Microsoft Word mirzaliyeva gunel docx
Yüklə 0,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
5
Azərbaycan Dövlət Statistika Komitəsi, Azərbaycan Respublikası qtisadiyyat və Sənaye Nazirliyinin son dövr hesabat materialları təşkil edir. Dissertasiya işi 98 kompyuter çapı vərəqi həcmində yerinə yetirilmişdir. Ədəbiyyatın təhlili . Tədqiqat işinin gedişində 20 - yə qədər ölkə alimlərinin əsərlərindən, eləcə də xarici ölkə alimlərinin əsərlərindən, dərsliklərindən, monoqrafiyalarından istifadə edilmişdir. Eyni zamanda alimlərin mövzu ətrafında müxtəlif fikirləri öyrənilmiş və onların fikirlərinə münasibət bildirilmişdir. Buraxılış işinin yazılışında ölkə nəşriyyatına, elektron resurslara da geniş yer ayrılmışdır.
6
Ərzaq təhlükəsizliyinin nəzəri-konseptual əsasları və dünya ərzaq istehsalı 1.1. Dünyanın ərzaq təhlükəsizliyinin nəzəri-konseptual əsasları.
Milli təhlükəsizlik sosial təhlükəsizlik növləri içərisində xüsusi yer tutur. Milli təhlükəsizlik dedikdə milli dəyərlərə və həyat tərzinə təhlükə yaradan daxili və xarici səbəblərin qismən və ya tamamilə aradan qaldırılması, eləcə də dövlətin vacib maraqlarının həyata keçirilməsinin təminatı başa düşülür. Başqa sözlə, milli təhlükəsizlik cəmiyyətin, dövlətin, vətəndaşların həyatı üçün vacib maraqların, eləcə də milli dəyərlərin və həyat tərzinin müxtəlif təbiətli (siyasi, iqtisadi, hərbi, ekoloji və s.) daxili və xarici təhlükələrdən müdafiəsidir. XX əsrin ikinci yarısında milli təhlükəsizlik siyasətinin istiqamətləri müəyyənləşdirilərkən, iqtisadi və ekoloji təhlükəsizlik ön plana çəkildi. qtisadi təhlükəsizlik dedikdə ölkədə siyasi- iqtisadi stabillik şəraitində əhalinin həyat səviyyəsinin yüksəldilməsini təmin edən davamlı inkişaf və bu inkişafa mane olan təhlükələrin tamamilə aradan qaldırılması başa düşülür. Bununla yanaşı, stabil iqtisadi artım və yüksək həyat səviyyəsi dünyada və istənilən bir ölkədə cəmiyyətdəki sosial gərginliyin və konfliktlərin azalmasına gətirib çıxarır. Bu da prinsip etibarilə milli təhlükəsizliyin möhkəmlənməsinə gətirib çıxarır. qtisadi təhlükəsizlik milli təhlükəsizlik sisteminin tərkib hissəsi, bazası rolunu oynayır. Milli təhlükəsizliyin digər alt sistemləri ilə qarşılıqlı əlaqədə olmaqla iqtisadi təhlükəsizlik, özündə onların təsirini toplayır. qtisadi
təhlükəsizlik özündə əsas iqtisadi - siyasi problemləri həll etmək, cəmiyyətin, dövlətin və əhalinin tələbatını lazımi dərəcədə ödəmək, xarici, iqtisadi və maliyyə təzyiqlərinin, daxili destruktiv qüvvələrin təsirini azaltmaq kimi xüsusiyyətləri özündə ehtiva edir. qtisadi təhlükəsizliyin maddi baxımdan daxili ə sasını istehsal münasibətlərinin və məhsuldar qüvvələrin inkişaf səviyyəsi, ümumdaxili məhsulun 7
geniş təkrar istehsalını təmin edən, ölkənin təbii resurslarının zənginlik səviyyəsi və infrastrukturunun inkişafı, daxili sosial - siyasi təhlükəsizliyin əsasını isə sosial və iqtisadi inkişaf zəminində uzunmüddətli milli məqsədlərə nail olmaq üçün cəmiyyətdə kifayət qədər yüksək səviyyəli razılaşmanı təmin edir. qtisadi təhlükəsizliyin maddi baxımdan xarici əsasını isə hər bir ölkə üçün xarici, iqtisadi və siyasi təzyiqlər və digər dövlətlərin müdaxiləsi olmadan qarşılıqlı qəbul olunan və sərfəli əməkdaşlıq əsasında sosial və iqtisadi inkişafın strategiyasını azad seçməyə və həyata keçirməyə imkan yaradan kompleks beynəlxalq razılaşmalar və institusional strukturlar təşkil edir. Qarşılıqlı iqtisadi təhlükəsizliyin təminatının mexanizmi beynəlxalq valyuta, ticarət və kredit sistemləridir. qtisadi təhlükəsizliyin indikatorlar-göstəriciləri sisteminə əhalinin həyat səviyyəsi, inflyasiyanın tempi, işsizlik norması, iqtisadi artım, büdcə kəsirləri, dövlət borcları, dünya iqtisadiyyatına inteqrasiyanın səviyyəsi, qızıl - valyuta rezervləri, kölgə iqtisadiyyatının miqyası daxildir. Dövlətin iqtisadi təhlükəsizliyinin prioritetləri dövlətin tarixi inkişaf dövründən və dünyada baş verən dəyişikliklərdən asılı olaraq dəyişir. Müasir dövrdə bu prioritetləri valyuta - kredit, enerji və ərzaq təhlükəsizliyi təşkil edir. Belə ki, valyuta - kredit təhlükəsizliyinin ölkənin beynəlxalq əmək bölgüsü sisteminə daxil olması bu sistemdə tutduğu mövqe ilə müəyyənləşir. Ölkənin digər ölkələrlə valyuta - kredit münasibətləri həmin ölkənin ümumi iqtisadi mühitinin sağlamlaşmasına müsbət təsir göstərir və nəticə etibarilə ümummilli və xarici iqtisadi maraqların qorunmasında mühüm rol oynayır. Enerji təhlükəsizliyi dedikdə - ölkənin enerji sisteminin normal və fövqəladə vəziyyətlərdə istehlakçıların məqbul keyfiyyətə malik istilik - enerji resursları ilə təminatında defisit təhlükəsindən qorunması başa düşülür. Onun vacibliyi ölkənin təbii - iqlim şəraitinin sərtliyi ilə müəyyənləşir. Ərzaq təhlükəsizliyinin rolu insanın varlığının baza göstəricisidir. Çünki, ə rzağın yoxluğu aclıq və ölümün əsasını qoyur. Hər bir insan üçün gündəlik yüksək keyfiyyətli və müxtəlif növlü ərzaqların qəbulu vacibdir. Əhalinin Yüklə 0,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|