Microsoft Word Munasib?tl?rin balaslasd?r?lmas? I cild doc
Yüklə 4,18 Mb. Pdf görüntüsü
|
125
iddialı olan dövlətlərin (Rusiya, Çin, Hindistan, Braziliya, Türkiyə, İran və s.) sayı artmaqdadır. Bu baxımdan dünyanın dövlətləri arasında tarazlığın yaranması daha da aktuallıq kəsb edir. Onu da nəzərə almaq lazımdır ki, dünyada elm və texnikanın inkişafı digər tərəfədn mövcud elm və texnika üzərində ictimai nəzarətin güclənməsini (xüsusilə hərbi texniki vasitələr üzərində) tələb edir. Dünya siyasətinin prosesləri daha da rəngarəng olmaqla, geniş məzmun kəsb edir. Digər tərəfdən güclü silahlanma da dünya sülhü üçün təhdidlərin, risqlərin miqyasını artırmaqdadır. Ümumiyyətlə, belə bir prinsipdən çıxış etmək olar ki, proseslər nə qədər genişlənirsə, bir o qədər nəzarəti və diqqəti, bu baxımdan idarəetməni gücləndirir. İdarəetməni uzunmüddətli etmək üçün idarəetmə prinsiplərini yumşaltmaq tələb olunur. İndi dünya qarşısında qoyulan tələblər əsasən sərt nəzarətdən yumşaq nəzarət formasına keçməkdən ibarətdir ki, bu da qarşılıqlı tarazlığı təmin edən şəraitləri üzə çıxarır. Dövlətlər arasında qarşılıqlı hörmət, diqqət və qayğıya əsaslanan yüksək əməkdaşlıq, dinc şəraitdə yaşamaq və s. kimi prinsipləri zəruri edir. Münasibətlərdə uyğunluq, harmoniya, ahənglik, simmetriya (bu ifadələr sinonim məzmun
bildirir) kimi
idrak elementlərinin, anlayışların inkişafı əsas götürülür. (Qədim yunanlar məkanda
126
zəruri, ümumi, dayanıqlı, saxlanan və təkrarlanan olmaları ilə səciyyələnirlər). 1 Münasibətlərdə müsbət elementlərin çoxluq təşkil etməsi və qarşılıqlı ötürülmələr müasir siyasətin başlıca prinsipini təşkil edir. Bu baxımdan postmodernizmin tələbinin aşağıdakılardan ibarət olması qənaətinə gəlmək olar: -dövlətlər daxilində cəmiyyətin tərəflərinin maraqlarını təmin edən yumşaq rejimlər; -dövlətlər arasında qarşılıqlı maraq və məqsədlərə bərabər səviyyədə xidmət edən liberal, loyal münasibətlər; -bütün imkanlardan sülh məqsədləri ilə istifadə edilməsi və sülhün istifadəsinə yönəldilməsi-buna sülh vasitələrini (hissələrini) sülh üçün emal etmə prinsipi-sülhdən –sülh ə ldə etmək prinsipi demək olar; -bütün
vasitələrin sosial-rifahın yaxşılaşdırılmasına yönəldilməsi; -bütün vasitələrin insanlığın, bəşəriyyətin mövcudluğunun qorunub saxlanılmasına yönəldilməsi; -bütün vasitələrin bəşəri dəyərlərdən maksimum istifadə etməyə yönəldilməsi; -bütün vasitələrin bəşəri zənginliyin qorunmasına yönəldilməsi və s. Məqsədlər və vəzifələr -dövlətdaxili münasibətlərin balanslaşdırılmasında
Dövlətlər, xüsusilə inkişaf etməkdə olan və inkişaf etmiş dövlətlər, öz cəmiyyətlərində ictimai-siyasi sabitliyi təmin etmək üçün sabitliyin yaranmasını şərt olaraq qarşılarına məqsəd kimi qoyurlar. Sabitliyin yaranması və cəmiyyətin inkişafı üçün siyasətin həyata keçirilməsi istiqamətlərinə həm dövlətçiliyin, institutların və siyasət qurumlarının fəaliyyətinin
1 Məmmədov Ə.B., İsmayılov V.İ. Simmetriya, asimetriya, invariantlıq (məntiqi- qnoseoloji təhlil). “Elm” nəşriyyatı 2002. 142 səh., səh. 4-5. 127
təkmilləşdirilməsi, eləcə də strukturlar arasında möhkəm əlaqələrin qurulmasının təmin edilməsi hakimiyyətin başlıca roluna, vəzifə və öhdəliyinə çevrilir. Hakimiyyət resurslardan səmərəli istifadəni, enerji vasitələrinin tarazlı mübadiləsini, enerji mənbələrinin tarazlı funksiyasını təmin edir. Hakimiyyət qanunların, digər hüquqi sənədlərin qəbulu və icrası ilə öz nəzarət və təminedici, qoruyucu funksiyasını yerinə yetirir. Hakimiyyətin ən əsas məqsədi insanların təbii hüquqlarını qorumaq, təmin etmək və digər əlavə hüquqlar verməklə, şərait və zamana uyğun olaraq, inkişaf dinamikasını təmin etməkdən ibarətdir. Nəzərə almaq lazımdır ki, hakimiyyət hərtərəfli siyasət yeridərək bütün maraqlı tərəflərin mənafelərini təmin edir və bu yolla da vasitələri özünə cəlb edə bilir. Cəmiyyətdə balanslaşdırılmış vəziyyət ümumilikdə sabitlik üçün əlverişli şəraiti üzə çıxarır. Hakimiyyətin öz məqsədinə çatması üçün, yəni
cəmiyyətdə balanslı vəziyyətin yaradılması və davamediciliyinin qorunması məqəsdilə yerinə yetirdiyi vəzifələrin baza olaraq aşağıdakılardan ibarət olmasını qeyd etmək olar: -hüquqların təmin edilməsi və qorunması sahəsində şəraitə uyğun olan, şəraiti gələcək inkişaf tempinə uyğunlaşdıran, bununla da zamanı nəzərə alan (mövcud zamanla gələcək arasında üzvi bağlılıq yaradan) hüquq normalarının qəbulu və yüksək səviyyədə icrası; -cəmiyyətdə həm fərdi qaydada, həm də kollektiv olaraq münasibətlərin balanslılığını təmin etmək üçün resursların bərabər bölgüsünü (güc və imkanlardan irəli gələrək meydana gələn ehtiyacları nəzərə almaqla) həyata keçirmək; -hamı tərəfindən qəbul edilə biləcək və ümumi mənafelərə xidmət göstərə biləcək vəziyyətlərin yaradılması və proseslərin istiqamətləndirilməsi; -tarazlı münasibətlərin formalaşmsı üçün cəmiyyətin ayrı- ayrı sosial təbəqələrinə xidmət edə biləcək sahələrin təşkili, strukturların qurulması;
Yüklə 4,18 Mb. Dostları ilə paylaş:
|