131
Məqsədlər və vəzifələr üçün fəaliyyət xüsusiyyətləri-
beynəlxalq münasibətlərdə:
Məqsədlərə çatmaq üçün vəzifələri müəyyən edib,
qarşılıqlı tərəfləri qane edəcək səviyyədə aşağıdakı istiqamətlər
üzrə beynəlxalq iqtisadi münasibətlər qurmaq, bu baxımdan
-maddi sərvətlərdən paylanmış şəkildə istifadə etmək üçün
qarşılıqlı olaraq investisiya siyasəti həyata keçirmək, idxal-
ixrac əməliyyatlarını təmin etmək;
-iqtisadi gücləri birləşdirmək və bununla da iqtisadi
vasitələrdən tarazlı qaydada istifadə etmək;
-istehsal prosesləri və istehsal müəssisələri arasında,
istehsal istiqamətləri arasında uyğunluq yaratmaq;
-iqtisadi məhsulların ticarətində qarşılıqlı olaraq faydalılığa
əsaslanan siyasət həyata keçirmək;
iqtisadi sərmayələr yolu ilə iqtisadi asılılıq və birlik
yaratmaq, nəzarət mexanizmini təmin etmək;
-qarşılıqlı
tərəfləri
qane
edəcək
səviyyədə
vergi
münasibətləri qurmaq;
-əmək resurslarından qarşılıqlı tərəfləri qane edə biləcək
səviyyədə istifadə qaydalarını müəyyən etmək və qaydalara
əməl etmək;
-dünyanın qlobal iqtisadi problemlərinin (ərzaq çatışmazlığı,
geyim məhsulları çatışmazlığı, səhiyyə sahəsindəki preparat
çatışmazlığı, texnoloji vasitələrin çatışmazlığı problemləri və s.)
həllində gücün birləşdirilməsi;
-iqtisadiyyat sahəsində əlaqələri təmin edə biləcək
kommunikasiya sahələrini təşkil etmək;
-qarşılıqlı tərəfləri qane edə biləcək səviyyədə maliyyə
siyasətini həyata keçirmək və s.
Vəzifələri müəyyən etmək üçün beynəlxalq siyasi
münasibətlər qurmaq baxımından:
132
- beynəlxalq hüququn on mühüm prinsipi əsasında
ikitərəfli və çoxtərəfli qaydada siyasi əməkdaşlıq həyata
keçirmək;
-dövlətlərin öz imkanlarına uyğun region çərçivəsində və
regiondan kənarda tarazlı qaydada ikitərərfli və çoxtərəfli
münasibətlər formalaşdırmaq, əlaqələr qurmaq;
-münaqişələrin dinc yollarla həll edilməsi üçün tərəfləri
qane edəcək, razı salacaq səviyyədə, ümum nəzəri qaydalara və
təcrübələrə uyğun olaraq fəaliyyət istiqamətlərini müəyyən
etmək;
-münaqişələrin həlli üçün tərəfləri qane edəcək səviyədə
danışıqlar həyata keçirmək, vasitəçiliklər etmək, barışdırıcılıq
funksiyasını yerinə yetirmək;
-münaqişələrin baş verməsinin qabağını əvvəlcədən
kəsmək üçün preventiv (önləyici) tədbirlər görmək, vəziyyəti
sabitləşdirmək, oyanmanın, alov ocaqlarının qarşısını almaq
üçün fəaliyyət göstərmək;
-qarşılqlı siyasi nəzarəti təmin ütmək üçün inteqrasiya
proseslərini gücləndirmək və inteqrasiya prosesləri istiqamət-
lərini müəyyən etmək;
-müharibələrin baş verməsinin qarşısını almaq üçün
qarşılıqlı tərəfləri qane edəcək sülh nəticələrini əldə etmək və s.
Vəzifələri müəyyən etmək üçün təhlükəsizlik sahəsində
qarşılıqlı tərəfləri qane edəcək münasibətlər yaratmaq, əlaqələr
qurmaq baxımından:
-qarşılıqlı tərəfləri qane edəcək təhlükəsizlik qüvvələrinin
birləşdirilməsi;
-qarşılıqlı tərəfləri qane edəcək təhlükəsizlik planlarının
qurulması;
-qarşılıqlı tərəfləri qane edəcək təhlükəsizlik sənədlərinin
qəbulu,
-beynəlxalq
cinayətkarlığın,
o
cümlədən
transmilli
cinayətkarlıq
növləri
hesab
edilən
terrorizm,
silah
qaçaqmalçılığı, insan alveri, narkotiklərlərə və s. qarşı
133
mübarizədə birgə və əlaqələndirici fəaliyyətlər həyata keçirən
sistemlərin qurulması və qarşılıqlı tərəfləri qane edəcək
əməkdaşlığın həyata keçirilməsi;
Bir məsələni də xüsusi olaraq qeyd etmək olar ki, qlobal
təhlükəsizlik sisteminin tərkib hissəsi və əsas məğzi olan Yer
kürəsinin qorunması məsələsi də dövlətləri qarşılıqlı şəkildə
düşündürən məsələdir. Bu baxımdan bu siyasətdə tarazlı iştirak
məsələsi də əhəmiyyət kəsb edir. Kosmik sahədə elmi-tədqiqat
aparmaq imkanlarına malik olan dövlətlər Günəş sistemində
Yer kürəsinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi siyasətində
tarazlı qaydada iştirak etməlidirlər. Bununla yanaşı, qlobal
ekoloji problemlər və kəskin iqlim dəyişikliklərinin qarşısının
alınmasında da tarazlı iştirak bəşəriyyətin təhlükəsizlik
sisteminin aparıcı istiqamətlərindəndir.
Vəzifələri müəyyən etmək üçün humanitar sahədə
beynəlxalq fəaliyyətin həyata keçirilməsi, münasibətlərin
qurulması, bu baxımdan,
-humanitar əlaqələrin qurulması;
-tarazlı qaydada humanitar yardımların göstərilməsi;
-müharibə, münaqişə və böhran fəlakətlərinin qarşısını
almaq üçün gücün birləşdirilməsi;
-tarazlı qaydada birgə olaraq humanitar müdaxilənin
həyata
keçirilməsi
(NATO-nun
Serbiya
və
Bosniya
əməliyyatları, Liviya əməliyyatlar və s.);
-tarazlı qaydada dini dialoqların təşkil edilməsi, dini
dəyərləridən tarazlı istifadə və dini dini dəyərlərin qorunması.
Nəzərə almaq lazımdır ki, yuxarıda sadalanan amillər
tarazlaşdırma siyasəti yaratmaq üçün dövlətlərin qarşılıqlı
fəaliyyət funksiyalarını müəyyən edir. Dövlətlərin qarşılıqlı
daranış qaydalarını, fəaliyyət istiqamətlərini əsaslanıdırır.
Həmçinin dövlətlərin qarşılıqlı fəaliyyət ölçülərini və hədlərini,
qarşılıqlı fəaliyyət kəmiyyətini müəyyən edir.
Dövlətlər beynəlxalq münasibətlərdə tarazlıq vəziyyətlərini
yaratmaq üçün öz məqsədlərinə çatmaq yolunda müəyyən
Dostları ilə paylaş: |