İdarəetmə mədəniyyəti
7. İslahatlar nəticəsində hansı yeniliklər həyata keçirildi?
8. Azərbaycanda milli idarəetmə sisteminin demokratlaşdırılmasında
TASİS-in rolu.
9. Heydər Əliyevin dövlət idarəçiliyi təcrübəsi və keyfiyyəti.
13-cü mühazirə. Qərb ölkələrində elm i m əktəblər və dövlət idarəçiliyi
m ədəniyyəti problem lərinin tədqiqinə elm i yanaşm alar
A m erika Birləşm iş Ştatları.
ABŞ-ın dövlət idarəçiliyində klassik
istiqamət. Leonard D. Uaytın müddəası. M. Follet və A. Maslounun “İnsan
münasibətləri məktəbi”nin konsepsiyaları. “Davranış” yanaşması, bihevio-
rizm və bihevioralizm. “Ümumi dəyişənlər”, “təhlil vahidləri” və D. İsto-
nun bihevioral metodologiyasının səkkiz prinsipi. M.Mak-Qreqorun “sta-
tik” və “dinamik” nəzəriyyəsi. F.Hersberqin “motivasiya gigiyenası”.
“Postbihevioralizm”, “modernizm” və “struktur fuksionalizm”. “Bölüşdür-
mə” və “inteqrasiya” - T.Parsonsun effektivlik təhlilinin iki prinsipi kimi.
R.Mertonun funksional yanaşmasının üç postulatı. A. Maslou, M.Mak-Qre-
qor, R.Laykertin əsərlərində qurulmuş təşkilati inkişaf konsepsiyası.
B öyük Britaniya.
Bihevioral idarəetmə metodlarında “sosioloji”
yanaşma. E. Berçə görə məsuliyyətin üç anlayışı. D.Kenveneyuya görə Bir-
ləşmiş Krallıqda siyasi mədəniyyətin xüsusiyyətləri. Mədəni amillərin li-
derlik formalarına təsiri. B.Barrinin dövlət hakimiyyətinin “iqtisadi tipi”
konsepsiyası. M.Oukşottun idarəetmənin “məqsədli” və “vətəndaş” konsep-
siyaları. Piter Çeklandın “yumşaq təfəkkür” sistemi.Təşkilati kibernetikada
S.Bierin “tarazlaşdırma sistemi”.
Fransa.
İdarəetmə elminin klassik tərifi, Anri Fayolun altı əsas
qrupu və 14 universal idarəetmə prinsipləri. İnstitutlar nəzəriyyəsi. “M.Pre-
loya görə institut-orqanizmlər” və “institut - əşyalar”. “İnstitutun” tərifi.
M.Düverjeyə görə razılaşma və dəyərlər sisteminə əsaslanan “institutun”
tərifi. Dövlətin institutlaşdırma konsepsiyası. Fransa dövlətçilik mədəniy-
yətinin təkmilləşdirilməsinə F.Qoqelin və A. Qrosyenin yanaşması. E.Fo-
run “yeni ictimai müqavilə” konsepsiyası. Siyasətdə və dövlət idarəçiliyin-
də elmin rolu haqqında M.Ponyatovskinin nəzəriyyəsi və administrasiyanın
fəaliyyətində onun ”utopik” nəzəriyyəsi. Fransız bürokratiyasının Alen tə-
rəfindən tənqidi. A.Qrosyenin “bütün motivasiyaların nəzərə alınması” nə-
zəriyyəsi və V.J.d'Estenin “sosial dövlət” konsepsiyası.
Alm aniya.
M.Veberin universal prinsipləri. K.Kunun, A. Helenin,
V.Veberin Almaniyada güclü dövlət idarəçiliyinə fəlsəfi-antropoloji və so-
sioloji yanaşmaları. Lüdviq Erhardın dövlət idarəçiliyi sosial konsepsiyası.
643
R.Darendorfun “sosial inkişaf nəzəriyyəsi” və “sosial münaqişə nəzəriyyə-
si. N.Lumanın struktur-funksional yanaşması.
Seminar məşğələləri və sərbəst hazırlıq üçün suallar:
1. İdarəetmənin “Klassik məktəbinin ” əsas nailiyyətləri hansılardır?
2. Qərb ölkələrinin idarəetmə elmində M.Veberin, A.Fayolun,
L. D.Uaytın yeri.
3. Neoklassik “İnsan münasibətləri məktəbi”nin yaranması hansı tə-
ləbatlardan irəli gəlmişdir?
4.
“Davranış ” yanaşması və bihevioral metodologiyanın əsas prinsipləri.
5. M. Follet, A. Maslou, D. İston, M.Mak-Qreqor və F.Hersberqin nə-
zəriyyələri.
6.
“Postbihevioralizm”, “modernizm” və “struktur fuksionalizm”in
mahiyyətini açıqlayın.
7. T.Parsons və R.Mertonun yanaşma xüsusiyyətləri nədən ibarətdir?
8. Təşkilati inkişaf amerika konsepsiyasının mahiyyəti.
9. Birləşmiş Krallıqda siyasi mədəniyyət xüsusiyyətləri nədədir?
10. Effektiv idarəetmə üçün Piter Çeklandın “yumşaq təfəkkür” siste-
minin əhəmiyyəti.
11. Liderlik formalarına mədəni amillər necə təsir göstərirlər?
12. A.Fayolun əsas idarəetməprinsipləri.
13. M. Prelo, M.Düverje, F.Qoqel və A. Qrosyenin idarəçilik kon-
sepsiyalarının mahiyyəti.
14. A.Ponyatovskinin nəzəriyyəsi.
15. V.J.d' Estenin “sosial dövlət” konsepsiyası.
16. M.Veberin universal prinsipləri.
17. Almaniyada dövlət idarəçiliyinin sosial konsepsiyası.
14-cü m ühazirə. D övlət idarəçiliyi strategiyası və texnologiyaları
Dövlətin strateji idarəçilik m ədəniyyəti.
Dövlət idarəçiliyinin xü-
susiyyətləri və bürokratizmin təzahürü. Taktik mülahizələr və siyasi məh-
dudiyyətlər. İdarəetmədə şəraitin qiymətləndirilməsi. Sosial və siyasi mədə-
niyyətdə dəyişikliklər. Hakimiyyətin legitimliyi (qanuniliyi) və büroktatik
təşəbbüs. Siyasi hakimiyyət məhdudiyyətlərinin identifikasiyası (eyniləşdi-
rilməsi). İdarəçilik resursları və amillərinin nəzərə alınması. Siyasi oyunda
məmurun rolunun müəyyən edilməsi. Aşağı, orta və ən yüksək idarəetmə
səviyyələri. Məqsədin ölçülmə qabiliyyətinin müəyyən edilməsi. Məqsədlə-
Fuad Məmmədov
644