63
III Fəsil. Azərbaycanda dövlət xəzinədarlıq sisteminin təkmilləşdirilməsi
yolları
3.1.. Dövlə t büdcə sinin kassa icrasının sə mə rə li təş kilində Dövlə t
Xə zinə darlığ ı Agentliyinin və zifə lə ri və rolu
Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyinin Dövlət Xəzinədarlığı
Agentliyi dövlət büdcəsinin kassa icrasını həyata keçirən və həmin maliyyə
ə
məliyyatlarının uçotunu aparan, büdcə xərcləri üzrə dövlətin adından büdcə
təşkilatları qarşısında öhdəlikləri qəbul edən, Azərbaycan Respublikasında dövlətə
məxsus maliyyə vəsaitlərinin vahid mərkəzdən idarə edilməsi, bu vəsaitlərin daxil
olması və məqsədyönlü xərclənməsi sahəsində cari nəzarəti həyata keçirir.
Agentlik vəzifə və hüquqlarını Azərbaycan Respublikasının bütün ərazisində
bilavasitə rayon və şəhər üzrə maliyyə idarələrinin və şöbələrinin xəzinədarlıq
strukturları və regional (zona) xəzinədarlıq orqanları vasitəsilə həyata keçirir.
Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyinin Dövlət Xəzinədarlığı
Agentliyinin strukturuna Agentliyin mərkəzi aparatı və Bakı şəhərində yerləşən 1-12
saylı Xəzinədarlıq darələri daxildir,
Bir çox dövlətlərdə ölkənin iqtisadi vəziyyətindən, tarixi və mədəni
amillərdən, iqtisadiyyatın idarəedilməsi məsələləri üçün məsuliyyət daşıyan
qurumun imkan və qabiliyyətindən asılı olaraq xəzinədarlığa büdcə və maliyyənin
idarə edilməsinin ümumi makroiqtisadi siyasət həddində büdcə və vergi siyasətinin
hazırlanması, büdcənin tərtib edilməsi, büdcənin icrası, büdcənin icrası ilə əlaqədar
olan maliyyə əməliyyatları, büdcənin icrası üzrə əməliyyatların uçotu və maliyyə
informasiya sistemi, auditor xidməti kimi əsas funksiyaları həvalə edilir.
Agentliyin saxlanma xərcləri və fəaliyyəti Azərbaycan Respublikasının dövlət
büdcəsinin vəsaiti və qanunvericiliklə nəzərdə tutulan digər mənbələr hesabına
maliyyələşdirilir.
Agentliyin fəaliyyət istiqamətləri aşağıdakılardır:
64
• büdcə təşkilatlarının satın aldığı mallara, qəbul etdiyi iş və xidmətlərə görə
qabaqcadan dövlət (büdcə) öhdəlikləri götürür və bu öhdəliklər çərçivəsində
satınalmalardan yaranan kreditor borclarının ödənilməsini həyata keçirir;
• dövlət büdcəsinin icrasını yerinə yetirməklə büdcə gəlirlərinin büdcəyə
daxilolmasını və xərclərinin vahid büdcə təsnifatına uyğun olaraq ünvanlı
istifadəsini təmin edir;
• dövlət xəzinədarlığının inkişafını, vahid xəzinə hesabının idarə edilməsini və
bu hesabdan vəsaitin silinməsinə sərəncam verilməsini təmin edir və s;
Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyinin Dövlət Xəzinədarlığı
Agentliyi fəaliyyət istiqamətlərinə uyğun olaraq aşağıdakı vəzifələri həyata keçirir:
– hər il növbəti büdcə ili üzrə dövlət büdcəsinin və icmal büdcənin
layihələrinin və sonrakı üç il üçün icmal büdcənin göstəricilərininhazırlanmasında
iştirak etmək, büdcənin icrasına dair hesabat sənədlərini hazırlamaq və dövlət
büdcəsinin kassa icrasını həyata keçirmək;
– dövlət büdcəsinin icrası üzrə xəzinə əməliyyatlarının uçotu və hesabatı
işlərinin təşkilinə metodiki rəhbərliyi həyata keçirmək;
– dövlət büdcəsinə bütün daxilolmalar, büdcədənkənar haqlar (ödənişlər),
büdcədənkənar dövlət fondları (Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Fondunun
gəlirləri, əməliyyat xərcləri, beynəlxalq banklarda və digər maliyyə institutlarında
vəsaitin yerləşdirilməsi ilə bağlı xərclər istisna olmaqla), məqsədli büdcə fondları,
dövlət büdcəsinin kəsirinin bağlanması üçün dövlət təminatı ilə alınmış kreditlər
üzrə maliyyə əməliyyatlarını və digər dövlət maliyyə əməliyyatlarını
qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydalara uyğun olaraq həyata keçirmək;
– büdcəyə daxilolmaların vəziyyətindən asılı olaraq və büdcə kəsiri nəzərə
alınmaqla (müdafiə olunan xərc maddələri istisna olmaqla) təsdiq edilmiş dövlət
büdcəsində nəzərdə tutulmuş xərcləri maliyyələşdirmək;
– dövlət büdcəsi vəsaitinin idarə edilməsinin, o cümlədən mərkəzləşdirilmiş
xərclər üzrə nəzərdə tutulmuş resurslardan istifadənin səmərəliliyinin təmin edilməsi
məqsədilə maliyyə planlaşdırılmasını həyata keçirmək;
65
– müəyyən olunmuş qaydada, lakin dövlət büdcəsinin təsdiq olunmuş
göstəricilərindən artıq olmamaq şərtilə büdcə xərcləri üzrə dövlətin adından büdcə
təşkilatları qarşısında öhdəlik götürmək, bu öhdəliklər çərçivəsində alınmış mal, iş
və xidmətləri xəzinə uçotuna qəbul etmək və kassa xərcləri aparmaq;
– ehtiyat fondlarından vəsaitin Azərbaycan Respublikası Prezidentinin və
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin müəyyən etdiyi təyinatlar üzrə
yönəldilməsini təmin etmək;
– dövlət büdcəsindən maliyyələşən təşkilatların sifarişi və məxaric
cədvəllərinə əsasən onların xərc smetalarında nəzərdə tutulmuş vəsait həddində
maliyyələşməsini həyata keçirmək;
– dövlət büdcəsində büdcə kəsirinin örtülməsi üçün nəzərdə tutulmuş
maliyyələşmə mənbələrindən istifadə etmək;
– dövlət maliyyəsindən istifadə sahəsində şəffaflığı təmin etmək məqsədilə
dövlət büdcəsindən maliyyələşən bütün idarə, müəssisə və təşkilatlar üzrə maliyyə
ə
məliyyatlarının müvafiq uçot qaydalarına uyğun uçotunu aparmaq;
– dövlət büdcəsinin icrasına dair hesabatın layihəsini və icmal hesabatı
hazırlamaq;
– dövlət büdcəsində nəzərdə tutulmuş tədbirlərin maliyyələşdirilməsi üzrə
ayrılan vəsaitlərdən təyinatı üzrə istifadə olunmasına, habelə büdcədənkənar
vəsaitlərin təsdiq edilmiş smetaya uyğun istifadəsinə dövlət büdcəsinin kassa icrası
prosesində cari nəzarəti həyata keçirmək;
– rayon, şəhər üzrə maliyyə idarələrinin və şöbələrinin xəzinədarlıq
strukturlarında və regional (zona) xəzinədarlıq orqanlarında xəzinə işlərinin müvafiq
qaydalara uyğun qurulmasına, büdcə vəsaitinin hərəkətinin xəzinə hesablarında
düzgün əks etdirilməsinə, mövcud kredit resursu və büdcə limiti həddinin
gözlənilməsi prinsipinə əməl edilməsinə, ödəniş üçün əsas olan təsdiqedici
sənədlərin mövcud qanunvericiliyə uyğunluğuna operativ nəzarəti təmin etmək;
– xəzinə işlərinin normativ sənədlərin tələblərinə uyğun təşkilinin və
aparılmasının icra vəziyyətini yoxlamaq;
Dostları ilə paylaş: |