Microsoft Word Munasib?tl?rin balaslasd?r?lmas? I cild doc
təhriketmə və genişləndirmə siyasətindən kənar durur
Yüklə 4,18 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “termoklin” tarazlığı
- “BMT Nizamnaməsinə müvafiq olaraq dövlətlərarası əməkdaşlığa və dostluq əlaqələrinə aid olan beynəlxalq hüquq prinsipləri haqqında Bəyannamə”
119
təhriketmə və genişləndirmə siyasətindən kənar durur. 2006-cı il dekabr ayının 6-da BMT Baş Assambleyasında “Nüvə sınaqlarını hərtərəfli qadağan edən Müqavilə”nin imzalanmasını və ratifikasiyasını sürətləndirməyin vacibliyi haqqında qətnamə qəbul edildi. Çünki sözügedən sənəd bəzi dövlətlər tərəfindən hələ də imzalanmamışdır, imza atan bir çox dövlətlər isə ratifikasiya etməmişlər. Nüvə silahları ilə bağlı SSRİ (Rusiya) ilə ABŞ arasında tarazlıq məsələsi, münasibətlərin əsasları dövrlərə görə belə xarakterizə edilir: -1945-1949-cu illər-nüvə silahında ABŞ monopoliyası; -1949-1960-cı illərin başlanğıcı-nüvə silahının və nüvə silahı daşıyıcılarının sayına görə ABŞ-ın üstünlüyü; -1960-cı illər nüvə gücü ilə bağlı məsələlərin tədricən bərabərləşməsi; -1970-ci illər-strateji nüvə paritetinə nail olmaq; -1980-ci illər-strateji nüvə paritetinin qorunub saxlanılması; -1990-cı illər nüvə paritetinin səviyyəsinin minimuma endirilməsi. 1
yaşanan “termoklin” tarazlığı SSRİ-nin çökməsindən sonra öz yerini tədricən vahid məkanda mövcud olan tarazlığa- regional tarazlığa (qarışmış və mülayim xassəli tarazlığa) verməli oldu. Sosialist rejimindən yaxa qurtaran ölkələr sürətlə Qərbin iqtisadiyyat mərkəzinə (inkişaf üçün güc mərkəzinə) yaxınlaşmağa başladılar və xalqlar arasında iqtisadiyyatdan keçməklə tarazlı münasibətlər yaratmağa üstünlük verdilər. 1990-cı ildə Almaniyanın birləşməsi, 1989-1990-cı illərdə Rumıniya, Polşa, Macarıstanda iqtisadi və siyasi sahələrdə baş
1 Владимир Иванович МЕДВЕДЕВ генерал-лейтенант в отставке, руководитель группы РСМД на переговорах по ядерным и космическим вооружениям, бывший начальник Центра по уменьшению ядерной опасности. Российско-американские соглашения в области контроля над ядерными вооружениями. http://www.armscontrol.ru/ course/lectures03b/vim031008.htm 120
verən rejim dəyişiklikləri, Çexoslovakiyanın bölünməsi (Çexiya və Slovakiyanın ayrı subyektlər olaraqa yaranması) bu məkanın sürətlə Qərbin iqtisadiyyat mərkəzinə inteqrasiya olunmasına səbəb oldu. Keçmiş sosialist məkanındakı boşluqların doldurulması üçün AvroAtlantik sisteminin aparıcı qüvvələri iqtisadi, siyasi və hərbi yardımlar göstərərək uyğunsuzluqların azaldılması üçün müəyyən işlər həyata keçirdilər. Avropa Birliyinin (Jean Mannet müharibədən sonra Almaniya-Fransa birliyinə çalışırdı. Alman Robert Schuman Avropanın birləşdirilməsi planını irəli sürdü. 1951-ci ildə Paris müqaviləsi ilə Avropa Kömür və Polad Birliyi (Belçika, AFR, Lüksemburq, Fransa, Hollandiya və İtaliyadan ibarət altılıq ittifaqı) yaradıldı və 1957-ci ildə Roma müqaviləsi ilə Avropa İqtisadi Birliyi və Avropa Atom Enerjisi Birliyi təşkil edildi. Təşkilati bazasında Avropa İttifaqının (2007-ci il 13 dekabr
və siyasi mərkəzin yaradılması, eləcə də NATO-nun şərqə doğru genişləndirilməsi və təhlükəsizlik sferasının böyüdülməsi prosesləri həyata keçirildi. XX əsrin ikinci yarısında dövlətlər arasında münasibətlərin balanslaşdırılması vəziyyətlərinin təkmilləşdirilməsinə dair bir çox tədbirlər həyata keçirildi, sənədlər qəbul edildi. Bu sənədlər beynəlxalq hüquq prinsiplərini formalaşdırdı və tarazlı münasibətlərin təkmilləşməsinə və qorunub saxlanılmasına kömək etdi. Belə ki, 1970-ci ilin 24 oktyabrında BMT Baş Assambleyası tərəfindən “BMT Nizamnaməsinə müvafiq
qəbul edildi. Bəyannamədəki prinsiplər aşağıdakılar hesab edilirdi:
121
-BMT Nizamnaməsinin məqsədlərindən irəli gələrək, dövlətlər beynəlxalq münasibətlərdə ərazi toxunulmazlığına və ya istənilən dövlətin siyasi müstəqiliyinə qarşı bu və ya digər üsullarla güc vasitəsilə hədələmələrdən çəkinir; -dövlət beynəlxalq sülh və təhlükəsizliyə, ədalətə xələl gətirməmək məqsədilə, öz beynəlxalq mübahisəsini sülh yolu ilə həll edir; -Nizamnamə ilə müəyyən olunmuş öhdəliklərə əsasən, dövlət başqa dövlətlərin daxili səlahiyyətlərinə aid olan məsələlərə qarışmır; -Nizamnamyə müvafiq olaraq dövlətlər bir-biriləri ilə əməkdaşlıq etmək öhdəliklərini götürür; -xalqların bərabər hüquqları vardır və öz müqəddaratını təyin edə bilər; -dövlətlər bərabər suverenlik hüququna malikdir; -dövlətlər Nizamnamə ilə qəbul etdikləri və üzərlərinə götürdükləri öhdəlikləri vicdanla yerinə yetirir. 1
Beynəlxalq hüququn prinsiplərinə dair bir sənəd olaraq 1975-ci ilin avqust ayının 1-də Helsinkidə Avropada əməkdaşlıq və təhlükəsizlik Müşavirəsinin Yekun aktı imzalandı. Bu sənəddə beynəlxalq hüququn əsas prinsipləri bir daha təsdiq edildi. Sənəddə qeyd edilən prinsiplər aşağıdakılar idi:
-suveren bərabərlik, suverenliyə məxsus olan hüquqlara hörmət;
-güc tətbiq etməmək və güclə hədələməmək; -sərhədlərin toxunulmazlığı; -dövlətlərin ərazi bütövlüyü; -mübahisələrin dinc yolla həli;
Yüklə 4,18 Mb. Dostları ilə paylaş:
|