Microsoft Word MemmedzadeN2916. doc
Yüklə 0,77 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Malın r əqab ət qabiliyy ətliliyinin qiym ətl əndirilm əsin ə
- Malların r əqab ət qabiliyy ətliliyinin əsas meyarı
- Malalrın keyfiyy ət meyarları (v ə yaxud texniki parametrl əri)
43
qabiliyyətliliyinin səviyyəsini müəyyən etmək üçün malları konkret tələbata uyğun gəlmə dərəcəsinə görə təkcə müqayisə etmək deyil, həm də istehlakçıların malların alışına və onların sonrakı istifadəsinə sərf etdikləri xərcləri də nəzərə almaq lazımdır. Rəqabət qabiliyyətliliyi - malın elə bir xarakteristikasıdır ki, bu zaman onun rəqib maldan həm alıcı qruplarının konkret tələbatlarına uyğun gəlməsi dərəcəsinə, həm də həmin tələbatın ödənilməsinə çəkilən xərclərə görə fərqliliyi öz əksini tapır.
tədqiq olunmasından ibarətdir. Hər bir istehlakçı alış edərkən olan lazım olan malı, bazarda təklif olunan oxşar mallar içərisindən seçir, bə onlardan eləsini seçir ki, həmin mal onun tələbatını daha çox dərəcədə təmin edir. Malların rəqabət qabiliyyətliliyinin qiymətləndirilməsi zamanı onların spesifikliyi nəzərə alınmalıdır. Məsələn, geyim, maşın və avadanlıq kimi istehlak mallarlının istehlakının dəyəri müxtəlif olacaqdır və malın spesifikliyindən birbaşa asılı olacaqdır. Rəqabət qabiliyyətliliyinin qiymətləndirilməsi tədqiqatın məqsədinin müəyyən olunmasından başlanır:
ə gər malın oxşar mallar sırasında vəziyyətini müəyyən etmək lazım gələrsə, bu zaman onların mühüm ölçülər üzrə sadəcə müqayisəsini eləmək bəs eləyər;
ə gər tədqiqatın məqsədi malın konkret bazarda satış perspektivlərinin müəyyən olunmasından ibarətdirsə, bu zaman təhlildə perspektivdə bazara çıxacaq mal haqqında informasiyadan, həmçinin ölkədə fəaliyyətdə olan standartların və qanunvericiliklərin, istehlak bazarının dinamikası barədə məlumatdan istifadə olunmalıdır.
bazarın həcmi);
rəqiblərin mallarının xüsusiyyətlərini, rəqiblərin mallarının qablaşdırılmasının növlərinin və xüsusiyyətlərini, satış fəaliyyətinin forma və metodlarını, rəqiblərin reklam materiallarını);
44
alıcının tələbatlarının öyrənilməsi (bazarın seqmentləşdirilməsini nəzərə almaqla mümkün olan alıcıları, malın alıcılar tərəfindən istifadə olunmasının tipik üsulları və istiq amətləri, hazırki mala almağın səbəbləri, alııcı üstünlüklərinin formalaşması amilləri, bu növdən olan mallarla ödənilməmiş tələbatlar);
erqonomik və s.). Bazarın və alıcıların tələblərinin öyrənilməsi əsasında elə bir məhsul seçilir ki, bunun əsasında təhlil keçiriləcəkdir və yaxud gələcək mala olan tələblər ifadə olunacaqdır, daha sonra isə qiymətləndirilməsi həyata keçirilən ölçülərin siyahısı müəyyən olunur;
malların rəqabət qabiliyyətliliyi amillərinin sistemləşdirilməsi; malların rəqabət qabiliyyətliliyinin miqdarca qiymətləndirilməsinə yanaşmaların müəyyən olunması. Rəqabət qabiliyyətliliyinin qiymətləndirilməsi təhlil olunan məhsulun xarakteristikasının konkret tələbat ilə müqayisə olunmasına və onların bir-birinə uyğunluğunun müəyyən olunmasına əsaslanır. Obyektiv qiymətləndirmə üçün istehsalçının bazarda mal seçərkən istifadə etdiyi meyarlara istinad etmək olar. Buna görə də istehlakçı nöqteyi-nəzərindən əhəmiyyətli olan və buna görə də təhlil edilməyə lazım olan meyarları müəyyən etmək lazımdır. Malların rəqabət qabiliyyətliliyinin əsas meyarı, onların real tələbatları ödəyə bilmə dərəcəsidir. Lakin tələbatların ödənilmə dərəcəsinin birbaşa ölçülməsi, istehlakçılar tərəfindən ayrı-ayrı malların psixo-fizioloji qavranılma baxımından mümkün olan bir iş deyildir. Bəzən, çox da yüksək olmayan istehlak xassələrinə malik ə n çox reklam olunan mallar, eyni və bəzən isə daha yüksək istehlak xassələrinə malik olan reklam olunmayan mallarla nisbətən istehlakçılar tərəfindən daha yaxşı qəbul olunurlar. Buna görə də rəqabət qabiliyyətliliyinin qiymətləndirilməsi üçün əlavə (dolayı) meyarlardan istifadə olunur ki, bunları da iki qrupa ayırmaq olar: istehlak və iqtisadi meyarlar. Məhsul o vaxt rəqabət qabiliyyətliliyidir ki, o, bu istehlak seqmentində oxşar mal ilə müqayisədə bir və daha çox istehlak xarakteristikasına malikdir və bu xarakteristikalar istehlakçılar tərəfindən aparıcı xarakteristika kimi qəbul olunurlar. stehlakçılar, bütün xarakteristikalar üzrə mütləq yaxşı olan məhsulda maraqlı deyillər, 45
onlar o məhsula daha çox maraqlıdırlar ki, bu məhsul bazarın bu seqmentində daha tələb olunmuşdur. Bazarda malın rəqabət qabiliyyətliliyi, onun dəyər (malın alıcı tərəfindən alış qiyməti və istifadə və yaxud istehlak zamanı xidmət olunma dəyəri nəzərə alınır) və istehlak xarakteristikasının, malların bazar tələbi və bazarda onlara olan tələbat şərtləri ilə formalaşan digər xarakteristikası ilə müqayisə olunması yolu ilə müəyyən olunur.
təmsil olunmuşdur. Standartlaşma üzrə Beynəlxalq təşkilat ISO tərəfindən keyfiyyətin aşağıdakı tərifi müəyyən olunmuşdur: keyfiyyət - obyektin elə xarakteristikalarının məcmusudur ki, onlar müəyyən olunmuş və nəzərdə tutulan tələbatları ödəmə bilmə qabiliyyətlərə aiddirlər. Malın keyfiyyəti - əmtəə məhsulunun hər bir vahidinin istehsalı zamanı müəyyən olunmuş texniki səviyyəyə nail olma dərəcəsidir. Bu, ya orqanoleptik yolla (hissiyat orqanları vasitəsilə), ya da ki, cihazlardan, aparatlardan, reaktivlərdən və digər texniki vasitələrdən istifadə etməklə laboratoriya tədqiqatları vasitəsilə müəyyən olunur. Məhsulun keyfiyyəti - onun istehlak xassələrinin bütöv bir məcmusudur ki, bunlar da konkret istehlak şəraitində məhsulun öz təyinatına uyğun olaraq müəyyən tələbatları ödəmə bilmə dərəcəsini şərtləndirirlər. Məhsulun keyfiyyəti istifadə olunan xammalın, texnologiyaların, avadanlığın vəziyyətinin, keyfiyyət menecmentinin vəziyyəti və sairənin nəticəsi sayılır.
məzmunu və onun ödənilməsi şərtlərini xarakterizə edən iastehlak parametrləridir. Onlara aiddirlər:
təyinat parametrləri; erqonomil paramertrlər;
estetik parametrlər; normativ parametrləri. Malların rəqabət qabiliyyətliliyinin iqtisadi meyarları - qiymət və güzəştlər sistemindən ibarətdir. Məhsulun qiyməti onun istehsalına və satışına çəkilən xərclərin nəticəsi kimi çəxəş edir. stehlakçıların müxtəlif qrupları və müxtəlif mal qrupları üçün
Yüklə 0,77 Mb. Dostları ilə paylaş:
|