__________________________________________
47
Bir o deyildi, başqaları da var idi. O vaxt Baş nazir vəzifəsini
icra edən Feyruz Mustafayev keçmişdə mənim yanımda çox
yüksək vəzifələrdə işləmiş adam idi. Başqaları da var idi. Mən
onların hamısından imtina etdim və Azərbaycanın qarışıq
vaxtında Bakıya gəlməyi özümə rəva bilmədim. Baxmayaraq ki,
ürəyim Vətənim, ölkəm, xalqım üçün yanırdı.
Sonra - 1992-ci ilin may hadisələri zamanı Azərbaycanda Ali
Sovetin sədri seçilirdi. Xatirinizdədir, bir neçə deputat -Arif
Rəhimzadə, Eldar İbrahimov və bir çox başqaları təklif
etmişdilər ki, Heydər Əliyev Ali Sovetə sədr seçilsin. Hətta o
vaxt sessiyanın işini saxlamışdılar və müraciət etmişdilər ki,
mən Bakıya gəlim.
Doğrudur, o vaxt hakimiyyətə can atan Xalq Cəbhəsi bunun
əleyhinə idi. Ancaq onların əleyhinə olub-olmaması mənim
üçün əhəmiyyətli deyildi. Mən sadacə, yenə də elə bir şəraitdə
Azərbaycana, yəni Bakıya gəlməyi özümə rəvə bilmədim.
Amma onlar təhlükə altında idilər. Bir tərəfdən məni dəvət edən
adamlar, ikinci tərəfdən hakimiyyəti ələ keçirmək istəyən Xalq
Cəbhəsi və Müsavət - onlar çox qorxu altında idilər ki, Heydər
Əliyev birdən Bakıda zühur edə bilər.
Bir fakt da mənim yadımdadır. May ayının 14-də
Mütəllibovu yenidən hakimiyyətə gətirdilər və ayın 15-də onu
hakimiyyətdən qovdular, qaçdı. O zaman mənə çoxlu zənglər
oldu. Bir də gördüm, Etibar Məmmədov Rəsul Quliyevlə
birlikdə Türkiyədən mənə telefon edirlər ki, bəs, Bakıda olan
hadisələrdən məlumatınız varmı? Dedim ki, var. Soruşdular ki,
buna necə baxırsınız? Dedim ki, bilmirəm, mən burada,
Naxçıvandayam. Dedilər ki, sizin Bakıya getmək fikriniz
yoxdur? Dedim ki, yox. Bildirdilər ki, burada təyyara tapa
bilmirik, amma təcili Bakıya getməliyik. Siz bizə kömək edə
bilərsinizmi gələk, - o vaxt Araz çayı üzərində tikilən körpü hələ
tamam istifadəyə verilməmişdi, - oradan keçib Bakıya gedək?
Dedim ki, gələ bilərsiniz. Onlar gəldilər. Mən nüma-
__________________________________________
48
yəndəmi göndərdim, gedib onları sərhəddə qarşıladı. Onlar
gəldilər, mənimlə bir-iki saat danışıq apardılar. Gördüm,
bunların da məqsədi ondan ibarətdir ki, indi, Azərbaycanda
hakimiyyət məsələsi müzakirə edilən zaman mən Bakıya getmək
fikrindəyəm, yoxsa yox? Doğrudur, bir-iki dəfə dedilər ki, gəlin
bizimlə gedək. Dedim ki, yox, mən sizinlə getmirəm və
ümumiyyətlə də getmirəm.
Sonra Rəsul Quliyev mənə belə söyləmişdi ki, - mən burada
onunla bərabər işləyəndə - o vaxt biz Naxçıvandan uçub Bakıya
gələndən sonra Pənah Hüseynov mənə dedi ki, biz bilirdik siz
gedib orada Heydər Əliyevlə gorüşmüsünüz və çox narahat idik
ki, Heydər Əliyevlə bir yerdə Bakıya gələcəksiniz. Çox diqqətlə
nəzarət edirdik, əgər Heydər Əliyev təyyarədə olsaydı, biz o
təyyarənin Bakıya enməsinə icazə verməyəcəkdik, həmin
təyyarə ya Naxçıvana qayıtmalı, ya Gəncədə enməli idi və s.
Mən bu faktları heç vaxt deməmişəm. Amma bu gün bu
barədə öz xatirələrimi sizə ona görə çatdırıram ki, mən heç bir
iddiada deyildim. Mən sadəca, Naxçıvan Muxtar
Respublikasının həyatını təmin etməyə çalışırdım və ondan artıq
heç bir iddiam yox idi.
Belə bir şəraitdə, 1992-ci ildə ziyalılar mənə müraciət edən
zaman mən çox tərəddüd edirdim. Xatirimdədir, burada
əyləşənlərin çoxu bir neçə dəfə mənim yanıma gəlmişdilər,
danışmışdılar. Ancaq nəhayət, 1992-ci ilin oktyabrında
mətbuatda mənə müraciət olunandan sonra düşündüm və bu
təklifə -yəni onlarla birləşməyə və partiya yaratmağa müsbət
cavab verdim.
Burada çıxışlarda deyildi. O vaxt, oktyabrın 16-da mənə
müraciət ediləndə, yəni bu müraciət mətbuatda dərc olunan
kimi, oktyabrın 23-də Xalq Cəbhəsi hakimiyyəti Naxçıvanda
dövlət çevrilişinə cəhd göstərdi və orada mənim hakimiyyətimi
devirmək, hakimiyyəti tamamilə ələ almaq istədi.
__________________________________________
49
Baxmayaraq ki, mən onlara qarşı həmişə loyal münasibətdə
olmuşdum, amma onlar bunu anlaya bilmirdilər. Mən vaxtilə
onlara kömək etmişdim, dəstək vermişdim. Bunların da hamısı
həqiqətdir. Soruşarsınız ki, niyə? Uzun illər xidmət etdiyim
Kommunist Partiyasının və sovet hökumətinin Azərbaycan
xalqına qarşı ədalətsizliyini görəndən sonra mən artıq hesab
edirdim ki, bəlkə həqiqətən yeni insanlar Azərbaycana daha
sədaqətli xidmət edə bilərlər. Doğrudur, mən onların içərisində
bu iş üçün o qədər də yararlı adam görmürdüm, amma eyni
zamanda, mən onlara dəstək vermişdim, kömək etmişdim.
Yəqin onlar unutmayıblar ki, 1992-ci il mayın 14-də
Mütəllibov yenidən hakimiyyətə qayıdanda onu Ali Sovetə
gətirdilər, əl çaldılar və o da orada böyük bir nitq söylədi. O,
həmin nitqində - baxmayaraq ki, ondan əvvəl o, Naxçıvanda
məni əzib, necə deyərlər, puç etmək istəyirdi - məcbur oldu ki,
Naxçıvana, mənə müraciət etsin. Mən bu nitqi Naxçıvanda
televiziya vasitəsilə eşitdim. O deyirdi, - bəli, mən Naxçıvana
müraciət edirəm, Heydər Əliyevə müraciət edirəm, gəlin
birləşək, bir yerdə olaq. Baxmayaraq ki, bundan əvvəl o, mənim
Bakıda yaşamağımı qadağan etmişdi.
Bundan sonra Bakıdan, Xalq Cəbhəsinin qərargahından
dərhal mənə müraciət etdilər. Mən onlara cavab verdim. Onlar
bu cavabımı səsyazan cihaza yazdılar və keçmiş 26 Bakı
komissarı adına bağda toplaşmış adamlara mənim bəyanatımı
dəfələrlə çatdırdılar,
Mən onda nə dedim? Mən dedim ki, Mütəllibovun yenidən
hakimiyyətə gəlməsi qanunsuzdur. Mən bunu qəbul etmirəm,
buna ctiraz edirəm. Mən xalqın ona qarşı etdiyi etirazı
dəstəkləyirəm.
Hesab edirəm ki, bu da onlara insanları səfərbər etmək üçün
müəyyən qədər kömək etmişdi. Bu mövzuya sonra yenidən
qayıtmamaq üçün onu da demək istəyirəm ki, o vaxt
Dostları ilə paylaş: |