Microsoft Word Hikmet 15. doc

104   Щикмят 
 
 
yanında “
İşarat və  Tənbihat” və  “Əsfar” kitablarını mənimsəmişdir. Dərs 
oxudu
ğu müddətdə ali səviyyədə  dərs deməyə başlamış  və "Səfinətul Bəhar" 
kitabının yazılmasında böyük t
əfsir alimi Şeyx Abbas Qummiyə kömək etmişdir.  
 Bununla  bel
ə  təkcə dini elmlərlə kifayətlənmədi, yüksək insani 
kamillikl
ərə olan eşqi onu ilahi insanlar və övliyalara tərəf çəkirdi.  
 O,  n
əfsin islah olunmasında anadan olduğu (Fumən) yerdə  uşaqlıqdan 
böyük alim S
əididən, Kərbəlada digər müəllimlərdən dərs alır və Nəcəfi-Əşrəfdə 
t
əxminən 18 yaşında Ayətullah Seyid Əli Qazi (r.ə) ilə tanış olur və öz itirdiyini 
onun yanında tapır. H
əmin zamandan sonra onun əxlaq – irfan tələbələrindən 
birin
ə çevrilir.  
 
 Hicr
ət 
 1945-ci ild
ə mənəviyyatla cilalanmış qəlbi, Haqqa eşq dolu sinəsi və elm 
yükü il
ə öz vətəninə dönür. Doğulduğu yerdə ailə qurur. Nəcəfi-Əşrəfə qayıtmaq 
ist
ədikdə Qum şəhərindən keçdiyi zaman, Ayətullah Brucerdinin Quma mühacirət 
etm
əsindən bir neçə ay ötürdü, müvəqqəti orda dayanır, bir – birinin ardınca 
N
əcəfi-Əşrəfdə olan ustadlarının ölüm xəbərini eşidir. Buna görə  də Qum 
şəhərində qalır. Həzrəti Ayətullah Behcət Quma gəldikdən sonra Ayətullah 
Kuhk
əmərinin dərslərinə qatılır və sonra Ayətullah  İmam Xomeyni (r.ə) və 
Ay
ətullah Gülpayqani (r.ə) kimi tanınmış şagirdlər  ilə birlikdə Həzrəti Ayətullah 
Brucerdinin (r.
ə) dərslərində iştirak edir.  
 
 Fiqh v
ə üsulda tanınmış ustadları 
 Ay
ətullah Behcət Ayətullah Seyid Əbülhəsən İsfahani, Ağa Ziyayi İraqi, 
Mirz
ə Nayininin dərslərində iştirakdan əlavə Haqq Ayəti olan və Kompani adı ilə 
tanınan Hacı 
Şeyx Məhəmməd Hüseyn Qərəvinin dərslərində öz üsul və fiqh 
n
əzəriyyələrini təkmilləşdirmişdir. Görkəmli ustadların köməyi və ilahi təsdiqlə 
Ay
ətullah Kompaninin dəqiq, zərif, uzaq görən və  dərin təfəkküründən istifadə 
etmi
şdir.  
 
 
İrfan və mənəvi məqamlar 
  Ay
ətullah Behcət təhsillə yanaşı həddi-buluğa çatmamışdan öncə mənəvi 
kamala çatma
ğa məşğul olmuş, Kərbəlada əxlaq ustadı soraqlaşır və Ağa Qazinin 
N
əcəfdə yaşadığını bilir. Nəcəfi  Əşrəfə getdikdən sonra öz tanınmış ustadı 
Ay
ətullah Şeyx Məhəmməd Hüseyn İsfahani Kompanidən əxlaq dərsləri öyrənir. 
 N
əcəfdə Ayətullah Seyid Əli Qazinin şagirdi olmazdan öncə Seyid 
Əbdülqəffarın  əxlaq dərslərində  iştirak etmişdir. On səkkiz yaşında Ayətullah 
Seyid 
Əli Qazinin tələbəsi olaraq o, böyük ustadın xüsusi lütfünə layiq 

---

Din
şünaslıq
 
 105 
 
 
görülmü
şdür. O, cavanlıqda irfan mərhələlərini elə arxada qoyur ki, başqaları ona 
qibt
ə edirlər.  
 H
əzrəti Ayətullah Behcət İbn Sinanın “İşarat” və Molla Sədranın “Əsfar” 
kitabını m
ərhum Ayətullah Seyid Hüseyn Badkubeyinin yanında öyrənir. 
 T
ədris 
  Ay
ətullah Behcət Ayətullah  İsfahani, Kompani və  Şirazinin dərslərində 
i
ştirak etdiyi zaman nəfsini ram etməklə yanaşı tədrislə  də  məşğul olmuş  və 
N
əcəfi-Əşrəfdə yüksək səviyyədə dərs demişdir.  
 Quma  hicr
ət etdikdən sonra da tədrisə davam etdi. Onun xaric fiqh dərsi 
bar
əsində demək lazımdır ki, qırx ildən çox fiqh və üsul dərsləri demişdir. 
Şöhrətdən qaçdığına görə öz mənzilində  tədris etmişdir. Bir çox fazil insanlar 
uzun ill
ər onun dərslərindən istifadə etmişlər.  
 Moiz
ə və dərs 
 Uzun ill
ər onun dərslərində iştirak etmiş  Kalaçayın imam cüməsi hüccətül 
islam v
əl-müslimin Qüds  belə deyir: "Ayətullah Behcətin metodu belə idi ki, 
d
ərsdən öncə 10 dəqiqə moizə edərdi. Adi moizə yox, bəlkə keçmiş böyük 
insanların hallarını bildirm
əklə və həmçinin uzun illər (15 il) bu dərslərdə iştirak 
etmi
ş Ayətullah Misbah Yəzdinin elmindən başqa bu şəxsiyyətin ilahi 
ruhiyy
əsindən də istifadə etmişdir." 
Elmi m
əqamı 
 Mü
əllim, tələbə yoldaşı və şagirdlərinin söylədikləri onun qeyri-adi elmi 
bacarı
ğının göstəricisidir. Onların dediklərindən:  
 M
ərhum Ayətullah Hacı Şeyx Mürtəza Hairi deyir: O, dəqiq nəzər və 
düzgün iradlarla mü
əllimlərin nəzərini özünə elə  cəlb etmişdi ki, bir neçə gün 
m
əclis dərs formasından çıxmışdı və bu iradlar bizim üçün də faydalı idi. Ancaq 
C
ənab Behcət şöhrətdən qaçmaq üçün daha irad tutmadı və davam etsəydi məlum 
olacaqdı ki, ba
şqalarından artıq olmasa da əskik də deyil." 
 M
ərhum  Əllamə  Məhəmməd Təqi Cəfəri deyir: Mən  Şeyx Kazım 
Şirazinin yanında Məkasib oxuduqda Ayətullah Behcət də Qumda qalırdı və onun 
d
ərsində  iştirak edirdi. Yaxşı yadımdadır, o, suallarını verdikdə  Şeyx Kazım 
tamam gücü il
ə  yəni dəqiq və  dərindən Behcəti başa düşürdü və bu zaman  
N
əcəfdə arif və fəzilətli insan kimi tanınmışdı." 
Ay
ətullah Meşkini deyir: O, elm baxımından (istər fiqh olsun istər üsul) şiə 
f
əqihləri içində hamıdan bir mərtəbə yüksəkdə durur." 
 Tanınmı
ş alimlərin onun dərsində iştiraka təşviqi 
  Ustad 
Şəhid Mütəhhəri onun dərslərinə xüsusi önəm verirdi. Ayətullah 
M
əhəmməd Hüseyn Əhmədi Yəzdi bu barədə deyir: “Ayətullah Şəhid Mütəhhəri 
Ay
ətullah Behcətin dərslərində iştirak etməyi bizə çox tapşırar və deyərdi: Mütləq 
onun d
ərsində iştirak edin, xüsusilə də üsul dərslərində. Çünki Ayətullah Behcət 

---