Microsoft Word Hazir kitab docx
Yüklə 3,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
74 “MÜSAVATÇI QƏDİMOV ABBAS BƏYİ TANIYIRSINIZMI?” İndi də Mədinə xanım Qiyasbəylinin 16 dekabr 1936- dakı dindirilməsiylə tanış olaq. Bugünkü müstəntiq erməni Ohanesov’dur. Onun sualları daha qərəzli, daha məkrlidir. Bütün gücüylə daha çox müsavatçı aşkarla- mağa çalışır ki, “NKVD”-ni idarə edən qardaşları onları böyük zövqlə məhv etsin. Bu dindirmədə Əliabbas Qədimova da mühüm yer ayrılıb. Çağdaş nəslimiz üçün də çox maraqlı olduğuna görə dindirmənin həmin bölümünü qısaltmadan veririk. “Sual: Sizə bəlli olan müsavatçıların hamısının adını yenə demədiniz. Hamısının adını çəkmək təklif olunur. Cavab: Daha heç kəsi tanımıram. Sual: Yalan danışırsınız. Müsavatçı Qədimov Abbas bəyi tanıyırsınızmı? Cavab: Mən həkim Qədimov Abbas bəyi 30 tanıyıram. O, mənim şagirdim Hüseynova Nazilənin əridir. Onu müsavatçı kimi tanımıram. Sual: Qədimovla şəxsən tanışsınız? Cavab: Bəli. Sual: Onunla harada və haçan tanış olmusunuz? Cavab: 1930-31-ci illərdə. Harada, xatırlamıram. Sual: Qədimov sizdə olubmu? 30 Ohanesovun saxtakarlığı buradan da üzə çıxır. O, güllələmə maddəsi yaratmaqçün Ə.Qədimovu “bəy” adlandırır və bu sözü Mədinə xanımın da dilindən qeyd edir, halbuki bəy qızı olan Mədinə xanım heç vaxt bəy olmayana “bəy” deməzdi. 75 Cavab: Yox. Sual: Bu, doğru deyil. İstintaqa məlumdur ki, Qədi- mov sizdə bir neçə dəfə olub, 1930-cu ildə də. Etiraf edirsinizmi? Cavab: Qəti inkar edirəm. Qədimov bizdə heç vaxt olmayıb. Sual: Sizə xatırladıram: bu, 1930-cu ilin yazında olub. O zaman Qədimov Şəkidə işləyirdi. O, sizdə iki dəfə olub. Dəqiq müəyyənləşdirilmiş faktları inkar etməyin. Cavab: Qədimov bizdə olmayıb”. Göründüyü kimi, Mədinə xanım Əliabbas Qədimovun onlarda olmasını qəti inkar edir və bununla da həmin günkü dindirmə yarımçıq kəsilir. Ancaq müstəntiqlər istədiyini almayınca əl çəksəydilər onlara heç “çekist” deməzdilər ki! Onlar Mədinə xanıma necə dəhşətli işgəncələr veriblərsə ertəsi gün – 17 dekabrda başladılan və üç gün fasiləsiz (!!) davam edən istintaqda o, əsasən, yeni müstəntiq Platonov’un istədiyi kimi ifadələr verməyə başlayır. “Sual: Ötən dindirmədə Siz həkim Qədimovun Sizə gəlməsini inadla dandınız. İstintaq Sizə bildirir ki, Qədi- movun 1930-cu ildə də sizdə olmasını təsdiqləyən faktlara malikdir. Sizə məsləhət görürük ki, istintaqa müqavimət göstərməyə son qoyaraq, nəhayət, səmimi ifadə verəsiniz. Cavab: Boynuma alıram ki, istintaqa bir sıra yanlış ifadə- lər vermişəm. Səmimi olmaq qərarına gəlmişəm. Mən müsa- vatçıların əhatəsindəydim. Ən yaxın qohumlarım – Mustafa bəy Vəkilov keçmiş müsavat hökumətinin daxili işlər naziri və 76 Rəhim Bəkilov müsavatçıydı və buna görə mən də Müsavata rəğbət bəsləməyə başladım. Həkim Qədimov Abbasla belə tanış olmuşam: 1930-cu ilin yazında tanımadığım, özünü həkim Qədimov kimi təqdim edən bir adam evimə gəlmişdi. Onun şagirdlərimdən birinin əri olduğunu xatırladım. Bunu da bilirdim ki, Qədimovu 1927-ci ildə Azərb. DSİ əksinqilabi fəaliyyət üstündə həbs edib. Mənə tanışlıq verdikdən sonra Qədimov Şəkidən gəldiyini, orada qatmaqarışıqlıq olduğunu və görünür, təşkilat fəaliyyət göstərdiyini söylədi. Onun özü Bakıda olan müsavatçılarla əlaqə qurmaq istəyir, çünki Şəkidəki hərəkata yardım gərəkdir. Qədimov mənə bunu da bildirdi ki, xarici Müsavat mərkəziylə əlaqə yaratmaq və ondan yardım almaq məqsədiylə şəxsən özü Türkiyəyə getmək istəyir. O, Türkiyədəki müsavatçıların yerini ona deyə bilib-bilməyəcəyimi soruşdu. Mən heç bir ünvan olmadığını, hətta ən yaxın qohumlarımdan Mustafa Vəkilo- vun Türkiyədə olub-olmadığını bilmədiyimi dedim. Mən onu da bildirdim ki, Sürəyya Talıbxanbəyova 31 İstanbuldadır, ancaq çətin ki, bundan bir şey alınsın. 31 Sürəyya xanım Talıbxan bəy qızı Talıbxanbəyova özəlliklə ilk Cümhuriyyət illərində Azərbaycan tarixində şərəfli iz buraxmış, Parlamentdə qanunvericilik şöbəsinin rəisi işləmiş, sonra Türkiyəyə mühacirət etmiş Hüseyn bəy Mirzəcamalov’un – Hüseyn Camal Yanar’ın (1884-1974) bacısı Xeyrənnisa xanım’ın qızıdır. İstanbulda yaşayan Sürəyya xanım İstanbul Universitetinin ədəbiyyat fakültəsini bitirib. Azərbaycanlı olan Prof. Dr. Məhəmməd Qarabağlı ilə ailə qurub. Prof. Qarabağlı fizikdi. Sonradan Amerikaya köçərək ikisi də orada vəfat edib. Cem adlı oğulları olub. (Bax: Ədalət Tahirzadə. Prof. 77 Mən Qədimova Şəki avantürasına qatılmamağı da məsləhət gördüm. Sonra Qədimov xariclə əlaqə yaratmaqda israr etdiyinə görə ona belə əlaqənin olmadığını bildirdim”. Bundan sonra Platonovla Mədinə xanım arasında bir neçə sual-cavab gedir və inadkar müstəntiq ondan almaq istədiyi cavabı sual şəklində bu cür verir: “Deməli, Qədi- mov Şəkidəki gizli əksinqilabi müsavatçı təşkilatın üzvü imiş və Bakıya əlaqə yaratmaq üçün gəlibmiş?” . İndisə dindirmə protokoluna Mədinə xanımın adın- dan yazılmış cavaba diqqət yetirin: “Faktlardan göründüyü kimi, Qədimov Şəkidəki gizli əksinqilabi üsyançı müsa- vatçı təşkilatın üzvü imiş və Bakıya əlaqə yaratmaq üçün gəlibmiş”. Belə çıxır ki, Mədinə xanım hətta müstəntiqdən də sərtmiş və onun ifadələrinin üzərinə hələ bir “üsyançı” sözü də artırıb! İndi oxucumdan soruşuram: Mədinə xanımın Əliabbas Qədimovu satdığına, bütün bu yazılan- ların müstəntiqlərin öz ssenarisi olmadığına inanırsanmı? İnanırsansa, müstəntiqin səmimiliyinə şübhən yoxdursa səni öz vicdanının mühakiməsinə buraxırıq... Nə isə, dindirmənin ardını izləyək: “Sual: İstintaqa o da bəllidir ki, Qədimov Şəki üsyan- çı təşkilatına Baba Qəbulovun, onun atası Abdulla əfən- dinin, Nəbibəyovun və Fərrux Əfəndiyevin də qatıldıq- larını sizə bildirib. Bunu boynunuza alırsınızmı? Cavab: Qədimov bu haqda mənə heç nə deməyib. Qəbulov Baba və onun atası Abdulla əfəndi haqqında başqa şey bilirəm – İbrahim Yıldırımdan ərməğan. – “Azərbaycan müəllimi” qəzeti, 2012.III.30) Yüklə 3,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|