Microsoft Word içindekiler doc

Erdoğan Altınkaynak 
18 
horluktur.  İnşa’llahu Te’alâ tüm Müslümanlar’a yardım edip; yoldaş olup peygamberimiz Muhammed Mustafa Salla’llahû 
‘aleyhi ve sellem’in şefa’atinden (af için, bağış için aracılığından nasip) kıl hepimizi. (41v) Muhammet’e Mekke şehrinde 
peygamberlik geldikden sonra on iki yıl durup Medine’ye hicret (göç) ermiştir ve Medine’de de on üç yıl ‘ömr geçirip vefat 
etmiştir. (42r) Cenibek Han’ın zamanında isa’nın oğlu Amet’in destanının beyanında bir bölüm: Günlerden bir gün hazret-i 
Cenibek Han kuş sürüsüne av avlamaya çıktı. Cenibek Han’ın eşi Taydıvlı Hânışımızın ayı, günü yetişmişti, yaklaşmıştı. Han 
söyladi. Ay hânış,hatun! Ben avdan geri dönüp gelmeden; oğlan da doğsa, eğer kız oğlan olsa öldür. Eğer erkek oğlan olsa 
bulunduğun yerden seni seven kişiyi sevinç dilemeye gönder dedi. Eğer kız oğlan doğurup öldürmesen; ben seni öldürürüm dedi. 
Han ava gittikten sonra Taydıvlı hatun’nun gözü parladı. Tanrı Tealâ’nın fermanı ile bir kız oğlan doğdu. Kızı öldürmedi. Büyük 
oğlu Berdibeg’e gönderdi. Büyük oğlu Berdibeg kızı besledi, büyüttü. Ondan sonra hanın kendisine adam göndermedi. Hana 
karşı adam varmadı Cenibek Han kız doğduğunu anladı. Gelip saraya indi, sordu. Ay bakıcılar! Öldürdü mü diye. Bilenler 
söylediler. Öldürmemiş olacak dedi. Han saraya geldi. Taydıvlı Hânış karşı çıktı. Han da ile attı, vücuduna değdi. Han inanmadı 
Hânış, dokuz sultanın annesi idi. Oğlanların öfkesi gelip, babalarına söz söylediler. Oğul gerek olsa dokuz oğlun var. Bir de kızı 
sen ne kadar çok görürsün dediler (42v) ondan sonra han öfkelenip kızı öldürmeye adam gönderdi. Taytıvlı’nın iki yetişkin adı 
var idi. Birinin adı Aşkıça denilen, birisinin adı Tobukçak denilendi. Bu iki atını hazırlayıp kızı kaçırsın diye adam gönderdi. 
Berdibeg’e haber ulaştı. Kızı alıp kaçtı. Bir yere varıp mekan tuttu. Cenibeg Han’ın bu işine halkın gönlü kötü oldu. Oğlanlarını 
kovmaya başladı diye söyler idiler. Han halkının gönlünün kötü olduğunu bilip, bir gün söyledi ki: Kim benim oğlumu getirse, 
kızımı ona veririm dedi. O zaman İsa’nın oğlu Amet söyledi: Ay hanım! Lütuf bahşetmiş olsan, ben getiririm dedi. Han söyledi. 
İyi öyle (43r) ile o gelir. Sen onun ile ip yumağı oynamış olup; parmağını bağlayacaksın ve zinciri vuracaksın dedi. Ben şuraya 
gelip öldüreyim dedi, akşam oldu. Berdibeg geldi. Bir saat olur idi; zinciri vurdu. Amet Bey’in bir kulu var idi. o kuluna kılıç 
verdi. Berdibeg’i sen kılıç ile vur; ama kılıcın yüzü, önü ile vurma dedi. Kulu yürüyüp gitti. Berdibeg’i kılıcın sırtı, arkası ile 
vurdu. Berdibeg öfkelenip hay bu nasıl iştir deyince; ondan sonra Amet’in kendi yürüyüp vardı. Kulunun elinden kılıcı çekip 
aldı, kulunu öldürdü. Ondan sonra gelip karısını da öldürdü, o yaşlı kadını da öldürdü. (43v) Ondan sonra Sultan Berdibeg’e 
söyledi. Almış olduğun kadına böyle bir işi yaptı, başkaları ne yapmaz dedi. Gel, hana geri dönelim dedi. O zamana o Berdibeg’e 
söyledi.  İyi öyle olsun dedi. Geri döndüler. Amet ile Berdibeg’in kendileri ileri geldiler. Han karşılarına çıktı. Mıngal Bey’in 
evine ulaştılar, şarap içtiler. Han sarhoş olup yattı. Mıngal Bey’in Temir adlı bir adlı var idi. Hiç kimsenin görmüşlüğü yok idi. 
Han yalnız yatıyordu. Mıngal’ın oğlu Temir geldi. Güzel kişi idi. İçinden, gönlünden söyledi. Benim kızıma değer, layık ermiş 
dedi. O oğul ayağa kalkıp hürmet etti. Amet ayağa kalktı, söyledi. Yakışır mı beyler, yakışır mı? Bunca devlet var olsa;Arap 
yetişmenin,beslemenin ayağına ipek ulaşır mı?Demir eğentaş atan İsa’nın oğlu Ahmet’in varlığında, Mıngal’ın oğlu Temir’e 
kızını vermek yakışır mı, uygun mu? dedi. Kırk hizmetçiyi seçip Kırım’a gitti. Kırım’dan kul istedi, diledi. Kırım Müslüman’a 
asker vermedi. Hünkâr’a vardı. O da göndermedi. Ondan sonra Kızıl başa (İran’a) gitti, vardı. Kızıl baş Kırım’dan korkup oda 
vermedi. Geri dönüp vilayet içine casus gönderdi. Han ava çıktığında kızını alıp kaçtı. (43v) Züye Dağı’na varıp, İdil boğazında 
durdu. Şimdi ona Kız Dağı derler. Han avdan dönüp geldi. Amet’in kızını alıp kaçtığını öğrendi. Nereye gideceğini bilmedi. İki 
yıldan sonra haberi geldi. Kız hamile imiş; ayı günü olmuş. Durumu varan, giden kişi alır idi dedi ise; han askeri gönderdi. Üç 
yüz kişi ile Alaçın Alav’ı yüzbaşı edip gönderdi. Yaz günü idi. Amet büyük dağın başında oturup durur idi. Kız onu uzaktan 
bakıp gördü. Birkaç kişi gelip yürür. Yedi atlı insandır. Arkasında bilmediğin kadar ok torbası, bilmediğim kişiler vardır dedi. Bir 
zaman olmuş idi. Amet’in kendi de gördü. Alaçın Alav’dır, handan gelip duran düşman imiş dedi. O zaman da oğlan doğmuş idi. 
Beşiği ile alıp gitmediler. Bir ağaç budağına oturtup gittiler. Koyunun kuyruğunun yağını oğlanın ağzına tutturdu. Tanrı’ya teslip 
edip (44r) Vuruşmak için karşı karşıya geldiler. Alaçın Alav avlayıp gelip yetişti. Atı attı, eğerini arka semerini vurdu. Amet 
söyledi. Ant, Şart eden dost idin, cana kast oldun. Atan öyle atmaz, böyle atar diye Arap atının tarafına attı, yatıp kaldı. Yine 
diğer Arap atına binip geldi ve attı. Atın yelesini yanına alıp düştü. Amet bile Arap atın tarafına attı, yine yaptı kaldı. Alaçın Alav 
Bir beyaz ata binip yetişti. Ok torbasındaki okunu keserek attı. Amet baktı, ya dahası varmış; gelip atının omurgasını keserek attı, 
at yıkıldı. Alaçın Alav atın üstüne düştü. Amet kılıcını dışarıya çekip üstüne geldi. Alaçın Alav söyledi. Ay Amet Dost! Bir kaşık 
kanımı diliyorum, yeminimi yazmıştım. Kendime geldi dedi. Amet söyledi. Ne görsen onu söyleyeceksin dedi. İdil başına çıktı. 
İdil’in başında yer, yurt tuttular. Cenibek Han öldükten sonra Berdibeg’e gelip eklediler. Hanım yarım yurduna hükmetti, ona 
hâkim oldu. O zaman Aç Tarhan’da Temir Kutlu Han var idi. Oğlu, kızı yok idi. O zaman da Aç Tarhan’da direk, kiriş 
boşaltmaya giden kişiler, o oğlanı Bularak alıp geldiler. Altın beşikli kişi, yürekli, asil kişinin çocuğu olduğunu bilip sultana alıp 
geldiler. Sultan alıp besledi, büyüttü oğlan erkekliğe eriştilten sonra, Aç Tarhan içinde haydut olmaya başladı. İnsanlar bu oğlana 
kızıp sevmez oldular. Halk oğlu toplanıp gelip hana söylediler. Ay Hanım! Bizi sevsen bizi tut, onu sevsen onu tut dediler. Han 
söyledi. Bu tek bir oğlan ne olur? Bana halkım gereklidir dedi. O oğlanı salda alıp getirdikleri için (adını Salçı koymuş atamış) 
idi.Yine günlerden bir gün Saçlı orduya vardı. İçkili yemekli yerde (44v) oyunlar öğrendi. Kopuz, tabura gibi oyunlar öğrendi. 
Her kim ile söze girişip konuşur olsa; babasız, anasız diye söyler olsalar, o konuşur idi. Aksaray’da taşçıyım, Ak İdil’de 
Salcıyım, Aç Tarhan’da bayrakçıyım. babamı sorsanız bilgisiz, annemi sorsanız nikahsız. Kendim ise seçkin doğduktan sonra 
aslımı sorup ne yaparsınız der idi. Şimdi Salçı, Cenibek Han’ın kızından doğan oğuldur. Hanlara düşman oldular. İsa’nın oğlu 
Amet’in oğludur. Vallâhü (Allah’a yemin olsun ki; her şeyi en iyi bilen odur). (45r)  İdige Bey’in destanının beyânından bir 
bölüm. Razıy’allâhi ’aleyhi ve ‘alâ alihi ve ashâbihi(Allah onların hepsinden razı olsun. Allah’ın rızası onların üzerine, yüce 
âlilerinin ve ashabının üzerine olsun). İcma’in ba’da verâretü’l-müşâretve ba’da anvaru’l-mu’ârif hususan ‘alil’l-imam (Allah 
onların cemisinden(hepsinden) sonra işaret eden yol gösteren müşterilerden ve bundan sonra alimlerin nurdan hususyla 
imamlardan razı olsun). Hazret-i Emirü’l-müminin ve imamü’l-müslimin Ebu Bekr as-sadık as-sadak azzı (Müminlerin emri ve 
Müslümanları imamı olan Hz. Ebubekir doğruların en doğrulayıcısıdır.) huv hâlife-i rusûlu ‘llâh sellam fi külnâib-i en şeceret 
evvel babası emirü’l-müminin (o, Resulullah Sellalahu aleyhi vesellemin ve bütün emirlerin yardımcısıdır evvel bütün soyların 
babası ve müminlerin emiridir). Ebu Bekr as-sadık râziya’llâhi ‘aleyhinin dört oğlu var idi. İkisinden küçük ve birisinden büyük 
olanın adı Muhammed. Şâm  şehrinde padişah idi.Onun oğlu Sulaan Ka’b idi. O da Şâm’da padişah oldu. Onun oğlu Sultan 
Hermez idi, o Mısır’da padişah oldu. Onun oğlu Sultan Hâlit idi, o Mısır’da padişah oldu. Onun oğlu Sultan Velid idi, o da 

---