Microsoft Word Munasib?tl?rin balaslasd?r?lmas? I cild doc



Yüklə 4,18 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə39/175
tarix07.12.2017
ölçüsü4,18 Mb.
#14197
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   175

 

116


1992-ci  il  fevral  ayının  1-də  Rusiya  ilə  ABŞ  arasında 

“soyuq  müharibə  vəziyyətinin  dayandırılması”  haqqında 

deklarasiya  imzalandı.  Bununla  da  Avro-Asiya  məkanında  bir 

müddət  qeyri-sabitlik  hökm  sürməyə  başladı,  sosialist 

məkanında  nəzarətsizlik  vəziyyətləri  genişlənməyə  başladı. 

Sosialist  blokundan  çıxan  ölkələrin  AvroAtlantik  sisteminə 

transformasiyası  proseslərindəki  geosiyasi  uyğunsuzluqlar  bir 

müddət çətinlik törətməyə başladı. Şərqi Avropa ölkələrində, o 

cümlədən  keçmiş  Yuqoslaviyada  baş  verən  etnik  qarşı-

durmalar,  keçmiş  SSRİ  məkanında  yaşanan  etnik  qarşıdur-

malar,  Cənubi  Qafqaz  regionunun  münaqişələr  ocağına 

çevrilməsi  və  iqtisadi  inkişaf  fərqləri  inteqrasiya  proseslərinə 

köklü  zərbələr  vurdu  və  qeyd  edilən  ünsürlər  qeyri-tarazlı 

münasibətlərin mövcudluğunu şərtləndirdi.  

SSRİ-nin  dağılmasından  sonra  nüvə  silahlarına  nəzarət 

etmək bir daha diqqəti cəlb etdi və silahların terrorçuların əlinə 

keçmə  təhlükəsi  böyüdü,  bu  baxımdan  da  nəzarət  məsuliyyəti 

artırıldı.  Ukrayna,  Belorus  və  Qazaxı 0 Td()T 2 Tf5.28 0 Td[(0]TJ/831 12 Tf20.52 0 Td()Tj/R17 12 Tf5.28 0 Td[(z)3(ı)-2)T 2dövsürl

tlə l ə 


çevr edilə


 

117


Müqaviləyə-nüvə  silahına  sahib  olmayan  iştirakçı  dövlətlər 

qismində  qoşulurlar  və  bu  məqsədlə  öz  konstitusiya 

təcrübələrinə əsasən fəaliyyət həyata keçirirlər).  

XX  əsrin  90-cı  illərində  nüvə  silahlarının  geniş 

yayılmasına  qarşı  dünyada  daha  da  böyük  diqqət  artırıldı. 

1996-cı  ilin  sentyabr  ayının  10-da  BMT  Baş  Məclisinin 

sessiyasında  “Hərtərəfli  nüvə  sınaqlarının  qadağan  edilməsi 

haqqında  Müqavilə”  adlanan  sənəd  qəbul  edildi.  Bu  müqavilə 

1963-cü ildə qəbul edilən “Atmosferdə, kosmik məkanda və su 

altında  nüvə  silahının  sınağının  keçirilməsi  haqqında 

Müqavilə”  ilə  tənzimlənən  nüvə  silahı  sınaqlarının  qadağan 

edilməsinə  dair  məhdudlaşdırılmış  rejimin  şərtsiz  çərçivəsinə 

qədər genişlənirdi.  

“Nüvə silahının sınağının atmosferdə, kosmik məkanda 

və  su  altında  qadağan  edilməsi  haqqında  Müqavilə”  1963-

cü  ilin  avqust  ayının  5-də  Moskvada  imzalanmışdır. 

Müqavilənin  tərəfdarları  SSRİ,  ABŞ  və  Böyük  Britaniya 

idi.  Müqavilə  1963-cü  il  oktyabr  ayının  10-da  qüvvəyə 

minib,  1969-cu  ili  avqustundan  isə  Moskva,  Vaşinqton  və 

Londonda digər dövlətlər tərəfindən imzalanmaq üçün açıq 

elan  edilibdir.  Müqavilənin  Depozitariləri  SSRİ,  ABŞ  və 

Böyük  Britaniya  hesab  olunurlar.  “Nüvə  silahının 

yayılmaması  haqqında  Müqavilə”  isə  BMT  Baş  Məclisi 

tərəfindən  1968-ci  il  iyun  ayının  12-də  qəbul  edilibdir  və 

1968-ci  ilin  iyul  ayının  1-dən  Moskva,  Vaşinqton  və 

Londonda  imzalanmaq  üçün  açıq  elan  edilmişdir. 

Depozitar  dövlətlər  (SSRİ  1968-ci  ildə,  ABŞ  1968-ci  ildə, 

Böyük  Britaniya  1968-ci  ildə  imzalayıb)  və  40  digər  dövlət 

imza 

atdıqdan 

və 

ratifikasiya 

etimadnamələrini 

saxlanmağa  təqdim  etdikdən  sonra,  1970-ci  il  martın  5-də 

Müqavilə  qüvvəyə  minmişdir.  Fransa  və  Çin  1992-ci  ildə 

imzalamışlar.  1995-ci  il  mayın  11-də  isə  Müqaviləyə 

qoşulan  170-dən  çox  ölkə  hər  hansısa  bir  əlavə  şərt 

qoymadan 

Müqavilənin 

müddətinin 

qeyri-müəyyən 



 

118


müddətə  uzadılması  barədə  razılığa  gəldilər.  “Nüvə 

silahının  yayılmaması  haqqında  Müqavilə”  çoxtərəfli 

beynəlxalq  aktdır.  Nüvə  silahına  sahib  olan  dövlətlərin 

dairəsinin  genişlənməsi  yolunda  möhkəm  sədlər  qoymaq 

məqsədilə  BMT-nin  silahsızlaşdırma  Komitəsi  tərəfindən 

işlənib. Sənədin qəbulunda başlıca məqsəd silahlı münaqişə 

yaranma  imkanları  zamanı  bu  silahdan  istifadə  edilməsini 

qadağan  edən  Müqavilə ilə  götürülmüş öhdəliklərin yerinə 

yetirilməsinə  beynəlxalq  nəzarətin  təmin  edilməsinin 

vacibliyi idi. Həmçinin atom enerjisindən dinc məqsədlərlə 

istifadə  etmək  də  məqsədlər  içərisində  yer  alırdı. 

Müqaviləyə  əsasən,  nüvə  silahına  sahib  olan  və  Müqavilə 

iştirakçısı  olan  dövlətlər  digər  dövlətlərə  nüvə  silahı  və  ya 

digər  nüvə  qurğusu  verməmək  barədə  öhdəlik  götürürlər. 

Nüvə silahı olmayan dövlətlərə silah istehsal etmək üçün bu 

və  ya  digər  yollarla  nüvə  silahı  istehsal  etməyə  kömək 

etməmək,  təhrik  etməmək,  məcbur  etməmək,  vadar 

etməmək  də  öhdəlik  kimi  sənəddə  qeyd  edilir.  Eyni 

zamanda  müqavilə  iştirakçısı  olan,  lakin  silaha  malik 

olmayan dövlət də hər hansısa bir dövlətdən nüvə parm

n()Tj/R8 12 Tf5.28 0 Td[(r)4( )-340(yol)-2(l)-2(ar)4(l)-2(a )-330(n)-4(ü)-4()4(b)-4(u)-4(r)4( )-700(e)4ısa bir

an/R8 12 Tf5.28 0 Td  an()To4( )-340(l)278]T8(ü)-4(v)500]TJ/R9 12 Tf78.T8(üqTj/R8 12 Tf5.28 0 Td[(Tj-306.24 -13.8 Td[(s)-12(l)278]TJ)-4(a)500]TJl)278]T8(üd()Tj/R8 12 Tf5.4 0 Td(41)Tj-306.24 -13.8 Td[(s)-1(i)-2(l)2 Tf5.28 0 Td[(k)-4( )-540(d)556]TJ/R9 12 Tf22.9212(H)7,(ü)-4(v)500]TJ/R Tf9)-2(s)-1(a  Td()Tj/R8 12 Tf5.28 0 Td )-  qeyd  edi5-180(s)-1(ah)-4(i)-2(b)-4( )-4(i5-1-340(e)4(t)3(m)833]TJ/R9 12 Tf105.754(üd()Tj/R8 12 Tf5.4 0 Td(113)Tj/R9 12 Tf6.72 0 Td((i)-2(l)2 Tf5.28 0 Td[(k)-4( )-540(d)556]TJ/R9 12 Tf22.9212(H)7-4(i5-1/R8 12 Tf5.28 0 Td[(h)-4(r)4(i)-2(k)-4( )-690(e)4(t)-7(m-4(i5-1-340(e)4(t)3(m)833]TJ/R9 12 Tf1)7-4(i5-1250]TJ-254.4 -13.8 Tdi5-1 Td()Tj/R8 12 Tf5.28 0 Td 11(k)-4(, )-690(vad)-4(a)-10(r)-6( )2)4( )-700(e)4ı)-2(s)-1(a 5.28 0 Td[(r)4( )-340(yol)-2(l)-2(ar)4(l0( )-90(öh)-4(d)556.001]TJ/R9 12 Tf2-4( )-Td()Tj/R8 12 Tf6 0 Td[(u)[(h)-4(r)4(4( )-140(ve)14(r)-6(m)833])4( )9556.001]Tf12 Tf41j/R8 12 Tf5.28 0 Td41) )-810(m)]TJ/R9 12 Tf22.68 0 Td()-4(a)500]TJl)27Td()Tj/R8 12 Tf5.28 0 T38n)Tj/R9 12 Tf6.72 0 Td((i)-2(l)2 Tf5.28 0 Td[(k)-4( )-540(d)556]TJ/R9 12 Tf22.9212(H)7- Td()Tj/R8 12 Tf5.28 0 Td[(k)-4( )-800(d)556]TJ/R9 12 Tf26.048 Td[(ol)-2(m)1kTj/RTf60.36 0 Td 12 Tf61.32 0 Td()Tj.v)500]TJ( )Tj/R17 8[(” )-710([8 Td(v 24 -13.8 Td[(y-28[(12 Tf19.2 0 T1996)-2(cı)-2( )-110(20)-1(ah)-4(i110(20)2 TfaTJ/R9 12x[(b)-4(e)4(y0(20)2 Tf97.32 0 Td()Tj)Tj/R8 12 Tf5.28 0 Td[2[(k)-4(, )-690(vad)-4(a)-10(r)-6( )250( )-80(e)4(n)-4(e)ah)-4(d)-Tf40.56 0 Td6.56 0 4-4(e)4(y0(20)2 TfaTd()Tj/R8 12 Tf5.28 0 Td8[(l)-2(i)-2(k)-4( )-540(k)-4(i)-2(m)13-2(a)500])Tj/R8 12 Tf5.28 0 Td[(r)4(i)-2(s)-1(i)-2(n)-4(d)556.001]12 Tf5.28 0 Td4- )-540(q)-4(e)4(yd)-14( )-540(e)4(d)()Tj/R8 12 Tf5.28 0 Td[(n)-4(, )-180(n)-4(ü)-4(v)500]TJ/R9 12 1-7(m)833]TJ/R9 4ı)-2(s)-1(a 2 Tf97.32 0 Td()Tj/R8 12 Tf5.28 0 Td4Tj/R9 12 Tf6 0 Td()Tj/R8 12 T2 Tf5.28 0 Td[( )-140(öh)-4(d)556.001]TJ/R9 12 Tf24.4412 Tf4.68 0 Td[(t1(r)4(i)-2(r)4(ak)-4(ç)4(ı)-2(s)-1(ı)-2( )-470(ol)-2(an)-24.4412)Tj/R8 12 Tf5.28 0 Td4(y)Tj/R9 12 Tf6 0 Td()Tj/R8 12 2 Tf29.52 R8 128 12 Tf5.28 0 Td1y)Tj/R9 12 Tf6 0 Td()Tj/R8 12 2 91.56 0 TJ/R9 12 Tf91.56 0  Td()Tj/R8 12 Tf5.28 0 Td59( )-40(h)]TJ/R9 12 Tf10.2 0 Td()T2( )24.4412 T40(e)4(t)3( 12 Tf5.28 0 Td4(n)-4(i)-2(b)-4(. )-30(S)556]TJ/R9 12 Tf29.88/R8 12 Tf5.28 0 Td[( )-300(B)-3(M)4(T)-3(-)3(n)-4(i)-2(nTf29.52 R8  Td()Tj/R8 12 Tf5.28 0 Td[()Tj/R9 12 Tf6 0 Td()Tj/R8 12 T4( )-700(e)4ı)-2(s)-1(a 5.28 0 Td[(r)4( )-340(yol)-2(l)-2(ar)4(l0( )-90(öh)-4(d)556.001]TJ/R9 12 Tf2-4( )-1(i)-2(l)-2(4(l)/R8 12 Tf5.28 0 Td[( )-540(öh)-4(d)556]TJ/R9 12 Tf28.92 04(l)Td()Tj/R8 12 Tf5.28 0 Td5 )-90(göt)3(ü)-4(r)4(ü)-4(l)-2(m)13(ü)54(l)-2(a)500]TJ/R9 12 T-4( )-1(i)-2 )-470(m)12912 T40(e)4(t)3( 12 Tf5.28 0 Td69-4(i)-2(b)-4(. )-30(S)556]TJ/R9 12 Tf29.88/R8 12 Tf5.28 0 Td[( )-300(B)-3(M)4(T)-3(-)3(n)-4(i)-2(nTf29.524(l)-29)-4( )-180(oq8 0 Td4(l)5.28 0 Td[(r)4( )-340(yol)-2(l)-2(ar)4(87.)3(i)-2(r)4(ak)-4(ç)4(ı)-2(s)-1(ı)--4( )-1(i)-2 )(m)833]TJ/R[( )-j/R8 12 Th Tf5.28 0 Td[( )-140(öh)-4(d)556.001]TJ/R9 12 Tfyr)4(j278]T2J/R9 1)Tj)-10(m)13)Tj/R8 12 Tf5.4 0 Td6j-306.24 -13.8 Td[(s)-1(i)-2(l)2 Tf5.28 0 Td[(k)-4( )-540(d)556]TJ/R9 12 Tf22.9212(H)778]T2Jön)-4(aq)-4/R8 12 Tf5.28 0 Td[(l)-2(x)-10(al)-2(q)-4( )-770(n)556]TJ/R9( )-540(s)389T2J/R9 12 Tf60.36 0 Td(T2JqTj/R8 12 Tf5.28 0 Td5[( )-40(p)-4(ar)4)3(m)8340(n()Tj/R8 )-4(a)500]TJl)278]4212)Tj/R650]TJ-198.6 -4212290(s56.001]Tf12 Tf(m)13(an)-4)v

amakçısı i5-1-38 12 Tf5.28 0 Td9( )-470(i)rakçısı  olan,  i5-1()Tj/R8 12 Tf5.28 0 Td65( )-40(p)-4(ar)4m

n()Tj/R8 2( )24.i5-1o1]Tf12 Tf(m)1324.i5-1y9 12 Tf5 T40(e)4(t(yn)-4(i)8kTJ/R9 1270.001a-29)-4( )-180()278]TJ/i5-1/R8 12 Tf5.28 0 Td15[(t)3(l)278]TJ/R9 12 Tf7.32 0 Td()24.i5-1y-2(g)500]TJ/4Td()Tj/R8 12 Tf5.28 0 Td[(d)-4(d)556.001]TJ/R9 12 Tf13.44 0   beyn

sinin 


Yüklə 4,18 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   175




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə