__________________________________________
44
partiyanın mənə qarşı təzyiqlərini, təqiblərini görərkən yenidən
siyasətə qayıtmaq fikrində olmadım. Hesab etdim ki, mən
hayatda öz missiyamı yerinə yetirmişəm, onun qiymətini isə
gələcək, tarix verəcəkdir.
Məni siyasi həyata qayıtmağa məcbur edən 1990-cı ildəki
yanvar hadisələri oldu. Mən ondan əvvəl də Azərbaycandakı
vəziyyəti imkan dairəsində izləyirdim, baxmayaraq ki,
Moskvadakı yaşayışım çox məhdud şəraitdə keçirdi. Təbiidir,
mən orada yaşayarkən ürəyim Azərbaycanda, öz xalqımla, öz
torpağımla idi. Əgər imkanım olsaydı dərhal qayıdıb,
Azərbaycana gəlib öz torpağımda yaşayardım. Ancaq bunlar o
zaman mümkün deyildi. Buna baxmayaraq mən 1988-ci ildən
Azarbaycan xalqının başına gələn bəlaları oradan müşahidə
edirdim, görürdüm, inciyirdim, ağrıyırdım. Çalışırdım ki, öz
fikirlərimi o vaxtkı sovet hökumətinin, Kommunist Partiyasının
başçılarına çatdırım. Ancaq təəssüf ki, o vaxt onlar da məni
nəinki eşitmək istəmirdilər, hətta mənə düşmən gözü ilə
baxırdılar.
Mənim Azərbaycanda vaxtilə işlədiyim dövrdə yetişmiş,
inkişaf etmiş kadrlar da hesab edirdilər ki, Azərbaycanın işlərini
onlar özləri görürlər, Heydər Əliyevə ehtiyacları yoxdur.
Əksinə, onlar Azərbaycanın düşmənlərinin səsinə qoşularaq
Heydər Əliyevin əleyhinə təbliğatlar aparırdılar, böhtanlar,
yalanlar yayırdılar, mətbuat səhifələrinə çıxarırdılar.
Bunların hamısını görən, həyatını öz xalqına, millətinə,
torpağına sərf etmiş insan, təbiidir ki, başqa cür fikirləşə
bilməzdi. Bunlara görə də mən yenidən siyasətə qayıtmaq
istəmirdim. Yanvar hadisələri məni coşdurdu. Yanvar hadisələri
XX əsrdə Azərbaycanın başına gətirilmiş ən ağır bəlalardan
biridir və Azarbaycana qarşı edilən hərbi təcavüz, terrordur.
Nəzər salın - tarixçilər bunu daha dəqiq deyə bilərlər -sovet
hakimiyyəti dövründə heç bir müttəfiq respublikaya, heç bir
xalqa bu cür hərbi təcavüz, terror edilməmişdi. Bu,
__________________________________________
45
Azərbaycan xalqına, o vaxt SSRİ-nin tərkibində olan
Azərbaycan Respublikasına qarşı edilmişdir.
Biz Yanvar faciəsinin 10-cu ildönümü ərəfəsindəyik. Mən bu
barədə fərman imzalamışam, lazımi işlər görülməlidir. Biz bu
faciənin 10-cu ildönümünü qeyd edəcəyik. Çünki bunu heç vaxt
unutmaq olmaz. Tarixdə həm naitiyyətləri, həm də faciələri
unutmaq olmaz. Xüsusilə faciələr gələcək nəsillər üçün ibrət
dərsi olmalıdır.
Mən ondan sonrakı dövrdə Naxçıvanda yaşamağa məcbur
oldum. Ancaq Azərbaycana gələrkən bəziləri belə başa düşdü ki,
mən vətənə yenə də hakimiyyəti ələ almaq üçün gəldim.
Dəfələrlə bəyan etdim ki, bu məqsədlə gəlməmişəm, mən
azərbaycanlıyam, Azərbaycan mənim ana torpağım, vətənimdir.
Mənim burada yaşamağa haqqım vardır. Gəlişimin əsas məqsədi
budur. Eyni zamanda, Azərbaycanın ictimai-siyasi həyatında
gedən proseslərə öz köməyimi, yardımımı göstərmək
məqsədidir. Mən bunları təklif etdim. Siz bilirsiniz ki, mən
Azərbaycanın Ali Sovetinin sessiyasında bunları təklif etdim.
Ancaq o vaxt bunları qəbul etmədilər.
Beləliklə, mən çalışırdım ki, insan üçün nə lazımdır edim.
Ancaq heç bir iddiam yox idi.
Naxçıvan Muxtar Respubliksının əhalisi ağır bir dövrdə məni
muxtar respublikaya rəhbərlik etməyə dəvət etdi. Mən bir neçə
gün müqavimət göstərdim, bundan imtina etdim. Ona görə yox
ki, mən istəmirdim Naxçıvan əhalisinə, muxtar respublikaya
xidmət edim. Ona gorə ki, mən sadəcə, özümü yenidən dövlət
işinə bağlamaq istəmirdim.
Ancaq o vaxt Naxçıvandakı ağır şərait məni məcbur etdi.
Həlkə də bu, Naxçıvanın şansı imiş. Bəlkə də Allah
naxçıvanlılara və Azərbaycanın qədim müqəddəs torpağı olan
Naxçıvana rəhm etmişdi ki, mən Naxçıvana getməyə məcbur
etdi.
Ona görə də mən Naxçıvanda yaşayırdım və muxtar
respublikanın problemləri ilə məşğul idim. Lakin görürdüm
__________________________________________
46
ki, respublika dağılır, Azərbaycan gündən-günə ağır vəziyyətə
düşür. Ancaq nə etməli? Bu zamanlar Naxçıvana mənim yanıma
çoxları, Azərbaycanın hər yerindən adamlar gəlirdilər. Mən
onları qəbul edirdim, onlara danışırdım, məsləhətlərimi
verirdim, bu adamların dərdlərinə şərik çıxırdım, nə mümkündür
edirdim. Ancaq heç bir iddiam yox idi.
1992-ci ilin fevralında Azərbaycanda hakimiyyət dəyişikliyi
baş verən zaman adi vətəndaşlardan başqa, Azərbaycanın bir
çox görkəmli insanları, ziyalıları, dövlət adamları, hətta mətbuat
səhifələrində əleyhimə məqalə yazmış, fəaliyyətimi tənqid
etmiş, Azərbaycanın Ali Sovetinin sessiyalarında mənim
çıxışlarıma mane olmaq istəmiş adamlar Naxçıvana müraciət
edirdilər, mənim yanıma gəlirdilər, məni Azərbaycana - mən
orada da Azərbaycanda idim, - Bakıya dəvət edirdilər. Amma
mən bunların heç birisini qəbul etmədim. Qəbul elmədim və
onlara başa saldım ki, siz nəhayət, anlamısınız - Heydər Əliyev
Azərbaycana lazımdır. Amma mən isə -indi hesab edirəm ki,
sizinlə bir yolda gedə bilmərəm.
Xatirimdədir, o vaxt Azərbaycan prezidenti istefa verəndən
sonra respublikanın yeni prezidenti seçilənə qədər müvəqqəti, 3
ay hakimiyyətdə olanlar da - o zaman Ali Sovetin sədri işləyən
Yaqub Məmmədov mənə bir neçə telefon edərək xahiş etdi ki,
Naxçıvana gəlsin və Mənimlə görüşsün. Mən ona dedim ki,
məqsəd nədir? Dedi ki, siz təcrübəli adamsınız, məsləhətləşmək
istəyirik. Dedim ki, yox, mən sizinlə görüşmək isiəmirəm.
Naxçıvana gələ bilərsiniz, heç bir qadağa yoxdur, ancaq mən
Naxçıvanda sizi qəbul edə bilmərəm.
O, mənə bir neçə dəfə müraciət etdi, xahiş etdi, telefon etdi.
Çünki niyə? Başqaları kimi, o da mənim vaxtında yüksək
vəzifələrə çəkdiyim adamlardan biri idi. Ancaq təəssüf ki, sonra
başqa yola düşmüşdü. Yəqin, Azərbaycan ağır vəziyyətdə
olarkən onun və onun kimilərinin başları daşa dəydi, fikirləşdilər
ki, Heydər Əliyevə müraciət etmək lazımdır.
Dostları ilə paylaş: |