Microsoft Word MemmedzadeN2916. doc
Yüklə 0,77 Mb. Pdf görüntüsü
|
49
- xarici dövlətlərin siyasi qərarları; - müharibələr və yaxud digər fors-major hallar. Təsadüfi hadisələr bir-biri ilə rəqabətdə olan şirkətlərin mövqelərini dəyişə bilərlər, köhnə rəqiblərin üstünlüklərini heçə endirə bilərlər və yeni dəyişkən şəraitdə keçmiş nailiyyətləri lazımi rəqabət qabiliyyətliliyi səviyyəsi ilə əvəz etməyə qadir olan ş irkətlər üçün potensial yarada bilərlər. Lakin bu və ya digər «təsadüfi» hadisə üçün ölkədə əlverişli şərait yaranmalıdır. Bu, o deməkdir ki, «rombun» determinantları bu cür halları yaratmağa qadirdirlər. Əlverişli «romba» malik olan ölkədə hadisə, hər halda, rəqabət qabiliyyətliliyinin möhkəmləndirilməsinə qulluq edəcəkdir. H ö k u m ə t i n r o l u. Hökumət, həm özü təsir göstərə bilər, həm də bütün dörd determinantların həm pozitiv, həmçinin neqativ təsirinə məruz qala bilər. stehsalat amillərinin parametrlərinə subsidiyalar, kapital bazarlarına qarşı siyasət, təhsil və s. təsir göstərirlər. Hökümət orqanları bu və ya digər malın yerli norma və standartlarını, həmçinin istehlakçıların davranışına təsir göstərən təlimatları müəyyən edirlər. Hökumətin özü də ordu, nəqliyyat, rabitə, təhsil, səhiyyə və digər sahələr üçün alıcı rolunu oynayır. Ölkə o vaxt müvəffəqiyyət qazanar ki, buradakı şərait, hər hansı bir sahə və yaxud onun seqmenti üçün daha əlverişli strategiyanın həyata keçirilməsinə imkan verir. Rəqabət strategiyasının yuxarıda qeyd olunan prinsipləri göstərir ki, ölkənin beynəlxalq rəqabətdə rolunu qeyd etmək üçün nə qədər çox şeyi nəzərə almaq lazımdır. Rəqabət mühitini formalaşdıra, və deməli, milli «rombun» bütün dörd determinantlarına ancaq o şirkətlər təsir göstərə bilərlər ki, onlar istehsalata real vəsaitlər qoymaqla istehsalat amillərini əhəmiyyətli dərəcədə gücləndirə bilərlər. Determinantlardan hər birisi xüsusi şəkildə və onlara digər determinantların təsirini əks etdirməklə formalaşır. Qarşıda duran vəzifə, əsas parametrlərin təhlil olunmasından və ixracatçı müəssisənin fəaliyyətinin nəticələrinin qiymətləndirilməkdən və bunun ə sasında onun rəqabət üstünlüklərini (müəssisənin özünü və yaxud onun buraxdığı məhsulları digər real və potensial rəqiblərdən əlverişli şəkildə fərqləndirən keyfiyyətlərini) müəyyən etməkdən ibarətdir.
50
QAB L YYƏTL L Y § 2.1. Müasir turizm bazarı və onun inkişaf perspektivləri Turizm bazarı – xidmətlər bazarıdır. O, turizm biznesinin təşkili zamanı zəruri olan spesifik xüsusiyyətlərə malikdir. Turizm terminlərinin izahlı lüğətində «turizm bazarı» anlayışının üç variantı verilir: 1) Bu gün və ya sabah turizm məhsulunu almaq üçün imkanı olan (potensial alıcılıq qabiliyyəti olan) istehlakçılar toplumu; 2) Dünyanın təsərrüfat əlaqələri sistemində turizm-ekskursiya xidmətlərinin pula və ə ksinə pulların turizm-ekskursiya xidmətlərinə çevrilmə prosesinin baş verməsi; 3) Dörd əsas elementin (turist tələbi, turizm məhsulunun təklifi, qiymətlər və rəqabət) qarşılıqlı iqtisadi əlaqələr sistemi. Başqa mal bazarları kimi turizm bazarı da çox müxtəlifdir. Onun strukturunda öz miqyasına görə xırda bazarlar da olur. Bununla əlaqədar, turizm bazarı öz əlamətlərinə görə marketinq üçün vacib olan müxtəlif qruplara bölünür: • Daxili turizm bazarı. Daxili turizm bazarına ölkədə yaşayan vətəndaşların və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin ölkənin hüdudları daxilində səyahətləri aiddir; • Beynəlxalq turizm bazarı. Beynəlxalq turizm bazarı özü də iki cür olur, ölkəyə gəlmə turizm bazarı və ölkədən xaricə getmə turizm bazarı.
Turizm bazarı iqtisadi sistem kimi, 4 əsas elementin qarşılıqlı təsiridir: 1) turizm təklifi; 2) turizm məhsuluna olan tələb; 3) qiymət; 4) rəqabət. Turizm bazarının mahiyyəti onun funksiyaları ilə müəyyən olunur. Müasir turizm bazarının əsas funksiyaları aşağıdakılardır: 1) Turizm bazarı turizm məhsuluna olan tələb və təklifi bazarın həcmi və strukturuna uyğun balanlaşdırmasını təmin edir; 2) Turizm bazarı turizm məhsulunun dəyişdirilməsi üçün qiymətli ekvivalentlərin qurulmasını təmin edir. Bu zaman turizm bazarı, turizm məhsulunun istehsalına 51
çəkilən fərdi xərcləri ümumi xərclərlə müqayisə edir və nəticədə bu yolla, turizm məhsulunun dəyərini müəyyənləşdirir;
Рис
. 2. Процесс формирования конкурентоспособности услуги
Şə k. 2.1. Xidmətlərin rəqabət qabiliyyətliliyinin formalaşması prosesi
3) Turizm bazarı, turizm məhsulu istehsalının effektivliyinin iqtisadi stimullaşdırımasını təmin edir. Belə ki, bu zaman daha az xərclərlə yüksək keyfiyyətli məhsul istehsal etməyə və sonda yüksək gəlir götürməyə çalışılır; 4) Turizm bazarı tələbin tədavülü sferasında ləngimələrin azaldılması və əhalinin aylıq əmək haqqısı ilə turizm məhsuluna olan təklifinin mütənasibliyinin saxlanması yolu ilə turizm məhsuluna iqtisadi tələbatı təmin edir. Turizm bazarı elə bir yerdir ki, burada turist tələbi turizm təklifi ilə görüşür. Tələb dedikdə, alıcının müəyyən dövr ərzində hər hansı bir əmtəədən müəyyən qiymətdə, müəyyən kəmiyyətdə əldə etmək arzusu və imkanı başa düşülür. Turizmdə tələb mövsümü xarakter daşıyır. Buna bir sıra faktorlar təsir edir: təbii – iqlim, iqtisadi,
stehlak dəyərliliyi Xidmətlərin dəyəri Güzəştlər sistemi Keyfiyyət Qiymət stehlak cəlbediciliyi Keyfiyyət üzrə rəqabət qabiliyyətliliyi Qiymət üzrə rəqabət qabiliyyətliliyi
Xidmətlərin rəqabət qabiliyyətliliyi Yüklə 0,77 Mb. Dostları ilə paylaş:
|