67
cavab verməlidirlər. Vətəndaşın ərizəsində qanun pozuntusu aşkar edilərsə, pozulmuş qanun
tezliklə bərpa olunmalıdır.
Vətəndaş daxili işlər orqanlarına ərizə ilə müraciət edibsə, D O-nun əməkdaşları
həmin ərizəni vaxtında həll etməlidirlər. Əgər həll edilmə vaxtı pozurlarsa və yaxud da
ə
rizəyə baxılmazsa, onda D O-nun əməkdaşları inzibati və yaxud cinayət məsuliyyətinə cəlb
olunmalıdırlar.
Beləliklə, yuxarıda qeyd edilənləri nəzərə almaqla D O-nun fəaliyyəti
sahəsində yaranan, dəyişən və xitam olunan aşağıdakı növ inzibati hüquq münasibətləri qeyd
etmək olar:
1.
sistemdaxili münasibətlər, - bu elə münasibətlərdir ki, onların yaranması, dəyişməsi
və xitam olunması daxili işlər orqanlarının sistemində baş verir (məsələn, yeni qurumun
yaradılması, kadrların yerləşdirilməsi və s.);
2.
xarici münasibətlər, yəni sistemdənkənar münasibətlər, - bu elə növ
münasibətlərdir ki, onların yaranması, dəyişməsi və xitam olunması D O-nun qarşısında
duran vəzifələrin yerinə yetirilməsi ilə əlaqədar baş verir (yəni D O-nun sistemindən
kənarda). Məsələn: inzibati xəta törətmiş vətəndaşın məsuliyyətə cəlb edilməsi zamanı
yaranan inzibati hüquq münasibətlər, vətəndaşlara şəxsiyyət vəsiqəsi verilməsi ilə əlaqədar
yaranan inzibati hüquq münasibətləri və s.;
3.
şaquli (hakimiyyət-tabeçilik) münasibətləri, məsələn: Azərbaycan Respublikası
D N və Polis Akademiyası arasında yaranan münasibətlər və s.;
4.
üfiqi (razılaşdırma və koordinasiya) münasibətləri. Məsələn: Nəsimi RP və Səbail
RP arasında yaranan münasibətlər və s.
N Ə
T C Ə
Mühazirəmizi yekunlaşdıraraq qeyd etmək istərdim ki, bu günkü mühazirəmizin
mövzusunun sullarının açıqlanması vasitəsi ilə əldə etdiyimiz hüquqi biliklərin Sizin gələcək
fəaliyyətinizdə həm nəzəri, həm də təcrübi cəhətdən böyük əhəmiyyəti vardır.
Mühazirəmizin birinci sualının açıqlanması vasitəsi ilə dövlət idarəetmə sahəsində
yaranan inzibati-hüquqi münasibətlər, onların əsas xüsusiyətləri və qanunverici aktların
maddələrindən irəli gələn tələblərə müvafiq olaraq onların mühafizəsi barədə nəzəri biliklər
ə
ldə etmiş oluruq.Mühazirəmizin ikinci sualının açıqlanması vasitəsi ilə isə dövlət idarəetmə
sahəsində yaranan inzibati hüquq münasibətlərin quruluşu, onun quruluşunu təşkil edən
elementlər, inzibati hüquqi münasibətlərin növləri barədə nəzəri biliklər əldə etmiş
oluruq.Ən nəhayət, mühazirəmizin üçüncü sualı vasitəsi ilə D O-nun fəaliyyətində yaranan
inzibati-hüquqi münasibətlər haqqında da nəzəri biliklər əldə etmiş olduq.
″
Polis haqqında″ Azərbaycan Respublikası Qanunun 3-cü maddəsinin 2-ci bəndinə
ə
sasən polisin qarşısında duran əsas vəifələrin yerinə yetirilməsində daxili işlər orqanlarının
təşkilati-hüquqi formalarından biri olan inzibati fəaliyyətin həyata keçirilməsi zaman daxili
işlər orqanları müxtəlif xarakterli inzibati hüquq münasibətlərlə olurlar. Bu məqsədlə də bu
günkü mühazirəmizin mövzusunun mahiyyəti ondan ibarətdir ki, Siz onların yaranma,
dəyişmə və xitam olunmalarının əsaslarını və qaydaları barədə ətraflı məlumat əldə etdiniz.
Mühazirəmizin mövzusunu mənimsəməklə Siz, AR Konstitusiyasının 12-ci
maddəsində dövlətin ali məqsədi kimi müəyyən edilmiş ″ nsan və vətəndaş hüquqlarının və
azadlıqlarının yerinə yetirilməsi″ndə hüquq mühafizə orqanlarının üzərinə düşən vəzifələrin
daha da səmərəli və qanunçuluğun tələblərinə müvafiq olaraq yerinə yetirilməsinə nail olmuş
olarsınız.
68
Mövzu №
5: ″″″″
nzibati hüququn fə
rdi və
kollektiv subyektlə
ri″″″″
P L A N:
G R Ş
1.
Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının inzibati-hüquqi statuslarının əsasları. Fərdi
subyektlərin xüsusi inzibati-hüquqi statusu.
2.
Vətəndaşların hüquq və azadlıqlarının müdafiə üsulları.
3.
nzibati hüququn kollektiv subyektləri.
N Ə
T C Ə
Ə
D Ə B Y Y A T:
1.
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası.
2.
″Azərbaycan Respublikasının vətəndaşlığı haqqında″ Azərbaycan Respublikasının
Qanunu. 30.09.1998-ci il.
3.
″Əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin hüquqi vəziyyəti haqqında″ Azərbaycan
Respublikasının Qanunu. 13.03.1996-cı il.
4.
″Ölkədən getmək, ölkəyə gəlmək və pasportlar haqqında″ Azərbaycan Respublikasının
Qanunu (sonrakı əlavə və dəyişikliklərlə). 14.06.1994-cü il.
5.
″Vətəndaşların müraciətlərinə baxılması qaydaysı haqqında″ Azərbaycan Respublikasının
Qanunu. 10 iyun 1997-ci il.
6.
″Vətəndaşların hüquq və azadlıqlarını pozan qərar və hərəkətlərdən (hərəkətsizlikdən)
məhkəməyə müraciət edilməsi haqqında″ Azərbaycan Respublikasının Qanunu. 11 iyun
1999-cu il.
7.
Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsi.
8.
″Qeyri-hökumət təşkilatları (ictimai birliklər və fondlar) haqqında″ Azərbaycan
Respublikasının 10.06.2000-ci il tarixli Qanunu.
9.
″Dini etiqad azadlığı haqqında″ Azərbaycan Respublikasının 20.08.1992-ci il tarixli
Qanunu (əlavə və dəyişikliklərlə).
10.
″Sahibkarlıq fəaliyyəti haqqında″ Azərbaycan Respublikasının 15.12.1992-ci il tarixli
Qanunu (sonrakı əlavə və dəyişikliklərlə).
11.
″Təhsil haqqında″ Azərbaycan Respublikasının .08.2009-ci il tarixli Qanunu
12.
A.Abdullayev, F.Nağıyev. “ nzibati hüquq”. Dərslik. Bakı, 2008.
13.
E.Abdullayev. ″ nzibati hüquq″. Dərslik. Bakı, 2007.
14.
V. Abışov, A. smayılov, R. Nəcəfquliyev. ″ nzibati hüquq″ 1 hissə. Dərs vəsaiti. Bakı,
2007.
15.
″ nzibati hüquq″ (sxemlərdə). Dərs vəsaiti. AR D N-in Polis Akademiyası. Bakı, 2002.
16.
E.M.Kozlov, L.L.Popov. ″Administrativnoe pravo″ Dərslik.M., 2000.
17.
D.N.Baxrax. ″Administrativnoe pravo Rossii″. Dərslik. M., 2000.
G R Ş
Son illərdə Azərbaycan dövlətinin demokratik, hüquqi və dünyəvi dövlət quruculuğu
yolunda inamla addımlaması, Avropa Şurasına daxil olması və Avropa hüquq zonası ilə