Microsoft Word Qarabag-folklor-da-tarixdir-9
Yüklə 2,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 47-48. SEYİD İSMAYIL
- 49-50. İSGƏNDƏRİN ÖLÜMÜ
- 51. İSGƏNDƏR VƏ DİLƏNÇİ
36 sənin şıxın mən deyiləm. Düzdü, mənim atıma mindin, amma ha- mımızın şıxı odu. Get Hajı Qaramana. Ordan qayıdır gəlir Hajı Qaramana. Bizdə cuma günü ojağa gedilmir ki, ojax sahibləri hamısı ziyarata gedir. Belə bir inam var ki, cüma günü ziyarat sahibləri gedir Məkkəyə namaz qılmağa. Bir də hər pirin öz günü varı. Hajı Qaramanın üstünə duz günü gedilirdi.
Hajı Qaraman bir gün deyifdi ki, bir Şıx ata var. Gedif görüm bu həqiqi şıxdımı. Gəlif Şıx ataya. Şıx ata da Havısdı kəndinin qaba- ğında idi. Gəlif görür ki, Şıx ata kök alağı eliyir. Salam verir. – Əleykisalam. Deyir
– Əşi, nağarırsan? Deyir:
– Kök alağı eliyirəm. Deyir:
– Ay şıx, niyə özünə əziyyət verirsən? Alağ, Allahın izniynən sahəni tərk elə! Alağ Allahın köməkliyinnən təmizlənir. Bu da tanımır ki, bu Hajı Qaramandı. Qayıdır tutur yaxasınnan, deyir: – Nağardın? Deyir:
– Əşi, sənə kömək elədim da. Deyir:
– Ə, kömək nədi. Mənim evimi yıxdın sən. Deyif:
– Niyə? Deyif:
– Ə, mən onun hər birin qopardanda “Allah” deyirəm. Mənim evimi niyə yıxdın, qaytar qoy yerinə. Deyir: – Hə, indi bildim ki, həqiqi şıxsan. Mən filankəsəm. 37 Orda tanış olurlar. Şıx ataya ən çox yağış üçün gedirdilər. Kalxozçulux dövründə kalxoz sədrləri yağış yağdırmaq üçün aparıf orda qoyun kəsirdilər.
Seyid İsmayıl oluf. Çox inamlı ojaxdı. Bir dəfə onun öküzdəri itibbiş. Bunu bir nəfər tülüngü adam tapıb, bilmiyib Seyid İsmayı- lındı. Gətirib içəri salıf ki, gecə bunu aparsın xəlvətcə satsın. Gecə- yarı öküzdəri satmaq məqsədiynən aparmaq istiyəndə baxıb ki, qapının üstündən iki dənə ilan sallandı, qapını kəsdi. O saat bu başa düşür ki, demək öküzdər Seyid İsmayılındı. Təzdənnən ona xəbər göndərir ki, öküzdər burdadı.
Aşağıda Dilənçilər kəndi var, keçən il adını dəyişdilər, Çə- mənni qoydular. Bir dəfə Seyid İsmayıl hüzür yerində imiş. O vaxtı da belə imkan yoxuydu mal kəsələr, heyvan kəsələr. Süd aşı verir- dilər, halva verirdilər. Bu süd aşı çalırmış çömçəynən. Bir nəfər gəlir ki, mən seyidəm, mənə pay verin. Seyid İsmayıl da ocağın ba- şında çömçəynən süd aşını qarışdırırmış. Deyir, seyidsən? Deyir ki, hə, mən əsl seyidəm. Seyid İsmayıl deyir ki, buraya gəl. Bunu çəkə- çəkə gətirir. Öz qolunu çırmalıyır, lüt qaynar qazanın içinə salır, fırrıyır. Deyir, seyidsən sən də sal. O birisi qaçır ki, mən onu eliyə bilmərəm.
İsgəndər Zülqərnəni anası o qədər istiyirmiş ki, bu tələf olsa, arvad da ölməlidi. İsgəndər başa düşür ki, bunun başına bir iş gəlsə, anası onsuz qala bilmiyəjək. Deyir: – Ana. Deyir:
– Hə. Deyir:
38 – Ana, mən münəccimə baxdırmışam, mən suyun içində də- mirin üstündə öləjəm. – Güclü sürüləri varmış: toğlu sürüsü, öyəc sürüsü, şişək sürüsü. – Amma mənə ehsanı dərdi olmuyan qoyunun ətinnən ver. Vaxt olur. Qoşun hesab elə buranı alır, gedir Haramıda çadır- rarı qurdurur, yemək-içmək. Gejə bir yağış başdıyır. Elə bir leysan başdıyır ki, çadırın içi dizətən su olur. Bu orda can verir. Can ve- rəndə xançalı, qılıncı üst-üstə yığıllar suyun üstünə, İsgəndəri onun üstünə qoyullar, orda can verir. Meyidi gətirillər. Anasının yadına düşür ki, oğlunun vəsiyyəsi var. Gedir erkək çobanının yanına. – Ay oğul, maa dərdsiz heyvan. Çoban deyir: – Bax, bunun anası qarayelli oluf ölüf, onun anasın canavar yaralıyıf ölüf, onun anası palçığa batıf, onun anasın su aparıf... Sürü qutarır. Arvad barmağın dişdiyir ki, hə, heyvanın da dərdi var. Dərd bir insana gəlmiyif.
Uzax olsun, birinin oğlu xəsdeymiş. Deyif: – Nənə, mənim halvamı çalarsan, düşərsən kəndbəkənd, kimin dərdi yoxdu, ona verərsən. Hə, bu da heylə eliyif, gətirif halvanı çalıf kəndbəkənd gəzif. Heş kim səmt durmuyuf. Biri deyif, mənim filan dərdim var, bəhmən dərdim var. Biri deyif, oğlum belədi, biri deyif, ərim belədi, biri deyif, qızım belədi. Xülasey ki, heş kəs buna səmt durmuyuf dana. Deyif:
– Hə, onda gedim toyuğa deyim. Bəlkə, heş toyuğun dərdi yoxdu. Gəlif toyuğa deyəndə, toyux deyif: – Mənim dərdim hamınızınkınnan çoxdu. Deyif:
– Niyə? Deyif:
– Bəs balamın xoruzu ərimdi, fərəsi də günümdü. Mənim dər- dim hamısınnan çoxdu. 39
Deyir, İsgəndər Zülqərneyə vəh gəldi ki, zulmatda dirilik suyu çıxır, ildə bir dəfə qaynıyır. Həmin yer zulmat olur. Bunu götdülər, getdilər həmin əraziyə. Bir dənə yaşdı dilənçi olur. Bu dilənçi o qədər o qapıya, bu qapıya gedir ki, axırda bezir. Deyir ki, yox ey, mən gedirəm özümü öldürəm. Qayalıq bir yer tap- sam özümü tulluyuf məhv eliyəjəm. Bu gələndə şir, pələng bunun qabağına çıxır. Bu deyir, Allaha şükür, bunlar məni dağıdıf yeyər. Şir, pələng üzünü çevirib ayana gedir, buna toxunmurlar. Bu gəlir çıxır İsgəndər Zülqərneyin yanına. İsgəndərin adamları çadırlar qurmuşdular. Gennən baxıllar, deyillər: – Ə, bizim bura gəldiyimizi heş kim bilmir. Biz gözdüyürük ki, bulud gələjəh, yenəjək o çökəkliyə, ora zulmat qaranlıx olajax. O qaranlıxda su qaynıyajax, İsgəndər gedif ordan su içəjəh, cavan oğlan olajaxdı. Bu hardan gəlif çıxıf buraya? Nəysə, bunu tutuf gətirillər İsgəndərin yanına. İsgəndər deyir ki, sən kimsən, nə gəzirsən? Deyir: – Əşi, mən dilənçiyəm. Deyir: – Bə nə gəzirsən bu səhrada? Deyir: – Vallah, bezmişəm, daha yaşıya bilmirəm, özümü öldürmək istiyirəm. Deyir:
– Ey dili-qafil. Bu, özünü öldürmək istiyir, mən Allahdan ömür istiyirəm. İşin tərsliyinə bax. Deyir, bu nə olan işdi ki, sən özünü öldürmək istiyirsən? Deyir:
– Dolanışığım yox, ayləm yox, uşağım yox. Gedif o qapıdan çörək alıram, biri verir, biri məni qapıdan qovur. Belə yaşamaxdansa, ölmək yaxşıdı. İsgəndər deyir: – Otur burda.
Yüklə 2,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|