Microsoft Word Elmi Mecmue 21

 Məryəm Zarei Əqdəm  

380

 

ƏDƏBİYYAT 

 

1. Qur’ani-Kərim. Azərbaycan dilinə tərcümə edənlər: Akad. Z.M. Bünyadov və 

V.M.Məmmədəliyev. Bakı: “Olimp”. 1998. 552s 

2. Eləli-pişrəft və Enhetati-muslimin. Qurbani Zeynəlabidin. Tehran: Dəftəri-

nəşri-fərnəngi-İslami. 1374. 

3. Tarixi-fəlsəfeyi-yunan və Rum. Kapulitson Fridik. Cəlaləddin Müctəbəvi. 

Tehran: Suruş. 1375 

4. Həft nəzəriye gər babi-insan. Rusli  Styunes Tehran: Roşd. 1368. 

5. Bozorqani- fəlsəfe. Henri Tomas. Firidun Bədreyi. Tehran: tərcome və nəşr. 

1378 

6. Tarixi-fərhəng və  təməddoni-İslami. Qurbani Zeynəlabidin. Tehran: Dəftəri-

nəşri-fərnəngi-İslami. Tarixsiz 

7. Tarixi-fəlsəfeyi-Qərb. Rassel Bertrand. 

8. Seyri-Hikmət dər Drupa. Foruği Məhəmməd Əli. Tehran: Zəvvar. Tarixsiz 

9. Gibb H.A.R. Sosial Reform: Factor X. The Search foran Islamic Democracy. 

The Middle East in Transition. L.1998 

10. Tarixi-Təməddon. Taynobi Arlond. Tər: Musa Aməng. Tehran: Daneş.1368 

11. Dəramədi bər tarix və dərshaneyi-tarix. Durant Vil. Tər: Müsahib Bitlahi və 

Deyləmi. Tehran:Elmi və fərhəngi. 1384 

12.  İslam və  Təməddon-İslami. Mikel Andre. Tər: Həsən Foruği. Tehran: 

Səmt.1381 

13. Daneşi-muslimin. Həkimi Məhəmməd Rza. Qum.1382 

14. Məcmueyi-asari-Mütəhhəri Murtəza. Tehran: Sədra. 1383.s.15. 

15 Həyabi-əl-Mude. əl-Qunduzi Süleyman. Nəcəf: Heydəriyye. 1384 

16. İnsani dər Quran. Mütəhhəri Murtəza. Tehran: Sədra. Tarixsiz  

 

 

 

---

İslamda insan və onun əsas missiyası 

381

 

XÜLASƏ 

 

Məqalədə İslam mədəniyyətində insan konsepsiyasının iki önəmli cəhəti, yənin 

onun ortaq fitrəti və ali missiyası araşdırılır. Quran ayələrində insan fenomeninin 

müxtəlif xüsusiyyətləri barədə geniş  şəkildə  bəhs olunur. Burada əsas diqqət onun 

əxlaqi və  mənəvi missiyasının müəyyənləşdirilməsinə yönəlir.  İslam insanı Allahın 

Yer üzərindəki xəlifəsi sayır bu baxımdan da onun əsas missiyası mənəvi təkamüldən 

ibarətdir.  

 

 

SUMMARY 

 

Man and his main mission in the Islamic culture have been considered in this 

article. In the Quran verses was extensively discussed the human phenomenon.  

Special attempt was given to moral and spiritual mission of human. A Quranic 

human is indeed a reason-centered and rationalist person, a self-directed, self-

conscious, good servant of God. His main mission is spiritual perfection. 

 

 

РЕЗЮМЕ 

 

В статье речь идет о сущности и натуре человека и его основной миссии в 

Исламской  культуре.  В  коранических  стихах  довольно  подробно  обсуждается 

человеческий  феномен,  особое  внимание  уделяется  его  нравственной  и 

духовной  миссии.  Ислам  рассматривает  человека  в  качестве  наместника  Бога 

на земле, отсюда его миссия заключается в духовном совершенстве. 

 

 

 

Çapa tövsiyə etdi: f.e.d. K.Şərifli 

 

---

---

Сядряддин Конйявинин онтоложи бахышлары 

383

 

 

СЯДРЯДДИН КОНЙЯВИНИН ОНТОЛОЖИ БАХЫШЛАРЫ 

 

Seyed Camal Seyed Mehdi oğlu Gülşəni 

M.Füzuli adına Əlyazmalar  

İnstitunun Disertantı 

 

 

Açar sözlər: vücud, məşuq, eşq, elm, ilahi isimlər   

Keywords: existence, lover, love, science, divine names. 

Ключевые  слова:  тело,  возлюбленный,  любовь,  наука,  божественные 

имена.

 

 

«Вцъуд» 

Билдийимиз  кими, «вящдяти-вцъуд»  дащи  мцтяфяккир  Мцщйиддин  ибн  Яря-

бинин  ады  иля  ялагяляндирилмякдядир.  Лакин  бир  сыра  алим  вя  тядгигатчылар  беля 

бир нятиъяйя эялмишляр ки, «вящдяти-вцъуд», йа «пантеизм»  İбн Ярябидян даща 

яввял, Ейнцлгцззат Мийаняъи тяряфиндян даща системли шякилдя арашдырылмышдыр. 

«Вящдяти-вцъуд»  бир  нязяриййя  кими  щяля  Бяйазид  Бистами,  Ъцнейд  Баьдади, 

Мянсур  Щяллаъ  кими  илк  суфилярдя  мювъуд  олмушдур.  Лакин  Яфифинин  фикринъя, 

Ъцнейд  Баьдади  вя  Бяйазид  Бистами  «вящдяти-вцъуд»дан  дейил, «вящдяти-

шцщуд»дан  (мювъудларын  вя  йа  шащидлярин  вящдятиндян)  бящс  етмиш  вя  İбн 

Ярябинин  нязяриййясиня  бянзяр  бир  фялсяфя  формалашдырмаьа  ъан  атмамышлар. 

İбн  Ярябинин  бир  чох  ясярини  тцрк  дилиня  тяръцмя  вя  шярщ  етмиш  Ящмяд  Авни 

Конукун  фикринъя, «вящдяти-вцъуд»  термини  илк  дяфя  İбн  Яряби  тяряфиндян 

дейил,  онун  тялябяси  олмуш  Сядряддин  Конявинин  «Мифтащцл-гейб»  ясяриндя 

ишлянмишдир.  

«Вцъуд» бящси Конйявинин «Мифтащцл-гейб» ясяриндя бящс етдийи мювзу-

лардан  ян  юнямлисидир. «Вцъуд»  бящси  бир  чох  философлар,  о  ъцмлядян  Молла 

Сядра  тяряфиндян  арашдырылмыш  вя  онун  «Щикмяти-мцтяалийя»  нязяриййясинин 

ясасларындан  бири  олмушдур.  Конйяви  инаныр  ки, «вцъуди-амм»  вящдят  бахы-

мындан Щагга баьлы, кясрят бахымындан ися мювъудатла ялагядядир [5, s. 194]. 

Бязи философлар мащиййятин ясалятиня етигат етмишляр. Бу философлар арасында 

İшраг  фялсяфясинин  дащиляри  вя  онларын  ардыъыллары,  Ъялаляддин  Дявани (833-

908/1429-1502),  Сейид  Сядряддин  Дяштяки  (вяф. 930/1523), Мирдамад 

---