Microsoft Word Qarabag-folklor-da-tarixdir-9
Yüklə 2,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 65. ƏTCƏ QAÇAQLAR
49 bunu mənim gözümün qabağında gülləliyərsiz, onnan soora bu kənd- dən mən əl çəkəjəm. Onu çağırıllar Məçit daşına. Əşrəf Zülfüqar kişiyə deyir ki, mən əşədənimi oxuyum, barmağımı aşağı salanda məni vurun. Gedir əşədənini oxuyur, qutarannan soora əlini salır aşağı. Saldatdara əmr eliyirlər ki, vurun. Heç biri vurmur. Dərgahov familyalı biri vardı. O deyir ki, mən onu vura bilərəm. Götürüf afto- matı kürəyinnən vurur. Rusun arvadı əmr eliyir ki, bir də vur. Vuran- da yıxılır. Yıxılannan soora o kadın gedir qulağın belə qoyur, görür hələ nəfəsi var. Deyir ki, bu ölmüyüf, gəlin bir güllə də bunun təpəsinə vurun. O bir gülləni onun təpəsinə vurur. Bular qutarma- mış qaçaxların dəstəsi Məçit daşınnan çıxır ağzı bəri. Qaçaxların atı o yannan bəri gələndə həmən qadın deyir, ərimin atı gəlir. At ona yaxın gəlir, kadın da onun üzünnən öpür. Deyir, atımı aparajam. Rayonatan aparır, ordan ayana bilmirəm.
Bağırov Sirik qaçaqlarını çağırıb deyir ki, silahı təhvil verif təslim olun, sizin hərənizi bir rayona başçı qoyajam. Bağırov ermə- nidən bir öküz gətirir, kəsir bizim kənddə. Qaçaqlar da Sultanın evinnən yuxarıda yığışıb gözdüyürmüşdər. Bağırov öz adamlarına deyir ki, çıxın biriniz əmr verin ki, bir-bir gəlin, barışıq eliyirik. Bəs, Bağırov gəlif, öküz kəsif, tutulmuyajaxsız. Olar gəlməmişdən qabax Bağırov qoşuna əmr verir ki, bir yer hazırrayın, bir-bir gəldik- cən aparın oları salın Məcidin evinə. Ora da saldat qoyur. Buna da deyiflər ki, bular içəri girdikcən bir-bir qolların bağla. Bir-bir hamı- sın qolların bağlıyıf, bir Kor Abdulla qalıf. Kor Abdullanı axırda çağırıllar. O, rusca bilirmiş. Saldatlar danışanda eşidib ki, buların məqsədi başqadı. Qayıdıb deyir, ayıb olmasın, su başına çıxıram, maa icazə verin, gəlirəm. Ayax götürür ki, evdə həjət var, onu götürə, qayıda bu qoşuna ata, içəridəkiləri xilas edə. Bir ayağı çərçivədən içəri, bir ayağı çöldə daldan vurullar. Hamısın içəri salannan soora qolların bağlıyıllar qatıllar saldatın qabağına, aparıllar rayona. O gedən hələ də gedir, genə də gedir. Tutulan adamların içində Qaçaq Süleyman olur, Nazar olur. 1932-ci ildə tutulullar. 50
Həcət nənəm Səlim kişinin ayləsi olufdu. Səlim babam da qaçax olufdu. Həcət nənəm Yasin çələbi yaşıyan damda olurmuş. Qaçaqları Məcidin evinə yığıflar. Şəminin tutunun divində də dövlət adamları olufdu. Kor Abdulla deyəndə ki, maa icazə verin ayaqyo- luna gedim, bilirmiş ki, Səlim babamın evində tüfəy var. İcazə alıb gedir ki, silahı götürə ruslarnan atışa. Elə bir ayağı çərçivədən içəri girəndə arxadan vurullar. Deyillər, bu elə-belə ora girmir. Bu ev kimindi? Deyillər Səlimin evidi. Deyillər, o evdə silah var, bu onun üçün ora girir. Gəlif tüfəyi götürüflər, patronların da tələb eliyiflər. Həcət nənəm deyir ki, apardıq patronları verdik. Babangil o gedən getdi. Abdullanı da götdülər xəstəxanaya apardılar, ondan da xəbər olmadı. Amma Səlim babam qayıtdı gəldi, tut qızaranda öldü. Nənəm Səlim babama çörək apardığın nağıl eliyərdi. Deyirdi kirişdə yağ aparardıx, ət qovuruf aparardıx. Vədə yeri vardı. Orda gejə verif qayıdardıx ki, heç kəs bilməsin.
30-cu ildə Haramıda ruslarnan qaçaxlar arasında döyüş olur, orda Mərcannıdan yeddi nəfər adamı öldürüflər. Orda oluf Hacı Fərhad, Qolay, Əvəz, Hajı Göyüş, İsib. Bizim kirvə Məmməd deyirdi ki, günüzdən rusun atdı dəstəsi İmamverdili Qara Hüsöynün dalına düşüb qavıf. Qara Hüsöyn özünü verif Şuşaya, onu tuta bilmiyiflər. Həm bu işə görə də nara- hatam, həm də gejə yuxu görmüşdüm. Yuxuda gördüm kü, qoz al- mışam. Məmmədxan dedi ki, gətir o qozu yeyək. Dedim, yox ey, evə almışam. Məmmədxan süpürrədi əlimdən aldı qozu. Yuxudan durdum, dedim, qoz çətinnikdi. Hajı Fərhadgil də axşamdan gəliflər, Qolaygilin evindədilər. Deyir, durdum, çölə çıxanda baxdım gördüm ki... Üzdən irax, Sarala it var, çox tutucu itdi. Rus bu iti bir-iki dəfə gülləynən vurufdu, ona görə güllə səsinnən qorxur. Baxdım gördüm ki, it güllə səsini, barıt səsini alıfdı, girif çətənnən qənşərin arasına, orda gizdənif. Deyir, gəldim Qolay əmigilə. Dedim, Qolay əmi, belə yuxu görmüşəm,
51 amma Sarala it də gizdənif. Yəqin rus yaxındadı. Dedi, sən qor- xursan, rus bura gələ bilməz. Molla İsmayıl dedi ki, yox, durmax lazımdı. Dərənin içindəyik. İki bir, iki bir dörd tərəfə adam getdi ki, görək hansı tərəfdən gələn var. Aydınnıx gejədi. Elə biz təpəyə çıxanda gördük ordu dayanıb orda. Geri qaçanda bular gülə atdılar. Biz də obanın üstünnən güllə atdıx ki, yoldaşlarımız xəbər tutsunlar ki, rus burdadı. Mən istiyirdim dərə aşağı qaçam. Molla İsmayıl məni tutdu, qaytardı dərə yuxarı. Biz salamat qaldıx, kim ki dərə aşağı qaçmışdı oları qırdılar. Hajı Fərhadı orda öldürüllər. Hajı Fərhadın oğlu Süleymannan qardaşı Molla İsmayıl, bir də qardaşı oğlu Məmmədhüsöyn o davadan sağ çıxırlar, həmin ilin yayı qaçax hərrənirlər. El arana gələndə Hajı Qaraman ojağının yanında bolşe- viknən qarşılaşırlar, burda döyüşüllər. Molla İsmayılın arvadı da qoşulur bulara. Dilli arvadı da orda gülləynən vurullar. Süleyman, Məmmədhüsöyn addıyır İrana, Molla İsmayıl atı Araza vuranda Araza qədər çapılan at, sudan içib partdıyır. Molla İsmayıl keçə bilmir, gejə Xudafərində qalır bir evdə. Orda gejeynən Molla İsma- yılı tutullar. Bir neçə ildən sonra Süleymanı da tutullar. Sooradan qərar çıxır ki, kim silahı yerə qoysa ona toxunmuyajaxlar. Məmməd- hüsöyn onnan soora qayıdıf gəlir. Gələndən sonra onu da tutullar, on il iş verillər.
İmişli rayonunda Ətcə qaçaqları olub. Burda Rəfi kişi olub, yüz səkkiz yaşında ölüf. O söhbət eliyirdi ki, Ətcə qaçaqların İmran addı başçısı vardı. Mən çar hökumətinin polisi idim, İmrannan da dost idim. İmişliynən bizim aramızda dərin çökəklik vardı, adına Quytul deyirdilər. Dərin dərədi, yovşannığın arasınnan keçəndə heç at da görükmürdü. Ordan keçəndə gördük qaçaqlar burdadı. Nəçəlnik dedi ki, girəvə düşüb əlimizə, buları qıraq. Qalmışam qırıla-qırıla. İmran mənim dostumdu. Biz yüksəkdəyik, bular çökəkdə. Amma bular mahir atıcıdı. Bilirəm ki, atışma olsa, bizi qırajaxlar. Naçalni- yin yanında tulası vardı. Naçalnik çox dedi, silahı qoyun yerə, təslim
Yüklə 2,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|