarına inandırmaq çətindir. Bu səbəblə onlara qarşı mübarizə həssas, məqsədyönlü və davamlı olmalı, onları cəsarətləndirəcək, istismarçı davranışlarına fürsət verəcək hərəkətlərə yol
44 Məhəmmədrza əl‐Müzəffər, e.g.ə. s. 20. Yüklə 482,98 Kb. Dostları ilə paylaş:
|