Microsoft Word Logistika muhazir? konspekti 85 seh

ABC 
metodunda 
A 
qrupu ehtiyatları ümumi qiymətin 75...80%-ni; 
B 
qrupu ehtiyatları 10...15%-ni; 
C 
qrupu ehtiyatları isə 5...10%-ni təşkil edir. 
q
3 
q
2 
q
1 
q 
q 
q 

---

71 
20:80 paylanma 
%
80 
A 
B 
C 
20 
50 
Şəkil 6. Paretto diaqramı 
Mövqenin pay
ı 
% 
Bu metodu ehtiyatlara tələbat nəzərə alınmaqla tətbiq edirlər. Yəni saxlanılan 
ehtiyatların hər birinə tələbat müxtəlifdir. Tələbatın müxtəlifliyini 3 qrupa bölərək 
“XYZ” sistemi istifadə olunur. Burada “X” nomenklaturası yüksək tələbata malik 
olub tələbat meyllənməsi ±10%-ə qədər olur. “Y” orta tələbatlı çeşidlər olub 
tələbat meyllənməsi 10 − 25% həddində dəyişir. “Z” aşağı tələbatdır, tələbat 
meyllənməsi ±25%-dən çoxdur. ABC metodunu və XYZ sistemini birlikdə nəzərə 
alsaq onların kompozisiyası (birgə vəhdət) sistemi yaradılır və bu matris şəklində 
qurulur. 
AX 
AY 
AZ 
BX 
BY 
BZ 
CX 
CY 
CZ 
Yüks
ək 
Çe
şidin 
d
əyəri 
Yüks
ək 
a
şağı 
a
şağı 
t
ələbatın 
proqnoz qiym
əti 
Cədvələ əsasən üç qrup ehtiyatlar müəyyən edilir. Bu qruplar əsasında müasir 
kompüter texnologiyalarının tətbiqi ilə ən az xərclə və yüksək dəqiqliklə 
ehtiyatların çeşidi və miqdarı müəyyənləşdirilə bilər. Son dövrlər “ABC”-yə “D” 
kateqoriyalı nomenklatur da əlavə olunur. Bu nomenklatura bəzən ölü ehtiyat da 
deyilir. Ona görə ki, tələbat həddən artıq aşağıdır. Müasir market sistemlərində 
N
ə
tic
ə
d
ə
rolu

---

72 
çeşidin tam əhatə olunma prinsipinə və tələblərin tam ödənilməsi şərtindən yaranan 
mallardır. Müasir market sistemində istehlakçı bir yerdən iki dəfə ardıcıl olaraq ən 
az tələbat olan malı almadıqda üçüncü dəfə ora müraciət etmir. Logistik 
sistemlərdə başlıca prinsip xidmət prinsipi ilə eyni olduqda burada da istehlakçının 
bütün tələbləri kəmiyyət və keyfiyyətcə həmişə ödənilməlidir.