Microsoft Word diplomatiya az doc

www.uemu.birolmali.com
                                                   
Urmu Kitabxanasi
 
122 
Äksinä,  lazım  olan  bu  sahälärdäki,  imkanlarını  mähdudlaşdırmaq,  onun  hämin  bu  istiqamätdäki  iddialarını 
mähdudlaşdıran amillärdändir. 
Här  bir  häyati  situasiya  kimin  üçünsä  mäqbul,  kimin  üçünsä  qeyri-mäqbuldur.  Situasiya  o  adam  üçün 
mäqbuldur,  hansının  ki,  bu  durumda  äldä  etdikläri  vä  ya  äldä  etmäkdä  olduqları  ilä  arzuları  arasında  täqribi 
bärabärlik  işaräsi  durur.  Hansı  üçün  ki,  burada  bärabärsizlik  işaräsi  durur,  onlar  üçün  bu  şärait  dözülmäzdir. 
Demäli, burada «arzular» vä «äldä olunanlar» adlanan iki däyişän mövcuddur. Vä färdin vä ya kütlänin mövcud 
väziyyätä qarşı narazılığını artırmaq vä ya azaltmaq üçün dä, bu iki däyişänlä manipulyasiya etmäk zäruridir. Bu 
isä,  sizin  üçün  problem  täşkil  edän  mäsälädä  daha  çox  täräfin  özünä  problem  görmäsini  täşkil  etmäk  üçün 
gäräkdir. Beläliklä: 
 V.3.1) Räqib cäbhäsindä hazırkı väziyyätdän narazı olan, ondan qurtulmağa, onu däyişmäyä meylli olan 
şäxslär axtarılıb tapılır, här vasitä ilä dästäklänir, onların orada söz vä imkan sahibi olmalarına çalışılır. 
Räqib cäbhäsindä (1) väzifä vä ya digär qazanc iddiasında olanlar; (2) väzifädän getdiyinä görä vä ya iflas 
olduğuna  görä  incik  qalan  vä  «bälkä  dä  qaytardılar»  ümidi  ilä  yaşayanlar;  (3)  väziyyätin  ağırlığını  birbaşa 
çiyinlärindä daşıyanlar (mäs., müharibä zamanı – sıravi äsgärlär kimi) vä b. bu kateqoriyadandır. 
 V.3.2) Beläläri yoxdursa vä ya olanların cäbhäsini genişländirmäk mäqsädi ilä, räqib cäbhäsi üzvlärindä 
hazırkı väziyyätdän narazılığın süni şäkildä yaradılması istiqamätindä iş aparılır. Bunun üçün: 
 V.3.2.1) Situasiya äleyhinä ideoloji fäaliyyät aparılır. O cümlädän: 
 V.3.2.1.1) Situasiyanın zäif mäqamları, yäni täbliğat hädäfi olan täräflärin (täräfin) zövqü, baxışı, marağı 
(arzusu,  istäyi,  adäti,  stereotipi  vä s.)  ilä  uyğun  gälmäyän  cähätläri  axtarılıb  tapılır.  Bu  mäqsädlä  onların 
(konkret färdin, räqib liderinin, räqib cäbhäsi üzvlärinin, ähalisinin, äsgär heyätinin vä b.): 
  Hazırkı  problemläri  axtarılıb  tapılır,  gözläri  qarşısında  qabardılır,  canlandırılır  (bax:  «Täbliğat» 
bölümünä  [burada, säh. 52])  –  mäs.,  aclıq,  susuzluq,  yuxusuzluq,  yaxınlarından  xäbär-ätärsizlik,  sevimli 
peşälärindän,  äyläncälärindän  ayrılıq,  hätta  belä  mäqamlarda  heç  dä  az  ähämiyyät  käsb  etmäyän  seksual 
täcridlik vä s. kimi problemläri, bu işin hüquqi vä digär mäsuliyyätläri, onun ucbatından rastlaşdığı bälaları, 
sair uğursuzluqları, itkiläri, tänäzzülü, böhranı, çatışmamazlıqları, mährumiyyätläri vä s. – älälxüsus bu yolu 
tutmayan  vä  ya  tutub  sonradan  ondan  äl  çäkänlärin,  yaxud  onunla  eyni  vä  bälkä  dä  ondan  da  az  hüququ, 
xidmäti,  läyaqäti  vä s.  olub,  sadäcä  olaraq,  pulunun,  adamının  vä  ya  digär  mäziyyätlärinin  sayäsindä  daha 
rahat  şäraitdä  olub,  bundan  daha  çox  qazanc  götüränlärin,  yaxud  digär  här  hansı  säbäbdänsä  bu  yolda 
olmayanların hazırkı ‘‘xoş güzäranlarının’’ (täbii ki, täbliğat psixologiyasına uyğun olaraq, güzäranlarından 
seçmä xoş epizodlarının) eyhamlı reklamı ilä kontrastda; 
  Perspektiv  tählükäläri (real  vä  ya  qurama  tählükäläri)  gözläri qarşısında  qabardılır,  canlandırılır (bax: 
«Täbliğat»  bölümünä  [burada, säh. 52])  –  mäs.,  väziyyätin  getdikcä  ona  äleyh  dinamika  üzrä  inkişaf 
etmäsi, yaxın vaxtda daha da pisläşäcäyi, qida, su, sursat, enerji, xammal, pul vä s. ehtiyatlarının tükänmäk 
äräfäsindä  olması,  şäraitin,  iqlimin  getdikcä  ona  älverişsiz  istiqamätä  yönälmäsi,  bäla,  hücum,  xästälik 
gözlänilmäsi, sair qorxduğu şeyin yaxınlaşmaq üzrä olması vä s. 
  Keçmiş  xoş  güzäranları  gözläri  qarşısında  qabardılır,  canlandırılır  (bax:  «Täbliğat»  bölümünä 
[burada, säh. 52]) – älälxüsus, nostalji, sentimental ruhlu şeir, film, hekayä, rävayät, müsahibä, plakat, şäkil, 
häzin musiqi, xatirä, söhbät vä s.-in (säsländirmäk, eşitdirmäk, göstärmäk vä s. yolları ilä) täsiri fonunda. 
Bu kimi mäqamlar tapılıb seçmä vä ya qurama faktlar, statistikalar, yaxud saxta analiz, arqument, nümunä, 
nümayiş  vä s.  yolu  ilä  onlara (ona)  izah  edilir,  başa  salınır  (bax:  «Täbliğat»  bölümünä  [burada, säh. 52]). 
Bununla  da  panika,  depressiya,  ruh  düşkünlüyü,  bädbinlik,  qorxu,  apatiya,  frustrasiya,  şok  vä s.  kimi  mänfi 
emosional  hallara  düşmälärinä,  bugünlärini  diskomfort,  sabahlarınısa  çıxılmaz  kimi  qavramalarına,  situasiya 
äleyhinä  köklänmälärinä,  väziyyätdän  çıxış  yolu  axtarmalarına,  onu  däyişmäyä  meyllänmälärinä  vä s.  nail 
olunur. 
  Nümunä  1:  Somali  prezidenti  Mähämmäd  Aydid  1995-ci  ildä  «Sülhyaratma  missiyası»  adı  ilä  bu  ölkäyä  müdaxilä 
etmiş  ABŞ  qoşunlarını  buradan,  sadäcä  olaraq,  ABŞ-ın  buradakı  problemlärini  onun  ähalisinin  näzärindä  qabartmaq 
taktikası  ilä  çıxarmağa  müväffäq  olmuşdu:  Bunun  üçün,  ABŞ-ın  buradakı  qäläbälärini  reklam  edän  täbliğat 
kompaniyasını iflasa uğratmaq vä ictimai räy vektorunun oriyentasiyasını ABŞ-ın näzarätindän çıxararaq, bunu ABŞ-a 
särf  edän  istiqamätdän,  särf  etmäyän  istiqamätä  döndärmäk  üçün,  M.Aydid  bir  qädär  real  vä  bir  qädär  dä  montaj 
üsulları  ilä  Moqadişi  küçälärindä  qalaqlanıb  qalmış  amerikan  äsgärlärinin  meyitlärini  vä  onlarla  tähqiramiz  surätdä 
davranan  Somali  äsgärlärini  äks  etdirän  videosüjetläri  «burada  baş  veränlärin  real  mänzäräsi»  kimi  bir  sıra  ABŞ 
telekanallarında, o cümlädän, Si-En-En telekanalında nümayiş etdirmäyä müväffäq oldu (vä yaxud B.Klintonun vä ya 
ümumiyyätcä,  ABŞ-ın  äleyhdarlarının  kömäyi  ilä  göstärilmäsini  täşkil  edä  bildi).  Näticädä,  äsgär  analarının, 
müxalifätin, här şeyi xüsusi mübaliğä ilä täqdim etmäyä alışmış mätbuatın vä istiqamäti bunlardan müäyyänläşän sadä 
kütlä ehtirasının güclü äks-reaksiyası näticäsindä, ABŞ mäqsädinä çatmamış, öz qoşunlarını bu ölkädän geri çıxarmağa 

---