Microsoft Word Hikmet 15. doc
Yüklə 1,38 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dilçilik
Dilçilik 127 функсийасына нязяр салыныр. Модал сюзцн ъцмлянин баш вя икинъи дяряъяли цзвляриня аид олмасы тящлил едилир. Бундан ялавя модал сюзлярин мцхтялиф гябил ъцмлялярдя, о ъцмлядян нягли ъцмлядя, суал ъцмлясиндя, тящрик ъцмлясиндя вя йарымчыг ъцмлядя ишлянмяси дя арашдырылыр. Щямчинин тядгигатчы модал ара сюзлярин табесиз вя табели мцряккяб ъцмлялярдя ишлянмясиня дя мцнасибят билдирир, модал ара сюзлярин сюз-ъцмля функсийасында ишлянмяси нязярдян кечирилир. Бцтцн бунлардан ялавя цмумиликдя нитг щиссяляри иля баьлы мясяляляр бир сыра ясярдя тящлил едилиб. Рящим Султанов 1950-ъи илдя «Сяди «Эцлцстан»ынын дил хцсусиййятляри»» мювзусунда намизядлик диссертасийасы мцдафия едиб. Р. Султановун «Сяди йарадыъылыьында «Эцлцстан» ясяринин бир щиссяси дя мящз «Эцлцстан»ын дил хцсусиййятляриня щяср олунуб. Бу китабда бир чох дилчилик мясяляляриня, о ъцмлядян морфолоэийайа аид тящлилляр Сяди дилинин материаллары ясасында апарылыр. 1998-ъи илдя Т.Рцстямованын Тещранда чапдан чыхан «Фарс вя Азярбайъан дилляринин мцгайисяси» китабында фарс дилинин фонетикасына вя морфолоэийасына даир бир чох мясяляляр Азярбайъан дили иля мцгайисядя арашдырылыр. Фарс дилиня аид йазылмыш нязяри ясярляр сырасында Н.З.Щатяминин 1965- ъи илдя чап етдирдийи «Фарс данышыг дили» китабы хцсуси ящямиййятя вя мювгейя маликдир. Китабын икинъи фяслиндя фарс данышыг дилинин грамматик хцсусиййят- ляриндян бящс олунур Бурада щяр бир нитг щиссяси айры-айрылыгда нязярдян кечирилир. 128 Щикмят Эюркямли сималар Doktor İlahi Qomşeyi ilə tanı şlıq M ərhum ustad Mehdi İlahi Qomşeyinin və xanım Təyyibə Türbətinin dördüncü övladı Hüseyn M əhyəddin İlahi Qomşeyi 1940 – cı ilin yanvar ayında Tehranda dünyaya göz açmı şdır. İbtidai təhsilini "Daneş" və orta t əhsilini "Mərvi" məktəblərində almışdır. Təhsilini Tehran Universitetinin İlahiyyat və İslam maarifi institutunda doktorluq (PH) dərəcəsini alana qədər davam etdirmi şdir. Bununla yanaşı dini dərsləri atasının və başqa müəllim- l ərin yanında davam etdirmişdir. Onun atası tanınmış filosof, müctəhid, şair v ə tərcüməçi idi. Fars dilində Quranın ilk və mötəbər tərcüməsi ona m əxsusdur. Doktor Qomşeyi elmi dərəcəsini bitirdikdən sonra Tehran universiteti, ba şqa ali məktəblərdə sonralar xaricdə tədris etməyə başladı. T ədrislə yanaşı irfan və estetika sahəsində kitab yazaraq tərcümələr etmişdir. O, 1979 cu ild ə bir il müddətinə İran Milli kitabxanasına rəhbərlik etmişdir. M ədrəsə dərsləri əxlaq, məntiq, fəlsəfə, kəlam, fiqh, ərəb dili və ədəbiyyatı, fars ədəbiyyatından (ən çox Nizami, Mövlana, Sədi, Hafiz və Şəbüstəri kimi irfan şairlərinə üstünlük verilirdi) ibarət idi. Ail əlidir, bir oğlu və bir qızı var. Həyat yoldaşı qida sənayesi üzrə doktorluq (PH) d ərəcəsinə malikdir və Şəhid Behişti universitetində bu sahə üzr ə tədris edir. O, qida sənayesinə aid kitabların müəllifi, tərcüməçisi və m əqalələr sahibidir. Doktor Qomşeyini heç bir rəsmi vəzifəsi yoxdur. Vaxtı universitet v ə mədəniyyət mərkəzlərində tədris, kitab yazmaq və tərcümə etm əklə keçir. O, bütün təhsilini İranda almış və həmçinin ingilis, ərəb və fransız dill ərini də İranda öyrənmişdir. Tehran sakinidir və ildə 3-4 həftəliyə m əruzə oxumaq üçün ölkədən xaricə gedir. O, Avropanın bir çox ölkə- l ərində, Kanadada, Amerikada, Hindistanda, Tacikistanda və Avstraliyada (Melburn, Sidney, Brisben ) m əruzələr oxumuşdur. Böyük t ədqiqatçı doktor Qomşeyi təqdirəlayiq çalışqanlığı ilə iranlı v ə qeyri-iranlıları İranın zəngin təsəvvüf ədəbiyyatı ilə tanış etmişdir. O, h əmçinin çoxlu İran və xarici universitet və elmi mərkəzlərdə tədris və m əruzələr etmişdir. Buna misal fəlsəfə, ürfan, ədəbiyyat, və incəsənət üzrə Tehran universitetind ə, İranın başqa universitetlərində və həmçinin London, Oksford, Harvard, Prinsten v ə Kaliforniyanın Berkli universitetlərini misal göst ərmək olar. Görk əmli simalar 129 Onun 1994 – 1996-cı ill ərdə Londonun Temenos akademiyasındakı M əsnəvidə incəsənət və dastan söyləmək hikməti, Nizamidən yeddi dastan, Əttar və Quran mövzusu üzrə məruzələri bu hikmət və elm aşiqi filosofun dünya s əviyyəsində etibarının göstəricisidir. Doktor Qom şeyinin rəssamlıq, musiqi, xəttatlıq kimi incəsənət növl əri ilə dərin tanışlığı vardır. Rəssamlıq və xəttatlıqda olan əsərləri s ərgiyə qoyulmuşdur. O, musiqini çox sevir və öz mühazirələrində onu ba şqa incəsənət növlərindən çox tərifləmiş və hamını musiqi öyrənməyə t əşviq etmişdir. Bir musiqişünasın söylədiyi kimi, onun elə bir mühazirəsi yoxdur ki, orada musiqiy ə toxunmamış olsun. Doktor Qom şeyi parlaq hafizəyə malikdir və görünür ki, təqribən Quranı əzbər bilir. Mövlana, Nizami və Firdovsidən danışanda elə bil qar şısında onların divanı var. Xüsusilə Şeyx Mahmud Şəbüstərinin "Gülşəni Raz" əsərinin hamısını əzbər bilir. O, həmçinin ərəb və ingilis ədəbiyyatında saatlarla əzbərdən şeir deyə bilir. Onun əsərlərindən: "Fih ma fih" (Mövlana haqqında məqalələr), “C əlaləddin Bəlxinin tanıdılması və onun məqalələrinin şərhi”, "Əttarın və onun yeddi e şq şəhərinin tanıdılmasında Məntiqi Teyrin xülasəsi ", "Mahmud Şəbüstərinin "Gülşəni Raz" əsərinə şərh ", "Məqalələr kitabı", " Şekspirin seçilmiş sözlərinin tərcüməsi", "İngilis dilinə tərcümə olunmuş islam əsərlərinin təhqiqi", Xəlil Cobranın "Peyğəmbər" əsərinin tərcüməsi, Hafiz divanına düz əlişlər, tərcümələr məcmuəsi, "Kimya" kitabının beş nömr əsinə müqəddimə və məqalələr, "Sədi ilə 365 gün" (bu məcmuənin ardında sair filosof, ədib və ariflərlə davam edir), Həkim Ömər Xəyyamın rübail əri" (ön söz və çapa hazırlanması), "Şahnamənin xülasəsi" (Firdov- sinin s əlnaməsi) və Kümeyl duasının tərcüməsini misal çəkmək olar. Doktor Qom şeyi həmişə təkid edir ki, əgər onun sözündə cazibə varsa, üstünlüyü S ədiyə, Hafizə, Mövlanaya, şərqin və qərbin başqa böyük- l ərinə qayıdır. O, özünü ancaq dünya mədəniyyətini varislər arasında payla- yan bir şəxs kimi bilir. Doktor Qom şeyi ümid edir ki, yeni nəsil heyrətləndirici rabitə imkan- larından v ə texnologiyanın son nailiyyətlərindən istifadə etməklə dünya mə- d əniyyətini canlı saxlaya biləcəkdir. Firdovsinin nəsihət etdiyi kimi: Aqil insanların sözün ə yol tap, Dünyada g əzərək onu hər kəsə söylə. Elm, irfan v ə texnologiyanın bağlılığı barəsində geniş mühazirələrində fikri budur ki, texnologiya insanın xaricd ə yəni təbiətdə, olan üsyankar div- Yüklə 1,38 Mb. Dostları ilə paylaş:
|