Microsoft Word Kitab-2 cbs doc

94
Az rbaycan M tbuat urası il  birg  iki d f   d yirmi masa t kil
edilib. 2016-cı ilin yanvar ayında Jurnalist Qadınlar Assosiasiyası
il  birg  ölk mizin ilk  hid qadın jurnalisti, Az rbaycanın Milli 
Q hr manı Salatın
sg rovanın anım günün   h sr olunan t dbir
t kil olunub. 2016-cı il aprel ayının 19-da Az rbaycan Dill r
Universitetind  sözüged n ali t hsil mü ssis sinin ctimaiyy tl
laq l r departamenti v  “Le Carrefour” q zetinin t
bbüsü,
h mçinin, t kilatçılı ı il  “Az rbaycanın xaricidilli K V-i 
beyn lxalq müst vid ” mövzusunda konfrans keçirilib. 
Q zetin t sisçisi v  ba  redaktoru fransızdilli jurnalist, Bey-
n lxalq Fransızdilli M tbuat Birliyi Az rbaycan bölm sinin r h-
b ri Zeyn b Kazımovadır.
Ethnoglobus.az saytı bütün dünyada, xüsusi il  Az rbaycan-
da ya ayan azsaylı xalqlar, el c   d  ba  vermi  mühüm hadis l r
haqda m lumat v   x b rl r yayımlayır. Sayt Az rbaycan, rus v
ingilis dill rind  f aliyy t göst rir.
Saytda randa ya ayan az rbaycanlılar, h mçinin, Az rbay-
can diasporunun Avropadakı f aliyy ti il  ba lı x b r v   m lu-
matlara da geni  yer ayrılır.

---

95
Sayt a a ıdakı bölm l rd n ibar tdir: “M rk zi Asiya”, 
“Din”, “Avropa”, “Yaxın
rq”, “Qafqaz”, “Xalqlar”, “Türkolo-
giya”. Bölm l rin adından göründüyü kimi, sayt çox geni
müst vid  f aliyy t göst rir.
“M rk zi Asiya” bölm sind  Qazaxıstan, Özb kistan, Türk-
m nistan, Tacikistanda ba  ver n mühüm hadis l r, bu dövl tl rin 
Az rbaycanla  laq l ri v  orada ya ayan azsaylı xalqlar haqda 
x b rl r yayımlanır.
“Avropa” bölm sind  Avropada, xüsusi il  Ukrayna, Bela-
rus, Rusiya v
imali Kiprl  ba lı mühüm x b rl r v  m lumatlar 
geni  ictimaiyy t  çatdırılır.
“Qafqaz” bölm sind  Az rbaycan, Gürcüstan, Erm nistan v
imali Qafqaz haqqında  hat li m lumat v  mühüm x b rl r
verilir. “Qafqaz” bölm si n çox m lumat yayımlanan bölm l r-
d n biridir. Bu da regionda,  sas n, 4 dövl tin olmasına baxmaya-
raq, burada ya ayan mill t v  xalqların sayının 200-d n çox olması
il  ba lıdır.  
“Xalqlar” bölm sind  müt madi olaraq az rbaycanlılar, 
tatarlar, l zgil r, udil r, avarlar, farslar, talı lar, kürdl r, tatlar, 
erm nil r, gürcül r, qaraçılar v  dig r azsaylı xalqlar haqda 
müxt lif m lumatlar yayımlanır.
Saytın ayrıca “X b r lenti” p nc r si d  var. Burada 
oxucular “Ethnoglobus.az” saytının ictimaiyy t  çatdırdı ı n son 
x b rl rl  tanı  ola bilir. Bundan  lav , saytın “Tarix”, 
“Etnosiyas t”, “Etnoqrafiya”, “C nubi Az rbaycan”, “Analitika”, 
“Siyas t” v  s. p nc r l ri d  vardır.  
Saytın Turkishnews, Caucasustimes v  Gumilev-Center kimi 
t r fda larının olması ona  lav  dividentl r g tirir. Saytın r hb ri
tatınmı  jurnalist Gülnar
nancdır.   
Avropa Komissiyasının maliyy l dirdiyi "C nubi Qafqaz 
laq l ri v   v t nda   h mr yliyi" layih si ç rçiv sind  ölk
m tbuatında milli azlıqlar haqqında d rc olunan materialların  sayı
v   mahiyy ti  il   ba lı  2002-ci il 1 – 31 dekabr, h mçinin, 2003-
cü il 15 yanvar – 15 fevral tarixl rind  monitorinq aparılıb.
Monitorinq zamanı m hurluq reytinqin  v  bu mövzuya daha çox 

---

96
müraci t etm l rin  gör , 8 q zet t dqiq olunub. Bunlar – "Xalq 
q zeti" v  "Yeni Az rbaycan"  (iqtidar), "Azadlıq" v  "Yeni 
Müsavat" (müxalif t), "
rq", "525-ci q zet", "Zerkalo", "Exo" 
(sonuncu iki q zet rus dilind  n r edilir) q zetl ridir. T hlil üçün 
elektron K V-l r sırasından dövl t telekanalı olan AzTV-1 v  Araz 
radiostansiyası, müst qil telekanallardan is  ANS v  Space seçilib.
Q zetl rd ki x b rl r, reportaj, analitik m qal l r, oçerkl r, 
müsabiq l r, müraci tl r,  m tbuat  konfransları v  s. t dqiq
olunub.  Teleradio kanallarında is  informativ-analitik, hüquqi, 
siyasi, tarixi-m d ni proqramlar, m tbuatın
rhi v  s. ara dırılıb.
M lum olub ki, 2002-ci  ilin 1 – 31 dekabr tarixl rind  "Xalq 
q zeti" 21, "Yeni Az rbaycan" 7, "525-ci q zet" 30, "
rq" 15, 
"Exo" 38, "Zerkalo" 18, "Yeni Müsavat" 31, "Azadlıq" q zeti is
18 d f  öz s hif l rind  müxt lif xarakterli materiallar 
yerl diribl r. Burada onların ümumi-n z ri v  tarixi materialları
il  yana ı, etnik v  dini ümumilikl rin müasir v ziyy ti, ictimai 
t kilatların t dbirl ri haqqında  m lumat  v  s. verilib. 
Elektron K V-l r   g linc , 2003-cü il 15 yanvar – 15 fevral 
tarixl rind  milli azlıqlarla ba lı verili l rin ümumi miqdarı – 
AzTV-1-d  30, Araz radiostansiyasında 39, ANS-d  10 v  Space -
d  28 olub. 
Göründüyü kimi, monitorinq dövründ  (2002-2003) etnik 
problem Az rbaycan K V-l ri üçün prioritet mövzu olmayıb.
Az rbaycan K V-l ri öz materiallarında bu v  ya dig r d r c d
bütün
sas etnik probleml r  diqq t ayırıblar. Burada kürdl r, 
l zgil r, y hudil r, talı lar haqqında tez-tez m lumatlar verilib.  
Avar, tat, saxur, ingiloy, gürcü, alman v  ba qaları haqqında 1-2 
material qeyd olunub. M s l n, "Zerkalo" q zetinin 10 dekabr 
2002-ci il tarixli sayında yazıçı v  jurnalist Vlaidir Flomer il
"Soxnut" y hudi t kilatının keçirdiyi görü ün reportajı
verilmi dir. Burada qeyd olunur ki, Az rbaycan y hudil rin 
ya aması üçün dünyanın n t hlük siz v  sakit ölk l rind n biridir, 
bu iki xalqın nümay nd l ri bir-birin  hörm t v   m h bb tl
yana ırlar. Ümumdünya Y hudi Agentliyinin direktoru Gior 
Rommun söyl diyi "Az rbaycan – y hudil r üçün  lveri li 

---

97
ölk dir" ifad si "Zerkalo" q zetinin man etin  çıxarılmı dır.
G.Rommun sözl rin  gör , Quba rayonunda  n q dim y hudi
icması ya ayır, onun ya ı 1600 ildir: "M n, Qubaya, m hz, onun 
üçün getmi dim ki, görüm, oradakı y hudil rin öz lliyinin 
qorunub saxlanması üçün y hudi dövl ti n  ed  bil r…".
Avropa
urasının Az rbaycan üzr   m ruz çisi Martines 
Kassanın m tbuat konfransında dediyi sözl ri (yazılı v  elektron 
K V-l rin
ks riyy tind  sitat kimi verilib) mövzunun ümumi 
mahiyy tinin yani göst ricisi kimi d  d y rl ndirm k olar: "M n
görü l r zamanı 100%  min oldum ki, Az rbaycandakı etnik 
azlıqlar özl rini ölk nin tam hüquqlu v t nda ı hesab edirl r.
Onlar v ziyy tl rind n razıdırlar. Öz m d ni irsini qorumaq 
m qs dil  Az rbaycan hökum ti il
m kda lıq ed n udinl r yax ı
yani nümun dirl r. Az rbaycan hökum ti onların m d niyy tinin 
inki afı üçün v sait ayırıb".
(49)
A a ıda t qdim etdiyimiz statistika is  50-d k q zet, sayt v
jurnallarda 2008-ci ild n 2017-ci ilin  vv ll rin   q d r milli 
azlıqlar v  multikulturalizml  ba lı yazıların monitorinqinin 
n tic l ridir. Monitorinq zamanı hansı q zetin, saytın v  ya 
jurnalın qeyd olunan ill rd  neç   d f  sözüged n mövzuya 
müraci tl ri ara dırılıb. N tic d , h min media orqanlarının
saylarına q d r d qiq statistikasını verm y  çalı mı ıq.
stisna
etmirik ki, bu göst ricil r monitorinqi aparılan media orqanlarında
multikulturalizml  ba lı ged n yazıların tam statistikasıdır.
Diqq timizd n yayınan media orqanları v  ya monitorinq   c lb
edil n K V-l rd  rastla madı ımız yazılar da ola bil r.
Monitorinq  Az rbaycan, rus v  ingilis dilli media c lb olunub. 
Onları a a ıdakı ardıcıllıqla t qdim edirik: 
- “Az rbaycan”  q zetind  – 2008-ci ild   2 (22 noyabr, 
262, s h. 5; 27 noyabr, 
 266, s h. 4); 2009-cu ild 7 (20 avqust, 
 183, s h. 1-2; 13 noyabr, 
 254, s h. 8; 18 noyabr, 
 258, s h.
7; 26 noyabr, 
 265, s h. 6; 3 dekabr, 
 268, s h. 5; 29 dekabr, 
 290, s h. 8; 30 dekabr, 
 291, s h. 6); 2010-cu ild 3 (8 
sentyabr,
 197, s h. 6; 11 noyabr, 
 288, s h. 12; 30 dekabr, 
457, s h. 10); 2011-ci ild  10 (14 aprel,   78, s h. 2; 20 aprel, 

---