Microsoft Word din ve devlet elaqeler doc
Yüklə 482,98 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- C- KİLSƏ VƏ TEOKRATİYA
- 2-QURAN VƏ TEOKRATİYA
- “De: “Özünə övlad götürməyən, mülkündə (səltənətində) şəriki olmayan, acizlik səbəbi ilə bir dosta (hamiyə də) ehtiyacı olmayan Allaha həmd olsun!”
- “Özlərinə elçi göndərilənləri mütləq sorğu-suala çəkəcək, o elçiləri də, şübhəsiz, sorğu-sual edəcəyik.
edən, yoxsul insanlara zülm, dul qadınlara haqsızlıq, yetimlərə əziyyət edən yer üzünün bütün kral və hakimləri sonunda taxt və kürsülərindən endiriləcək və zəlil olacaqdır”. 49
83. Brutus bu mövzuda belə deyir: “Müqəddəs Kitab Tanrının öz səltənəti ilə, kralların isə Tanrıdan aldıqları səltənətə əsaslanaraq hökm etdiklərini, əsil suverenliyin Tanrıya məxsus olduğunu, kralların isə onun təmsilçiləri olduqlarını bəyan edir. 50
bərqərar etmək və onları bütün düşmənlərinə qarşı qorumaq məqsədi ilə almışdır... Kralların tacqoyma mərasimində iki cür sözləşməyə şahid oluruq: Biri xalqın Tanrının xalqı olduğuna dair Tanrı ilə kral və xalq arasında; ikincisi, xalqın sədaqətlə itaət, kralın da ədalətlə hökmdarlıq edəcəyinə dair kralla xalq arasındadır” 51 .
84. Kilsə teokratik sistemin ən fundamental təsisatıdır. Çünki bu sistemdə kralı, hökumətləri və valiləri (yerli icra hakimiyyəti başçılarını) təyin edən və vəzifəyə gətirənin Tanrı olduğuna inanılır. Xristianlara görə Tanrı - Ata, Oğul və Müqəddəs Ruh üçlüyündən ibarətdir. Oğul İsadır. Göydə və yer üzündə bütün səlahiyyət ona verilmişdir. 52 İsa adına hərəkət etmək və qərar vermək səlahiyyəti isə kilsəyə aiddir. İsanın varlığı kilsədən əskik olmaz. Çünki kilsə onun mənəvi
49 Jean Calvin, Xristian dini təlimindən seçmə parçalar (Christianae religionis institutio, IV Kitab, XX Bölüm: Dövlət idarəetməsi haqqında), tərcüməçi: Şahin Alpay, Qərbdə siyasi düşüncələr tarixi - 2, Yeni Çağ. Tərtib edən Mete Tuncay, Ankara, 1969, s. 48-51. 50 Stephanus Junius Brutus, Vindiciae Contra Tyrannos (Tiranlara qarşı hüquqlar), tərcüməçi: Mete Tuncay, Qərbdə siyasi düşüncələr tarixi - 2, Yeni Çağ, Seçilmiş Yazılar, Ankara, 1969, s. 62. 51 Brutus, e. q. ə. s. 63 52 “... İsa yaxınlaşıb onlara dedi: “Göydə və yer üzündə bütün səlahiyyət mənə verilmişdir...” (Müqəddəs Kitab, Mattanın nəql etdiyi Müjdə, XXVIII/18)
varlığı ilə bütünləşmişdir 53 . Müqəddəs Ruh isə kilsəni Allahın, yəni Atanın neməti və ərmağanları ilə doldurur və xətalardan qoruyur. 54
85. Matta İncilinə (Mattanın nəql etdiyi Müjdə tərc.) görə, Həzrət İsa çarmıxa çəkilib dəfn edildikdən üç gün sonra qəbrindən çıxmış, Qalileyada 11 həvarisinə görünmüş və belə demişdir: “Göydə və yer üzündə bütün səlahiyyət mənə verilmişdir. Beləliklə, gedin, bütün millətləri mənim şagirdim edin; onları Ata, Oğul və Müqəddəs Ruh adı ilə vəftiz edin; sizə əmr etdiyim hər şeyə riayət etməyi onlara öyrədin. Budur, mən dövrün sonuna qədər hər gün sizinləyəm”. 55
şəxsin xristianlığa qəbul edilməsi də kilsənin təsdiqi ilə gerçəkləşir. Bunun üçün vəftiz olmaq lazımdır. Vəftiz yunan dilində “suya batırmaq” deməkdir. Xristianlıq termini olaraq isə İsanın mənəvi vücudu ilə birləşməyi və Müqəddəs Ruhla yenidən doğuluşu ifadə edir. Vəftiz xristian olmağın ilk şərtidir. Bir kilsədən digərinə keçmək də vəftizlə baş verir. 56
86. Xristian dünyasında ən çox mənsubu olan məzhəb Katolik məzhəbidir. Bu məzhəb özünü Peterə bağlı hesab edir. Ruhani başçı Papadır. Papa İsanın vəkili və Peterin xələfidir. Papa səhvdən, nöqsandan uzaq bir avtoritet, kilsə isə ümumbəşəridir. İnanca görə, kilsədən qeyri qurtuluş yolu yoxdur. Roma digər kilsələrin ruhani mərkəzidir və hamısından üstündür. Kilsə Müqəddəs Ruh tərəfindən istiqamətləndirilir və idarə edilir. Müqəddəs Ruh, Ata və Oğuldan qaynaqlanır. İncil yalnız kilsə tərəfindən şərh edilə bilər. 57
53 Günay Tümər.Abdurrahman Küçük, Dinlər Tarixi, Ankara 1993, s. 263. 54 Tümər Küçük e. g. ə. s. 256. 55 Mattanın nəql etdiyi Müjdənin son cümlələri olan “İsa şagirdlərinə tapşırıq verir” başlıqlı bu hissənin başlanğıcı belədir: “On bir şagird Qalileyaya, İsanın onlara təyin etdiyi dağa getdi. İsanı gördükdə Ona səcdə qıldılar. Bəzisi isə şübhə etdi. İsa yaxaınlaşıb onlara dedi: “Göydə və yer üzündə bütün səlahiyyət mənə verilmişdir. Beləliklə, gedin, bütün millətləri Mənim şagirdim edin; onları Ata, Oğul və Müqəddəs Ruh adı ilə vəftiz edin; sizə əmr etdiyim hər şeyə riayət etməyi onlara öyrədin. Budur, mən dövrün sonunadək hər gün sizinləyəm”. (Müqəddəs Kitab, Mattanın nəql etdiyi Müjdə, XXVIII/16-20) 56 Tümər, Küçük, e. g. ə. s. 268. 57 Tümər, Küçük, e. g. ə. s. 270. 87. Teokratik quruluşda kralı, hökumətləri və valiləri təyin etmək və vəzifəyə gətirmək səlahiyyəti kilsəyə məxsusdur. Çünki kilsə Tanrı adına hərəkət edir və Ona aid olan səlahiyyəti həyata keçirir. Lakin kilsə bu xüsusda heç bir məsuliyyət daşımır. Onsuz da Müqəddəs Ruhun kilsəni xətalardan qoruması 58
inancı onları məsuliyyətdən tamamilə azad edir. 88. Beləliklə, teokratiyani belə bir təriflə izah etmək lazımdır: “Teokratiya hakimiyyəti kilsənin iradəsinə həvalə edən idarə üsuludur. Bu quruluşda kralı, hökümətləri və valiləri (yerli icra hakimiyyəti başçılarını) təyin edən və vəzifəyə gətirən kilsədir”.
89. Quranda dövlət başçısı, idarəedicilər və dövlət quruluşu ilə əlaqədar xüsusi bir hökm yoxdur. Bu mövzuda Həzrət Məhəmməd (s) tərəfindən də bir əmr və tövsiyə verilməmişdir. Bu, idarəedicilərə, rəhbərlərə müqəddəslik verilmədiyini, onların heç bir mövzuda toxunulmaz sayılmadığını göstərir. Teokratiya bu düşüncəyə zidd olaraq Allahın iqtidar səlahiyyətinin bir təsisata həvalə edilməsi və ya onunla paylaşılması mənasını daşıdığına görə bu səlahiyyəti həyata keçirənlərin məsum, müqəddəs və toxunulmaz olmasını zəruri edir. Qurana görə belə bir davranış şirkdir. Uca Allah belə buyurur:
Qurana görə Peyğəmbərlər belə gördükləri işlərə görə məsuliyyət daşıyır. Uca Allah belə buyurur:
58 Tümər, Küçük, e. g. ə. s. 256. Yüklə 482,98 Kb. Dostları ilə paylaş:
|