Microsoft Word isk?ND?Rnam?-S?R?Fnam?-nizami doc

                                                                                                            

191

İSKƏNDƏRİN İSTƏXRDƏ

TAXTA OTURMASI 

Muğlar çırağını, saqi durmadan 

Mənə ver, qəlbimdən qoparma fəğan! 

Gözlərə aydınlıq verər bu çıraq, 

Qəlbimin çırağı ondan alır yağ. 

Söylə, ey söz, nədir sənin kimiyan? 

Kimdir bu sikkənə kimiya vuran? 

Səndən ki alınır bu qədər bəzək, 

Hələ əskilməmiş bir hərfin gerçək. 

Evimdən çıxdınsa, üz qoydun hara? 

Qapımdan uzaşdın hansı diyara? 

Bizdən baş verərkən bizdən uzaqsan. 

Naxışlar vururkən gözdən uzaqsan. 

Qəlbimin iş evi fərmanındadır. 

Dil xidmətçi kimi divanındadır, 

Bilmirəm nə quşsan, gözəlsən, şənsən, 

Bizdən ən dəyərli yadigar sənsən. 

Söz ki var, ucadır hər bir ucadan. 

Mətahın qıtlığa düşməsin bir an. 

Dəyərli bir mətah olurmu kəsad? 

Olursa, həsəddən doğar bu fəsad. 

Ey sözün ustası, durma, söz gətir, 

Şerin büsatını yerinə yetir. 

Ad-sanla kim yatıb - onlardan söz aç, 

Heyrət edənlərə söylə, əfsun saç. 

Keçmişi nəql edən ravilər belə 

Incə bir düşüncə, doğru rəy ilə 

Nəql edir: Elə ki, uca şəhriyar 

Isfahan şəhrində oldu bəxtiyar, 

Firuzə fələyin səadətindən 

Isfahan şəhrində etmədi məskən. 

Tac qoymaq üçün o, Istəxrə köçdü, 

Kəyumərs, Keyqubad yerinə keçdi. 

Onunla böyüdü, bəzəndi Iran, 

---

                                                                                                            

192

Igidlər arxası bərkidi ondan. 

Başçılar dedi: "Eşq olsun, tacidar!" 

O böyük baş ilə ucaldı başlar. 

Töhfələr verdilər taxtına layiq, 

Padşahın oyanan baxtına layiq. 

Nilin mənbəindən ta Kəngə qədər, 

Çin dənizlərindən ta Zəngə qədər 

Elçilər axışdı xərac verməyə, 

Taxtına, tacına alqışlar deyə. 

Taxtına basınca ayaq şəhriyar 

Söz xəzinəsindən açdı tunc hasar: 

"Eşq olsun, eşq olsun, ulu yaradan 

Xalqını yaratmış haqqa inanan. 

Torpaqdan başını bir mən kiminin 

Ucaltdı, ulduzla etdi həmnişin. 

Irana gətirdi Rumdan çəkərək, 

Əmriylə daşları yumşaltdı mumtək. 

Başımı o qədər ucaltdı zaman, 

Yüklü gəcavəmi daşıyır dövran. 

Öyrəndim o adil, ulu tanrıdan, 

Ədalət yolundan dönmərəm bir an. 

Yoxsula, məzluma olaram kömək, 

Qaranlıq gecəyə parlayan şimşək. 

Ağlımla düşüncəm olmuş mənə yar, 

Bu dünya himayəm altında yaşar. 

Doğru bir yol ilə bu gün getməli, 

Sabahkı günümsə bəllidir, bəlli. 

Qorxaram bəhanə tapmaq günündən, 

Pəhrizə çalışdım varlığımla mən. 

Nə aciz qarınca, nə də güclü fil 

Əlimdən bir zərər görməz, onu bil. 

Ovcumun içində olsa da, yenə

Dikmərəm gözümü özgə mülkünə. 

Xalq mənə versə də əziyyət, kədər, 

Qıymaram incisin məndən bir nəfər. 

Kənd ocaqlarından alıram xərac, 

Şəhərdən nə vergi istərəm, nə bac. 

---

                                                                                                            

193

Əlimə keçsə bir xəzinə, sərvət, 

Hər kəsə verərəm, layiq bir qismət. 

Məndən sənət alar hər bir sənətkar. 

Əlinə dövlətdən verərəm açar. 

Qaldırram hər kimin varsa hünəri, 

Zəncirə çəkərəm divanələri. 

Düşkünlər, dilsizlər tapacaq aman, 

Qurtulmaz əlimdən boş yeyib yatan. 

Vücudu sağlamlar bunu bilməli, 

Sənətdən gərək boş qalmasın əli. 

Görsəm ki, bir nəfər çəkir çox zəhmət, 

Qazancı xərcini ödəmir əlbət, 

Elə möhtaclara, söz verirəm mən, 

Köməklik edərəm öz xəzinəmdən. 

Din ilə, ağılla tutaram işi, 

Yoluna qoyaram alış-verişi. 

Bir işdə kimsədən qorxum yox mənim, 

Qorxanlar önündə titrər bədənim. 

Dəyirman yemidir fayda verməyən, 

Əfvə layiqləri bağışlaram mən. 

Dünyaya bəxşişlə vurmuşam bəzək, 

Əlaçıq kimsəyə edərəm kömək. 

İskəndər kimsəyə verməz əziyyət, 

Zalımı qəhr edər, məzluma hörmət. 

Hər bir yaxşılığa bu şah yüz verər, 

Bir yamanlıq edən bir cəza görər. 

Kim günah işləsə cəzaya çatar, 

Peşiman olursa, ədlim bağışlar. 

Əlimdə məhv olur başı dik düşmən, 

Peşiman olursa, bağışlaram mən. 

Mənəm yaxşılığı öncə başlayan, 

Yamanlıq başlayan düşmandır, düşman. 

Mən ələk kimiyəm, ələrəm torpaq, 

Dəyərsiz qalığı ataram ancaq. 

Bir dolam, quyudan suyu çəkərəm, 

Bu başdan alıb o başa tökərəm. 

Qılıncla hər nə ki, keçirsəm ələ, 

---

                                                                                                            

194

Paylaram yenə də qamçı ucuyla. 

Bu taxtın başına keçmək, haq bilir, 

Düşkünə əl tutmaq məqsədilədir. 

Vücudum olmuş həm bulud, həm günəş, 

Bir əlimdə su var, birində atəş. 

Önümə daş çıxsa dönər bir muma, 

Əkini suvarram çıxsa qarşıma. 

Irana mən özüm gəlmədim Rumdan, 

Bu mülkə göndərmiş böyük yaradan, 

Haqqı və batili ayırd edim mən, 

Alır bağlı qıfıl açarı məndən, 

Din daşıyan başlar qalxsın əflakə, 

Dinsiz başları da tullayam xakə. 

Ehtiyac adını qaldırdım artıq, 

El ilə çırağa verim barışıq. 

Hər evdə firiştə doğurum divdən, 

Bir bina ucaldım hər uçuq evdən. 

Harda ədalətim olsa hökmüran, 

Qırqovul zərrəcə qorxmaz tərlandan. 

Sürüdə qoyuna qurd olar çoban, 

Marala, ceyrana toxunmaz aslan. 

Yamanı edərəm yaxşılıqla ram, 

Yaxşılar yamanlıq etsə qoymaram. 

Hər başı göylərə qaldırsam, bir də 

O başı bir daha görməzlər yerdə. 

Mənə tay olandan qopardım ciyər, 

Qoymadım dağıtsın başqa vəhşilər. 

Kimsəni yaxmadım gizlin zəhərlə, 

Aşkara bağrını dəldim xəncərlə. 

Nə dünya üstündə alovtək axdım, 

Nə də ki, səbəbsiz bir xırman yaxdım. 

Kimsənin qəlbini haqsız qırmaram, 

Qırsam da, varımdır əldə mumiyam. 

Birinin gözünü ağrıtsam əgər, 

Əz əlimdən darı tökmək də gələr. 

Bu işdə mənə yar olsun yaradan, 

Bu yaman gözlərdən qorusun hər an." 

---