nəticələrinin qiymətləndirilməsi rolunun artması. Xidmətdə irəliləmə və ix-
tisas standartları. Dövlət qulluqçularının seçilməsi zamanı favoritizmin və
diskriminasiyanın aradan qaldırılması. Vəzifələrin müsabiqədənkənar tutul-
ması şərtləri. Administratorların təyin edilməsi sistemi hüquqi institut kimi
(1978-ci il). 1978-ci il Mülki qulluq islahatı haqqında Qanunla icazə verilən
siyasi fəaliyyətlə bağlı məmurların işləri. Xidmətlər sisteminin müdafiəsi
üzrə Şuranın inzibati ədliyyə funksiyaları. ABŞ dövlət qulluğunun etik ko-
deksi.
Alm aniya.
Prussiyada dövlət idarəçiliyinin prioritet dəyərləri. Mü-
asir Almaniya bürokratiyası imtiyazlı siyasi qrup kimi. Almaniyanın mər-
kəzi administrasiyası və ərazi hakimiyyətlərinin fəaliyyət sahələri. “İctimai
xidmət” vəzifə kateqoriyalarının formalaşdınlması. “Rütbələr haqqında”
alman cədvəli”. Siyasi və fəxri məmurlar. Almaniyada məmurların hazır-
lanmasına tələblər. 1953-cü il qanunu ilə “hüquqi monopoliyanın” pozul-
ması. Xidmətdə irəliləmə sistemi prinsipləri. İnzibati ədliyyə - əsas nəzarət
forması kimi.
Seminar məşğələləri və sərbəst hazırlıq üçün suallar:
1. ABŞ-da dövlət idarəçiliyinin strukturu və funksiyaları hansılardır?
2. ABŞ-da federal bürokratiya təşkilatıın milli xüsusiyyətləri nədən ibarət-
dir?
3. Dövlət qulluğu islahatı haqqında 1978-ci il ABŞ Qanunu.
4. ABŞ-da xidmətlər sisteminin müdafiəsi üzrə Şuranın və personalı idarə-
etmə Bürosunun təyinatı, funksiyaları hansılardır?
5. ABŞ-da Baş vəzifələr sxeminin kateqoriyaları.
6. ABŞ-da “istisna xidmətin” və “patronaj sisteminin” mahiyyəti nədir?
7. ABŞ-da xidmətdə irəliləmə necə həyata keçirilir?
8. ABŞ-da vəzifələrin müsabiqədənkənar tutulmasına və inzibatçıların təyi-
natına hansı şərtlərlə yol verilir?
9. ABŞ-da inzibati ədliyyə hansı funksiyalara malikdir?
10. ABŞ dövlət qulluğunun etik kodeksi.
11. Almaniyada məmurların hazırlanmasına hansı tələblər mövcuddur?
12. Almaniyada mərkəzi administrasiyanın və ərazi hakimiyyətlərinin fəa-
liyyət sahələri hansılardır?
13. Almaniyanın “ictimai xidmət” vəzifə kateqoriyaları necə formalaşdırılır?
14. “Rütbələr haqqında” alman cədvəli ” barədə danışın.
15. Alman siyasi və fəxri məmurlar institutunun mahiyyətini açıqlayın.
16. Müasir Almaniyada xidmətdə irəliləmə sisteminin prinsipləri hansılardır?
17. Almaniyada inzibati nəzarətin əsas forması.
Fuad Məmmədov
652
İdarəetmə mədəniyyəti
İqtisadiyyat - mədəniyyətin sosial institutu kimi. İstehsalın effektiv-
lik formulu. ABŞ-da müəssisəni idarəetmə məharəti. Milli və beynəlxalq
biznesi idarəetmə mədəniyyəti Piter Drukerin nəzəri işləmələri kontekstin-
də. İqtisadiyyatın inkişafını idarə etmənin yapon təcrübəsinin xüsusiyyətlə-
ri. Yapon “iqtisadi mösüzəsinin” sirləri. Tayvanın iqtisadi inkişaf təcrübəsi.
Çinin “iqtisadi mösüzəsi”.
Seminar məşğələləri və sərbəst hazırlıq üçün suallar:
1. İqtisadiyyat və maddi mədəniyyət. İqtisadiyyatın formalaşdırılma-
sı mexanizmi.
2. İstehsalın effektivlik formulunun mahiyyəti və xüsusiyyətləri.
3. Piter Drukerin nəzəriyyəsinin əsas müddəaları və onların beynəl-
xalq əhəmiyyəti.
4. Yaponiyanın iqtisadi idarəçilik və inkişaf xüsusiyyətləri.
5. ABŞ və Yaponiya idarəçiliyi xüsusiyyətlərinin komparativ təhlili.
6. Çinin iqtisadi tərəqqi fenomeni.
22-ci mühazirə. Bələdiyyələri və qeyri-hökum ət təşkilatlarını idarəetm ə
m ədəniyyəti
Bələdiyyə idarəçiliyi. Yerli özünüidarə orqanlarında idarəetmə mə-
dəniyyətinin əsas prinsipləri. Bələdiyyə idarəçiliyinin funksiyaları, formaları,
resursları və modelləri. Qeyri-hökumət təşkilatlannrn fəaliyyətinin strateji
planlaşdırılması. Qeyri-hökumət təşkilatlarında fandrayzinq. Vətəndaş cə-
miyyətinin inkişafını idarəetmə problemləri. Yoxsulluqla mübarizə proseslə-
rinin idarə edilməsi.
Seminar məşğələləri və sərbəst hazırlıq üçün suallar:
1. Bələdiyyə idarəçiliyinin əsas prinsipləri və funksiyaları hansı-
lardır?
2. Bələdiyyə idarəçiliyinin hansı formalarını tanıyırsınız və hansı
resurslarını sadalaya bilərsiniz?
3. Bələdiyyə idarəçiliyinin daha çox yayılmış modelləri.
4. Qeyri-hökumət təşkilatlarını idarəetmə xüsusiyyətləri.
5. Qeyri-hökumət təşkilatlarını əsas maliyyələşdirmə mənbələri və
formaları.
21-ci mühazirə. İqtisadiyyatın inkişafını idarəetmə mədəniyyəti
653
Fuad Məmmədov
6. Vətəndaş cəmiyyətinin inkişafını idarəetmə problemləri.
7. Yoxsulluqla mübarizənin daha çox məlum olan metodları.
23-cü mühazirə. Liderlik m ədəniyyəti. Anlayışı, effektivliyi,
funksiyaları, keyfiyyəti və idarəetm ə texnologiyaları
Liderlik mədəniyyəti anlayışı. Liderin idarəçilik funksiyaları və üs-
lubu. Liderlik keyfiyyətlərinə olan tələblər. Liderin peşəkar etikası və mə-
suliyyət mədəniyyəti. Liderliyin effektivliyi. Liderin idarəetmə texnologi-
yası, üç dairə modeli: vəzifə, kollektiv və fərd. Liderin idarəetmə metodları.
Problemin formalaşdınlması. Planlaşdırma. Brifinq və təlimat. Nəzarət.
Qiymətləndirmə. Motivasiya. Təşkil etmə. Vaxtın səmərəli idarə edilməsi.
Seminar məşğələləri və sərbəst hazırlıq üçün suallar:
1. Liderlik mədəniyyətinə olan əsas tələbləri sadalayın.
2. Liderin əsas idarəçilik funksiyaları və daha üstün üslubu hansılardır?
3. Liderliyin effektivliyini hansı parametrlərlə ölçmək olar?
4. Con Adairin üç dairə modelinin mahiyyətini və imkanlarını açıqlayın.
5. Liderin əsas idarəetmə metodları sadalayın və onları qısa xarakte-
rizə edin.
24-cü mühazirə. Q zünüidarə m ədəniyyəti
Mədəniyyət - insan həyatının qorunması və yaxşılaşdırılması haq-
qında qayğı kimi. İnsanın dəyərinin mədəniyyət ölçüsü. Özünüidarə formu-
lunun effektivliyi. Özünüidarənin əsas baza prinsipləri, qaydaları və mənti-
qi. Öz "Məni"ni idarə etmə. Öz fikirlərini və hisslərini idarə etmə. Xüsusi
təyinat və həyatın mənası. İki dəyişən amil: şərait və seçim. Arzular, ma-
raqlar, özünüidarə məqsədləri və mənbələri. Fəaliyyətin nəticələri - müvəf-
fəqiyyət meyarları kimi. Çətinliklərin, uğursuzluqların və məğlubiyyətlərin
aradan qaldırılması. Özünü təkmilləşdirmə. Ünsiyyət mədəniyyəti. Münaqi-
şələrin idarə edilməsi. Xoşbəxtlik - həyat stimulu kimi. Məhəbbət- enerji
mənbəyi kimi. Vaxtın idarə edilməsi. Minnətdarlıq hissi. Rifah - özünüida-
rə nəticələrindən biri kimi. Sağlamlıq - özünüidarənin şərti və göstəricisi
kimi.
Seminar məşğələləri və sərbəst hazırlıq üçün suallar:
1. Əsas özünüidarəprinsipləri, qaydaları və məntiqi hansılardır?
654