Microsoft Word Qarabag-folklor-da-tarixdir-9
Yüklə 2,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 55-58. QAÇAQ MƏHƏMMƏD
43 də var, dəyirmanı da var, bağı, evi də olub. Hajı Qulu bunnarın ha- mısını qoyur, çıxır. Camaatın bir hissəsi narazılıq eliyir. Belə olur Qaçaq Kazımın qardaşın aparıllar Şuşa quberniyasına, orda asıllar. Kalbay Kazım deyir, mən buna dözə bilmərəm. Başına dəstə toplu- yur, qaçaxçılıq eliyir. Onun gizləndiyi yerlər Dəli dağdı, bir də Qara dağ. Onun da ölümü belə olur ki, yaz vaxtı camaat dağa köçəndə Örənqaladan keçillər. Şıpartıynan Qara suyun arasında Yorğan dərəsinin aşağı- sında elat camaatının bir hissəsi düşübmüş. Kazımın qızı da orda imiş, adı Qızxanım imiş. Bir uşağa tüfəyi verillər, deyillər qızı vur. Uşaq da qızı vurur. Burdan bir neçə atdı Kürə gedillər, Kazıma xəbər verillər ki, qızı vurdular. Kazım deyir: “Bala, bilirəm nədi. Biz oraya gedəndə Nikalayın yasovulları hamısı gələjək”. Mən aşıq baxt dolaşıb, Qan yerdə laxtalaşıb. Qızxanımı kim vurub, Köynək qana bulaşıb. Orda belə bir bayatı deyir. Oğlanları da qaçaq idi: Şiraslannan Babakişi. Lakortaj addı nəçəlnik bir dəstə yasovulnan (Hindarxda oların dayancaq yeri varmış) Hindarxdan gəlir kəndin hər tərəfini mühasirəyə alır. Oğlu Şiraslan atını yatırdır, səngər kimi qayırır. Qaçax Kazım da qızının meyidinin üsdədi. Lakortaj deyir: – Kimdi Kazım? Deyir: – Kazım mənəm. Lakortaj buna atanda Kazım da onu vurur. Lakortaj ölür o saat, amma Kazım yaralanır. Yerli camaat da, qaçax dəstələri də gəlir, atışma başlayır. Kazım deyir: – Şiraslan, məni buların əlinə vermə. Məni tüfəynən vur, get. Deyilənə görə, atası ələ düşməsin deyə onu oğlu Şiraslan vurur. Oğlanları da qaçıb, Kəbirli kəndinin yanında Örənqalanın xarabalığı var, orda gizlənirlər. Sabah açılıf, ata süvar oluflar, Araz- dan keçiflər İrana. Xeyli müddət orda qalıblar. Qaçax Kazımnan Lakortajı bir dəvəyə yüklüyüblər, buları aparıflar Xonaşen çayınnan
44 o tərəfdə qəlbi təpə var, orda dəfn eliyiblər. Yasovullar gedib ara- baynan ağ daş gətirib qəbirin üstə qoyuflar. Oğlannarı İranda bir müddət qalannan soora Xalac kəndində onnarın Hasanqulu bəy addı bir kirvəsi varmış, gəlif olara sığınıf- lar. Gejə oğlannarın ikisin də kirvəsi öldürür.
Qaçağ Məhəmməd o vaxtı komsomol təşkilat komitəsinin sədri idi. Onun malı, qoyunu-zadı oluf. Bir nəfəri gətirib malına, heyvanına sərkər qoyur. Nökərrərinə də tapşırır ki, mən bir az ayna- bayna gedən adamam, bı nə desə ona əməl eliyin. Məhəmmədin kadını da həmin nökərnən görüşürmüş. Məhəmmədin də Həşim adlı bir əmisi oğlu vardı, kəndin yuxarısında bir yaxşı kişinin qızı ilə evlənmişdi. Bir gün kadınnar səhər-səhər oturub mal sağdığı yerdə, bunun yoldaşı görür kü, sərkər Məhəmmədin arvadının yat- dığı otaxdan çıxır. Arvada deyir ki, ay xala, o kopoğlu sənin evindən niyə çıxır? Deyəndə bı deyir ki, aaz, kəs səsini, səy-səy danışma. Arvad görür kü, gəlin başa düşüf. Məhəmməd evə gələn kimi deyir ki, bu nə fahişədi gətirmisən bura. Deyir, nədi? Deyir, bəs sərkərnən bir yerdə tutdum bını. – “Elə şey olmaz?” Deyir, hə. Bı arvad qurğunu qurur, sərkərə deyir, sən qaç. Sərkər qaşmaxda, Məhəmməd də bərk şüphələnir. Məhəmməd gəlin yiyəsinə deyir ki, gəlin qızınızı aparın. Gəlinin atası qızı çəkiv aparır. Məhəmməd bir gün gözdüyür, iki gün gözdüyür, gedir sərkərin dalıncan. Buna deyir ki, a bala, bütün varı-dövləti sənə tapşırmı- şam, bu hökümətin də qurhaqur vaxtında niyə qaçıfsan? Sərkərin atası deyir ki, ay Məhəmməd, indiyənə kimi saa nə nökərriy eliyiv eliyif, bəsdi. Day innən soora getməsin. Sən allah, aparmaginan. De- yəndə, deyif ki, day indi ki, heylədi, heylədi. Birdən məni tutallar, ya bir şey eliyəllər, boşdu qalaram sizə. Onda gəlin haqqınızı verim, aparın. Bular da deyir, yaxşı. Bular çuvalı götürüllər, gəlillər bunun evinə. Gəliv evdə oturul- lar. Məhəmməd deyir ki, kəntdə atriyad var, indi çölə çıxa bilmərəm. Qoyun axşam olsun, axşam gedəh kəndin başında dəyirman var, – o 45 da Məhəmmədin dəyirmanıdı, taxıl dəyirmandadı, – haqqınızı verim, götürün gedin. Burda da müəyyən adamlar varmış da. Bu adamlara xəbər verir ki, bular gələjək dəyirmana, buların başını əkməh lazım- dı. Bular dəyirmana gedəndə ata-bala ikisin də öldürüllər, aparıb bas- dırıllar. Onnan soora Məhəmməd olur qaçax. Bayannan da Məhəm- məd tələb eliyir, qohumları aparıf qızı da öldürüllər.
Məhəmmədin xalası oğlu mənim atam oluf. O vaxdı atriyadın naçalniki erməni oluf. Deyif ki, Məhəmmədi kim tuta bilər? Deyif- lər ki, Məhəmmədi heş kim tuta bilməz. – “Bəs kimə yaxınnaşır?” Deyiflər ki, bircə öz xalası oğluna, bir də xalasının əri Söyün müəl- limə yaxınnaşır. Söyün bəynən mənim atamı tutuv aparıllar. Aparıb beş ay, altı ay saxlıyıflar. Buraxıllar ki, gedin onu tutun. Bunu da heş cürə tutmax mümkün döyül. Axırı atam Məhəmmədə deyir ki, öyün yıxılsın, günahsız yerə bizi də öldürəjəhlər. Sən bu ölkədən çıx get da. Bunu keçirillər İrana. Orda da xata qarışdırır, bir də qayıdıf gəlir. Qayıdıf gələndə həmən atriyadın naçalniyi Petrasyan Qrişa bunu eşidir. Gənə gəlir, kəsir Seyidnən Söyün bəyin üstünü. – “Bəs niyə onu tutmursuz, sizə nə dedim?” Bular gənə and-aman eliyir ki, onun başının dəstəsi var, biz onu nətəər tutağ, neyniyək? Buları çəkir Məhəmmədin məhləsinə, ordan aparıb ikisini də güllələtdirir. Bular da begünah yerə getdimi? Məhəmmədin həyə- tində dərin quyu varmış, buzxana qayırıfmış. Mənim atamnan Sö- yün bəyin meyitlərini ora töküf üstünə də iki-üç maşın sal daş töküflər. Onnan soorasına hak-hesaf qarışır. Bu tərəfdə Qaçaxlar qırılan yer var, atriyad Məhəmmədin dəstəsin orda mühasirəyə alır, amma ora girə bilmillərmiş. Həmən o gəlinin atası da qızını begü- nah yerə öldürtdüyü üçün Məhəmməddən narazı idi. Yolu nişan verir, heylə olur Məhəmmədin dəstəsini qıra bilirlər. Ordan iki nəfər, üç nəfər sağ çıxa bilir, qalan hamısı qırılır. Orda oğlannar varımış rusdar bombanı tulluyurmuş, o, papağıynan tutuf qaytarıf tulluyur- muş atriyadın içinə. Rusdar deyirmiş, hayıf, hayıf, napornı iyiddər var orda. Hayıf olardan ki, qırılajax. Yüklə 2,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|