27
hələ perspektiv olaraq qalır.Simsiz kommunikasiya vasitələri Asiya ölkələrini təbii
yanğın kimi zəbt etməkdədir,lakin aşağı gəlir səviyyəli ölkələr üçün bu çox baha başa
gəlir.Bu xidmətlər Yaponiya,Cənubi Koreya və onların qonşuları arasında regional
informasiya bərabərsizliyini daha da genişləndirir. Yaponiyada təqribən 9 milyona
yaxın nəfər DoCoMo və ya -mode mobil telefonlarından istifadə edir və bununla
NTT şirkətinə 25 % daha çox gəlir qazanır. Yaponiya,Cənubi Koreya və Tayvan
telefon istehsalçıları arasında rəqabət qiymətləri kifayət qədər aşağı endirmişdir.Çinin
də bu bazara daxil olmasını nəzərə alsaq,qiymətlərin geniş miqyaslı istehsalatla bağlı
olaraq daha da aşağı düşəcəyini gözləmək olar.2001 –ci ilin oktyabr ayında
Yaponiyada 3 G yəni 3-cü nəsil telefonları ictimaiyyətə təqdim olunmuşdu.Asiyada
telekommunikasiya texnologiyalarının yeni bir dövrə keçməsi,bu texnologiyaların
sürətlə yayılacığının gözlənilməsinə baxmayaraq,bunun həmçinin bir sıra
problemlərlə rastlaşacağı bildirilir.Hal-hazırda Asiya ölkələri geniş zolaqlı xətlərdən
istifadə lisenziyasının qiyməti,bu xidməti təchiz edən bütün şirkətlər üçün çox böyük
maliyyələşdirməproblemləri yaradır.Bununla bağlı Avropada keçirilən hərraclar
düzgün idarə olunmurlar və uğursuzluqla nəticələnmişlər, məhz bu səbəbdən lazımi
rəqabət və effektivlik əldə olunmamışdı.
3G-nin yaratdığı imkanlar, istifadəçilər üçün noutbukların da hər an yüksək
sürətli internet və telefonlarında belə internet vasitəsi ilə video faylları seyr etməyə
imkan verir.Yaponiyada -Mode telefonları kamerası vasitəsi ilə çəkilən şəkilləri
birbaşa elektron poçt vasitəsi ilə göndərmək imkanına malikdir. nternetə və geniş
zolaqlı internetə çıxışın statistik göstəriciləri regiondakı ölkələrin sənaye üzrə
inkişafının ən mühüm göstəricilərindəndir.
nformasiya uçurumunu araşdırarkən bir sıra aparıcı ölkələrin təcrübəsindən
istifadə edilməli,onların bu sahədə nə kimi tədbirlərə əl atdıqları və hansı nəticələri
ə
ldə etdikərinə baxılmalıdır.Belə ölkələrdən biri bu sahədə çox uğurlu nəticələr əldə
etmiş Yaponiyadır. Bu istiqamətdə Yaponiya höküməti tərəfindən bir sıra tədbirlər
həyata keçirilir.Bunlar ilk zamanlar əsasən məktəblilərin və ümumiyyətlə bütün təhsil
28
ocaqlarının kompüter avadanlıqları ilə təchiz edib onları internetə çıxış ilə təmin
etməkdən ibarət tədbirlər idi. Bunun nəticəsində Yaponiyada 2005- ci il üçün artıq
99.9 % məktəblərdə internetə çıxış mövcud idi və bunların 81.7% i yüksək sürətli
internet kategoriyasına aid idi(400 kbps və ondan çox).Yapon höküməti informasiya
cəmiyyəti yaratmaq məqsədi ilə 2001-ci ilin yanvar ayından başlayaraq Elektron-
Yaponiya Strategiyası həyata keçirməyə başladı.Bu strategiyaya görə Yaponiya
2005-ci ilə qədər dünyanın ən yüksək informasiya cəmiyyətinə malik olmalı
idi.Yüksək səviyyəli informasiya cəmiyyəti dedikdə isə yalnız tələb olunan
informasiya avadanlıqlarına malik olan cəmiyyət yox ,eyni zamanda elektron –
dövləti və idarəetmə strukturları,elektron kommersiyası və bu kimi digər xidmətləri
olan bir cəmiyyət olmalıdır.Bundan əlavə bu texnologiya və xidmətlərdən istifadə elə
asan olmalıdır ki, yaşından asılı olmayaraq hər bir vətəndaşın onlardan istifadə
etməkdə çətinlik çəkməsin.
Elektron Yaponiya strategiyasının əsas məqsədlərindən biri də ölkə daxilində
mövcud olan informasiya qeyri-bərabərliyini aradan qaldırmaq idi. Hər kəsin
informasiya texnologiyalarına çıxışının olduğu bir vəziyyət yaratmaq çox vacibdir.Bu
çıxış vasitəsi ilə cəmiyyət onlara təklif olunan xidmətlərdən asanlıqla istifadə edə və
bununla da vaxtına qənaət edə bilər.Bu proqramı həyata keçirmək üçün Yaponiyanın
bir çox nazirlikləri cəlb olunub.Daxili işlər və kommunikasiya,iqtisadiyyat,ticarət və
sənaye,Nəqliyyat və infrastruktur nazirlikləri.Proqram tərəfindən həyata keçirilən
siyasətin əsası ondan ibarətdir ki,yaşından və fiziki imkanlarından asılı olmayaraq hər
kəs sərbəstliklə informasiya texnologiyalarından istifadə etmək imkanına malik
olmalıdır.Bu yanaşmaya başqa sözlə “Universal Dizayn” yanaşması da
deyirlər.Strategiyanın ilkin nəticələri artıq 2002- ci ildən başlayaraq özünü
göstərməyə başladı.Belə ki,dünyadakı ən ucuz internetə qoşulmaq haqqı
(2500yen/ay) tətbiq olundu və bütün dövlət məktəbləri (bütün Yaponiya üzrə 40000)
internetə çıxışla təmin olundu.2003 -cü ildə birinci strategiyanın davamı kimi
Elektron-Yaponiya strategiyası elan olundu.Bu strategiyaya 7 aparıcı sahəni əhatə
etməli idi:
29
- Tibb xidməti;
- Qida;
- Gündəlik yaşam;
- Orta və kiçik sahibkarlıq;
- Təhsil;
- şçi və əmək;
- ctimai xidmət sahəsi
Növbəti məqsəd ardıcıllığı isə aşağıdakı kimi idi:
- informasiyaya “maneəsiz” çıxış;
- xidmətlərdən “maneəsiz” istifadə;
- “maneəsiz” məktəblər;
- nformasiya və kommunikasiya texnologiyalarının inkişafı və daha yaşlı təbəqə
və fiziki çatışmazlıqları olanlar üçün yeni sistemlərin işlənib hazırlanması.
nformasiyaya maneəsiz çıxışı təmin etmək üçün iki ölçü müəyyən olunmuşdur:
administrativ informasiya xidmətlərini müəyyən etmək və elə bir mühüt yaratmaq
ki,orada hər bir şəxs radio xidmətlərindən görmək və eşitmək çatışmazlıqlarına
baxmayaraq istifadə edə bilsin.Birinci ölçü 2 hissədən ibarətdir:
1.Elektron –ölkənin informasiya xidmətlərini əlçatan etmək.
2. ctimai xidmətləri mümkün etmək.
“Xidmətlərdən maneəsiz istifadə“ dedikdə fiziki çatışmazlıqları olan şəxslər
üçün nformasiya Texnologiyaları və onlardan asanlıqla istifadəni təmin etmək başa
düşülür.Maneəsiz məktəblər dedikdə isə yuxarıda qeyd olunduğu kimi məktəblərin
lazımi avadanlıq və internetə çıxış ilə təmin edilməsi,həmçinin çatışmazlıqları olan
uşaqların da onlardan maneəsiz istifadəsi nəzərdə tutulur.Məktəbə gedə bilməyən
uşaqların on-line iştirakının mümkünlüyü də bura daxildir.
nformasiya uçurumunun Çin təcrübəsini nəzərdən keçirək: