Microsoft Word mehmanxana cavab01az docx

sayından asılı olmur, dəyişkən xərclər isə bundan asılıdır. Turist mövsümü zamanı əlavə işçilərin 

cəlb edilməsi zərurəti yaranır. Mehmanxana məhsulunun satılması mehmanxana heyətilə yanaşı, 

eyni  zamanda,  bu  məhsulun  daxili  keyfiyyətindən  də  asılı  olur.  Satış  əhəmiyyətli  dərəcədə, 

turoperatorlardan və turagentlərdən, marketinq qərarlarından (o cümlədən qiymətlərin müəyyən 

edilməsindən),  nəqliyyat  vasitələri  və  nəqliyyat  yollarının  mövcudluğu,  mehmanxananın 

yerləşdiyi  ərazidən,  hava  şəraitindən,  ətraf  mühitdən,  regionun  rekreasiya  və  mədəni-tarixi 

imkanlarından, ölkənin, ərazinin imicindən habelə rəqiblərdən və onların sayından asılı olur. 

Beləliklə,  mehmanxana  biznesi  və  mehmanxana  məhsulunun  satılması  yüksək  ixtisas 

peşəkarlığı,  strateji  və  çevik  idarəetmə  məharəti,  yüksək  mənəvi  mədəniyyət,  ən  yüksək  insan 

dəyərləri və heyətin peşəkar təlimini tələb edir. 

 

Sual-43. Mehmanxana marketinqinin xüsusiyyətləri 

Son  illər  ərzində  dünya  mehmanxana  təsərrüfatının  inkişafı  mehmanxana  məhsulu  bazarında 

satış uğrunda kəskin rəqabətə gətirib çıxarmışdır. Müştəri uğrunda aparılan mübarizədə son illər 

ə

rzində  rəqabətli  marketinq  strategiyasının  qalib  gəlməsinə  rast  gəlirik.  Marketinq  bütövlükdə 

sahibkarlıq  fəaliyyətini  təşkil  edib  düzgün  istiqamətləndirilən  menecmentin  funksiyası  hesab 

olunur. Marketinq mehmanxana biznesində alıcılıq tələbatının qiymətləndirilməsini əsas götürür. 

O,  mehmanxana  biznesinin  bütün  aspekt  və  sahələrini  əhatə  edir.  Marketinqi  mehmanxana 

biznesinin aparıcı fəlsəfəsi adlandırmaq olar ki, bu da bazarda daimi gəlir və sabit inkişaf əldə 

etmək  üçün  qonağın  tələb  və  arzularını  müqayisə  etmək,  onları  qabaqcadan  görmək  və  təmin 

etmək  şərtlərinə  əsaslanır.  Mehmanxana  marketinqində  mehmanxananın  düzgün  yerləşməsi, 

məqsədli  bazara  istiqamətindən  asılı  olan  fəaliyyət  qüvvəsinin  optimallığı  kimi  faktorları  da 

nəzərə  almaq  zəruridir.  Marketinq  ilk  növbədə  tələbatın  qiymətləndirilməsi  məqsədilə  bazarın 

ibtidai  tədqiqi  ilə  məşğul  olur,  bu  da  mehmanxananın  bazarda  olan  imkanları  və  mövqeyini, 

yerləşməsini və ya bir neçə variantdan seçimini əhatə edə bilər. 

Marketinq  bazarın  öyrənilməsi,  məhsulun  inkişaf  etdirilməsi,  əmtəənin,  satışın,  monitorinq  və 

müşahidələrin  irəli  çəkilməsi  ilə  bağlı  uzun  bir  proses  kimi  nəzərdən  keçirilə  bilər.  Bazar 

tədqiqatı konkret mehmanxanaya və onun təklif etdiyi məhsullara aid olaraq daha əlverişli bazar 

seqmentlərinin müəyyənləşdirilməsi üçün vacibdir, lakin əsas səylər əmtəənin irəli çəkilməsi və 

onun  satışı  üzərində  mərkəzləşdirilməlidir.  Mehmanxana  xidmətləri  hiss  edilməzdir,  onların 

təsvir edilməsi və ya ölçülməsi, həmçinin keyfiyyətinin yoxlanılması mümkün deyil. Adətən bu 

xidmətlər birbaşa və ya vasitəçilər vasitəsilə ayrıca və ya turpaket formasında satılır. Məlumdur 

ki, marketinq və satış eyni mənaya malik məfhumlar deyil. Satış satıcının, marketinq isə alıcının 

tələbatları üzərində mərkəzləşdirilir. Satış prosesi mehmanxananın təklif etdiyi məhsul vasitəsilə 

alıcının  tələbatının  təmin  olunmasına  elə  istiqamətləndirilmişdir  ki,  bu  məhsul  özü-özünün 

satışını təmin etsin.  

Marketinq qonaqların arzu və tələbatlarının aşkarlanması və onların, əlbəttə ki, şəxsi gəlir əldə 

edilməsi şərti ilə ağlabatan qiymətlərlə təmin olunması üçün nəzərdə tutulmuşdur. 

Menecment  üzrə  mütəxəssis  kimi  yaxşı  tanınan  Piter  Draker  demişdir  ki,  «biznesin  məqsədini 

çox  qısaca  təyin  etmək  olar:  «özünüz  üçün  müştəri  yaradın».  Mehmanxana-restoran  biznesinə 

gəlincə,  bu  tərifə  dərhal  bunu  da  əlavə  etmək  lazımdır:  «...  və  elə  edin  ki,  o  sizin  yanınıza 

yenidən  qayıtsın».  Müştəri  əldə  edilməsi  və  saxlanılması  bir  çox  adamların  tələbat  duyduğu 

məhsulun və yaxud xidmətin tapılması deməkdir. Kemmons Uilson bütün ölkə üzrə öz «Holidey 

Inns» mehmanxanalarının tikintisinə başlarkən o, Amerikada yaşayan ailələrin və iş adamlarının 

böyük kütləsinin tələbatlarını təmin edirdi: müvafiq qiymətlə keyfiyyətli mehmanxanada qalma 

imkanının  yaranması.  Digər  nümunə  kimi  «McDonald's»  restoranlar  şəbəkəsini  misal  gətirmək 

---

olar.  Bu  restoranlar  vasitəsilə  Rey  Krok  amerikalılara  onların  yaşadıqları  həyat  tərzincə  vacib 

olan istədiklərini çox böyük məharətlə vermişdir: hərəkətdə olarkən dadlı və ucuz nahar etmək 

imkanı. 

 

Sual-44. Mеhmаnхаnа sənayesində marketinq-miks elementləri 

Marketinqi  təşkil  edən  əsas  tərkib  hissələrini,  adətən,  marketinq-miks  adlandırırlar.  Bu  miksin 

dörd  əsas  tərkib  hissələrini  göstərmək  üçün  istifadə  olunan  ingilis  sözləri  P  hərfi  ilə  başlayır: 

product  (məhsul),  place  (məkan,  yer),  price  (qiymət,  dəyər),  promotion  (stimullaşdırma, 

həvəsləndirmə). Buna  görə də marketinq-miksi həmçinin  «dörd pi»  adlandırırlar. Mehmanxana 

sənayesində məkanın vacibliyini qiymətləndirməmək qeyri-mümkündür. Onun vacibliyi «Bizim 

biznesdə üç əsas şey vardır: yer, yer və bir daha yer» kimi məşhur ifadə ilə qeyd edilir. Bir çox 

mehmanxanalar,  motellər  müstəsna  olaraq  yerinə  görə  müflisləşərək  bağlanmış  və  ya  əksinə, 

inkişaf  edərək  zənginləşmişlər.  Məhsul  məqsədli  bazarın  tələbatlarına  uyğun  olmalıdır.  Biz 

hamımız  şəxsi  təcrübəmizdən  bilirik  ki,  məhsulun  qiyməti  onun  alışı  barədə  qərara  gəldiyimiz 

zaman  nə  qədər  əhəmiyyətli  rol  oynayır.  Mehmanxana  sənayesində  müştərilərin  böyük 

ə

ksəriyyəti qiymət məsələsində çox həssasdır. 

Qənaətcil  təsərrüfatlı  (ekonom)  və  orta  dərəcəli  mehmanxana  və  motellərin  sürətli  inkişafında 

qiymətlərin böyük rolu olmuşdur. Indi qonaqlar mehmanxana nömrələrinə görə ağlabatan hesab 

etdikləri  qiymətdən  artıq  haqqı  ödəmək  istəmirlər.  Orta  və  ucuz  mehmanxanaların 

çiçəklənməsinə  dəbdəbəli  və  bahalı  mehmanxanaların  çoxalması  da  müəyyən  dərəcədə  kömək 

etmişdir.  Qiymətlərin  yaranma  probleminə  iki  yanaşma  üsulu  mövcuddur:  müqayisəli  və 

«xərclər  üstəgəl».  Müqayisəli  üsul  analoji  məhsula  /  xidmətə  görə  analoji  müəssisələrdə  tələb 

olunan  qiymətlərlə  müqayisəyə  əsaslanır.  «Xərclər  üstəgəl»  üsulu  çəkilən  bütün  xərclərin  və 

üstəgəl  bütün  xərclərə  görə  faiz  şəklində  gəlirin  əlavə  olunmasını  nəzərdə  tutur.  Asanlıqla 

görmək olar ki, hər iki üsulun üstün və çatışmayan cəhətləri var. 

Marketinq-miksin  ən  aşkar  elementlərindən  biri  mövcud  məhsul  və  xidmətlər  haqqında 

məlumatın yayımına aid müxtəlif üsulları daxil edən irəliləyişdir. Irəliləyişin ən mühüm alətləri 

arasında reklam, fərdi satışlar, satışın irəli çəkilməsi və ictimai əlaqələr xüsusi qeyd olunmalıdır. 

Satışın irəliləyişi alıcıların dəlilləri, onların qane edilməsi ilə bağlıdır. Mehmanxana sənayesində 

bu,  pulsuz  hədiyyələrin,  əyləncə  yerlərində  mehmanxana  nömrələrində  güzəştli  qiymətlərlə 

qalmaq  üçün  kuponların  verilməsini  daxil  edir.  Satışın  bu  cür  vasitələrlə  irəliyə  çəkilməsi, 

adətən, durğunluq vaxtlarında biznesin fəallaşması məqsədilə həyata keçirilir.  Ictimai əlaqələrə 

(IƏ)  istifadəçilərlə  münasibətlərin  yaxşılaşdırılması  məqsədini  güdən  bütün  əlaqə  növləri 

daxildir. IƏ təşkilatın və onun məhsulunun müsbət imicinin yaradılmasına çalışır. Mehmanxana 

sənayesində  marketinq-miksi  təşkil  edən  ən  vacib  əsaslardan  biri  insanlardır:  çünki  bir  təyyarə 

başqasına çox oxşayır və onları müxtəlif edən yalnız sizə təyyarədə xidmət göstərən insanlardır.  

Satış  marketinqin  vacib  hissəsini  təşkil  edir.  Marketinq  və  satış  arasında  olan  fərqi  bu  prosesə 

bizim  hansı  bucaqdan  baxmağımızdan  asılı  olaraq  aşkar  etmək  olar:  satışı  nəzərdə  tutduqda 

diqqət,  birinci  növbədə,  məhsulda  və  ya  xidmətdə  cəmləşdirilir,  marketinq  nəzərdə  tutulduqda 

isə diqqət bu məhsulun və ya xidmətin istehlakçısında mərkəzləşdirilir. Satış şöbəsi məhsulun öz 

istehlakçılarına  çatdırılmasına  görə  cavabdehdir  və  məhsulların  əvəzində  pul  alır.  Şöbənin 

işçiləri  müştərilərin  hesablarını  və  kartotekalarını  aparır,  yeni  bazarların  kəşf  olunması  ilə 

məşğul olur, potensial müştərilərə zəng vuraraq əlaqə yaradırlar. Satış komandasının hər bir üzvü 

müəyyən məhsul həcmini realizə etməlidir və buna görə də öz müştərilərini saxlamaq üçün səylə 

çalışır.  Mehmanxana  biznesi  kimi  sərt  rəqabətin  hökm  sürdüyü  bazarda  ticarət  müqaviləsinin 

---