Microsoft Word Qarabag-folklor-da-tarixdir-9
Yüklə 2,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 43-46. HACI QARAMAN
32
Loğmana şikayət eliyillər ki, ay Loğman, sənin oğlun ədəbsiz iş gördü. Deyir: – Nədi? Deyir:
– Atlı gəldi yığıncağın içinə. Tez atdan düşdü, yüngül pəşoya getdi.
Deyir: – Bah, bah, bah. Deyir: – Nədi?
Deyir: – O mənim oğlum deyil. Mənim oğlum olsaydı, atdan düş- məzdi, gərək atın belində eliyərdi. Yəni pəşo elə bir şeydi ki, onu saxladıxda insanı yandırır. O gəldisə, gərək çölə gedəsən, qalsa ziyandı.
Bir xəstəni gətirillər Loğmanın yanına. Deyillər: – Ay Loğman, qadan alım, bu yara çıxardıfdı, gecə-gündüz dincələ bilmir. Belə açıb baxır. Deyir ki, ana, mən buna heç zad eliyə bilmi- yəjəm. Bunun özünün vaxdı var. Deyir: – Bəs dedin gətir axı. Deyir: – Mən elə bildim ki, qara yaradı. Üstünə ya toyux nəcisi qo- yajaxdım, ya qurbağanı kəsif qoyajaxdım, onnan qutarajaxdı. Mən nə bilim bu sümük yara-yara çiban çıxardır. Çiban həmişə sümükdən çıxar.
Hajı Qaraman Türkiyənin Qaraman vilayətinnən gəlif. Əsl adı Əhməd, dədəsinin adı Əzizdi. Əziz oğlu Əhməddən bəri on bir
33 nəsil eliyir. Birinci Tiflisdən Qazağa gəlif. Qazaxda bir çevirməsi (daşdan qalaq – top.) var. Əsası hara gedərmişsə, Hajı Qaraman ora gedərmiş. Qazaxdan bir nəfər Bakıda sürücü işdiyirdi. O da Hajı Qaramana and içirdi, biz də. Soruşduq ki, Hajı Qaramanı hardan tanıyırsan? Dedi, bizdə bir çevirmədi. Bilmirik üş gün qalıb, beş gün qalıb, o məlum deyil, amma bir çevirməsi var. Əsa Qazaxdan tərpənif gəlif Cəbrayıl rayonunun Quru dərə deyilən sahəsinə. Nif- talılar kəndinin arxasında, Quru dərədə bir müddət qalıf, ordan əsa tərpənif gedif indi Çələbilər deyilən yerdə dayanıf. Orda məskun- naşıb. Hajı Qaramanın qaynatası Əhmətdi. Əhmədin torpağı oluf o yerlər. Yetər nənə şikəst oluf, gözləri görmürmüş. Orda o torpaqda məskunnaşannan soora görüf ki, bucaxda kor bir qız oturuf. Nə qədər soruşuf, buna heş nə demiyiflər. Deyif, bunun qarnının dərdin deyin görək nədi bu. Allaha üz tutur, qıza şəfa diləyir. Qızın anası səhər duruf deyir, a kişi, qarnın yansın, bəs qapı- baja süpürülüfdü. Deyir, arvad, nə danışırsan? Qapı-bajanı kim sü- pürəsidi? Sən süpürmüsən də. Deyir, yox, vallah. Bir dəfə, iki dəfə. Bir də helə olanda deyif, bu Əhmədin işidi. Nə şəlbə keçifsə onnan keçif. Onnan soora biliflər ki, bu belə adamdı. Qız şikəstlikdən azad olur, onunnan evlənir. Əhməd kişi bir gün deyir, gedim qızı yoxluyum, görüm bu qız nejoldu. Gedif görür ki, maral gəlif tökülüf Hajı Qaramanın oja- ğına, maral sağıllar. Kişi orda dəhşətə gəlir, deyir, bu möcuzadı. Onnan da Hajı Qaraman binələşir qalır orda.
Buların şıxı olur, müridləri ayırır ölkələrə, hərəsin bir yerə tə- yin edir. Bizim Hajı Qaramanı hamısından axıra saxlıyır. Hajı Qara- mana deyir, Hajı Qaraman, sənin yolun çox uzaqdı. Deyir: – Neynək, qismətdi, haraya deyirsən gedim. Şıxın əlində bir çəlik varmış. Çəliyi tulluyur, Allaha üz tutub deyir:
– Ya rəbbim, ya rəsulallah, bu çəliyi sür getsin. Tapşırıx verir ki, çəlik haraya düşsə məskənin oradı. 34 Çəlik getdikcə bu da gedir. Hajı Qaraman çəliyin altıynan gə- lir, gəlir, gəlir, gejə Quru dərədə çəlik düşür yerə. Deyir, hə, sən öl, mənim məskənim bura olajax. Burda bir tut ağacı varmış, bunun divində gejəliyəndə bir kişi yolnan gəlir. Deyir: – Ay qonax, kimsən, nəçisən? Deyir: – Yol adamıyam. Deyir: – Gəlsənəmi gedəsən bizdə qalasan? Deyir: – Yox, mənim yurdum buradı. Nəysə, bunu aparır evinə qonax. Qapıdan içəri girəndə görür küşdə bir yumax var, bir adam səsdənir ordan. Kişidən soruşur ki, bu kimdi? Deyir: – Ay qonax, neynirsən, sən allah, bir istəkan çayını iç, çıx get. Deyir: – Yox, bilim da bu kimdi. Deyir: – O bir qız uşağıdı, çoxdandı gözü-başı tutuluf, qıçı tutuluf, müstərdi, tərpənə bilmir. Hajı Qaramanın üstündə bir pəsəsi varmış. Bunu atır, bunun başın-zadın sığallıyır ki, görüm bunun canı var, yoxdu. O əlini ora- ya çəkəndə o kadın ayılır. Səhər oyanıllar görüllər ki, vallah, qapını- bajanı bir qız uşağı süpürür. – “Ay aman, ay dad, siz allah, bu nədi?” Kişi deyir ki, vallah, bu kişidə bir möcüzə var. Görüllər qızları anadangəlmə bir qızdı, and olsun Allaha, işığı düşür. Kişi tutur qolunnan gətirir. Deyir ki, Hajı Qaraman, sən bir möcüzə göstərmisən, bu qızı verirəm sənə. And verirəm Allaha, bunu da götür çıx get. Onnan bir yerdə gəlillər. Hajı Qaramanda çəlik düşür. Vaxt gəlir qızın atası, anası deyir: – Ay balam, bizim qızı apardı, gedək görək noldu. Dağdağan var, onnan keçənnən soora görüllər qız əlində bar- daq marallardan süd sağır. O zonada nəxəntərə adam varsa həmən möcüzəyə inanır.
35
Pir Avırdı, Qara Pirim, Hajı Qaraman – üçü gedir Məkkəyə namaz qılır. Orda birinin atı ölür, gələ bilmir. Mağduru 7 da yoxdu ala. Buna deyirlər: – Ə, nə axtarırsan? Deyir: – Belə-belə. Buna deyillər: – Gözlə, cuma günü bura bir nəfər gələjək. Sənə kömək eləsə o eliyəjək. Gözdüyür. Cuma günü gələndə deyir: – Kimdi? Hajı Qaramanı buna göstərillər ki, o adamdı. Gələndə tut ətə- yinnən, yalvar-yapış. Deyir, yaxşı. Gözdüyür. Namazı qılıllar. Qayıdanda tutur Hajı Qaramanın ətəyinnən. Hajı Qaraman deyir ki, Qara Pirim, mənim atım tərk götürmür, bunu al tərkinə. Alır tərkinə, deyir: – Gözdəri yum. Bu da ata minəndə gözün yumur. Gətirir burda yerə qoyur, deyir: – Gözünü aç. Açır görür Qarabağlardadı. Bu da bunu tərkinə alan adamın adını yadında saxlıyır. Bir gün deyir ki, mən gedim şıxımı tapım. Qara Pirimin adı yadında qalıf, o birilərinin adın bilmir. Qara Piri- mi soraxlıya-soraxlıya gedir çıxır Ağdama. Ağdamda atı ilxıda gö- rür, atı tanıyır. Deyir: – Bu atın sahibi? Deyillər: – Filankəsdi, get kənddən soruş. Deyir:
– Yox ey, at hara getsə, mən ora gedəjəm. Axşam atın dalınca gəlir Qara Pirimin yanına. Görür həmin adamdı. Görüşür, ziyarat eliyir şıxı. Qara Pirim deyir ki, dur ayağa,
7 Mağdur – pulu Yüklə 2,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|