Microsoft Word Elmi Mecmue 21
Yüklə 2,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Muhammed Âbid el-Câbirî’nin Tefsirde Siret-Nüzûl İlişkisi Yaklaşımı
- İlahî Hitabın Tabiatı
- Tevhit Mesajı
- Tevilâtu’l- Kur’ân
- Müfredat
- Mebahisu’t-tahsîs inde’l-usuliyyin
Sabuhi SHAHAVATOV 154
göstereni ve gösterileni dilin fonetiğinde ve kavram dünyasında mevcut olmakla beraber, insan zihnindeki kavramları ifade eden “gösterilen” unsuru, zihin dışı dünyaya, yani göstergenin bir bütün olarak vücut bulduğu dış ortama müracaat edilmeden tespit edilemez. Nüzûl sebepleri nassın sosyal bağlamından, yani nüzûl ortamından farklı bir şey değildir. Nasların anlamlarının ortaya konması, dıştan içe ya da içten dışa şeklinde tek yönde değil, bilakis iç-dış arasında “mekiksel” bir seri hareket içinde seyretmesi gereken kompleks bir etkinliktir. 44 Yani Kur’ân’ı anlayabilmek için, onun metnini aşarak arkasındaki bağlama ulaşmak ve bu şekilde onu yeniden söz ortamına taşımak zorundayız. Kur’ân’ı yeniden söz ortamına taşımanın ilk adımı, bütün pasajlarını ait olduğu nüzûl ortamında okumaya çalışmaktır. Nüzûl ortamını ve bağlamı dikkate alarak Kur’ân’ı tefsir etmek kolay bir iş değildir. Kur’ân, müfessirin anlama sorunları gözetilerek kurgulanmış yekpare ve bütünlüklü bir metin olmadığı için, metnin dışında kalan söz dışı bağlamı tespit etmek müfessire düşmektedir. Kur’ân pasajlarının tarihsel bağlamlarının Kur’ân’dan hareketle rahatlıkla tespit edilebilirliği (siyâk-sibâk) 45 ve esbâb-ı nüzûl rivayetlerinin sunduğu yardım yeterli değildir. Bu durumda ortaya çıkan anlama sorununu aşabilmenin alternatif yolu, müfessirin bu bağlamda daha farklı kaynaklara başvurmasıdır. Bunun sorunsuz bir süreç olmadığı ortadadır, fakat bizi Kur’ân’ın özgün anlamına ulaştıracak daha tekin bir yolun mevcut olmadığı da aşikârdır.
44 Nasr Hamid Ebu Zeyd, İlahî Hitabın Tabiatı, s. 143 45 Siyâk kelimesi İslamî ilimlerde bir ıstılah olarak kullanılmamış, bu nedenle de etraflı bir şekilde tanımı yapılmamıştır. Buna karşılık belagat ilminde sözün siyâkı anlamında hal ve makām gibi kavramlar kullanılmış, fakat bunlarla daha çok, sözün dışındaki unsurlar kast edilmiştir. Bu ise, dil dışı bağlama tekabül etmektedir. Siyâk kelimesini “dil-içi bağlam” anlamında ilk kullanan âlimin Câhız olduğu ifade edilmiştir, ancak ondan önce İmam Şâfîî’nin (ö, 204/819) de bu kelimeyi bu anlamda kullanmış olduğunu biliyoruz. Nitekim İmam Şâfîî, er-Risâle adlı eserinde, “Babu’s-sınıf ellezî yübeyyinü siyâkuhu ma’nâhu” (manasını siyâkının açıkladığı ifadeler) şeklinde bir başlık kullanmış ve bu başlık altında incelemiş olduğu âyetlerde, bazı kelimelerin anlamlarının ancak metin/âyet bütünlüğü dikkate alınınca ortaya çıktığını ifade etmiştir. Geniş bilgi için bkz. Muhammed Coşkun,
Doktora Tezi, İstanbul, 2013, s. 245 vd. Esbâb-ı Nüzûl Rivayetleri ve Nüzûl Ortamını Tespit Etmede Yeterliliği Meselesi 155
KAYNAKÇA
Aksan, Doğan, Her Yönüyle Dil, Ana Çizgileriyle Dilbilim, Ankara 1990, Câbirî, Muhammed Âbid Fehmu’l-Kur’ân, Beyrut, 2009, Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Usûlü, Ankara, 1993 Coşkun, Muhammed Muhammed Âbid el-Câbirî’nin Tefsirde Siret-Nüzûl
Ebu Zeyd, Nasr Hamid, İlahî Hitabın Tabiatı, s. 143
Ferâhî, Abdülhâmid, Esbâbu’n-nüzûl, yazma nüsha, http://www.hamid-uddin- farahi.org/index, Erişim tarihi, 30.11.2012 Fîruzâbâdî, Muhammed b. Yakub b. Muhammed, Kamusu’l-Muhit, Mısır, 1938, Hanefî, Hasan, Esbâb-ı Nüzûl’ün Anlamı Nedir?, çev. Ahmet Nedim Serinsu, AÜİFD, s. 227 Hasan Elik-Muhammed Coşkun, Tevhit Mesajı, İstanbul, 2013 Hürremşahî, Bahauddin Kur’ân Bilimi, İstanbul, 1998, İbn Hişâm, es-Siretu’n-Nebeviyye, thk. Ömer Abdusselam, Beyrut, 1993, İbn Manzur, Muhammed b. Mükerrem b. Ali el-Ensârî, Lisânu’l-arab, Beyrut, 1997,
İbn Teymiyye, Mukaddime fi Usûli’t-tefsir, Beyrut, 1988, Mannâu’l-Kattan, Halil, Mebâhis fî Ulûmi’l-Kur’ân, Beyrut, 1986, Mâturîdî, Ebû Mansur Muhammed b. Muhammed b. Muhammed, Tevilâtu’l-
Maverdî, Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed b. Habib, en-Nüket ve’l-uyûn, Beyrut, 1992, Muhsin Demirci, “Esbâb-ı Nüzul”, DİA, İstanbul, XI/360 Nisâburî, Ebû Abdullah İbnü'l-Beyyi Muhammed Hâkim, el-Müstedrek ale's- Sahihayn, Mekke, 2000 Ragıp el-İsfahânî, Hüseyin b. Muhammed b. Mufaddal, Müfredat, Beyrut, 2002. Râzî, Fahreddîn, Mefâtîhu’l-ğayb, Beyrut, 2009. Serahsî, Muhammed b. Ahmed b. Sehl, el-Muharrar fi Usûli’l-fıkh, Beyrut, 1996,
Serinsu, Ahmet Nedim, “Kur’ân-ı Kerim’in Anlaşılmasında Esbâb-ı Nüzûl’ün Rolü” , İstanbul, 1994. Sabuhi SHAHAVATOV 156
Suyûtî, Celaleddin Abdurrahman b. Ebî Bekr, el-İtkân fi Ulûmi’l-Kur’ân, Beyrut, 1987, Sülün, Murat, “Demirin İnzâlinden Kur’ân’ın İnzâline -Bir Nüzûl Analizi-”,
Şeylehânî, Ömer b. Abdülazîz, Mebahisu’t-tahsîs inde’l-usuliyyin, Amman, 2000, Vâhidî, Ali b. Ahmed b. Muhammed en-Nisabûrî, Esbâbu’n-Nüzûl, Kahire, 1315, Yüklə 2,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|