74
99. MƏN SƏNƏ DÜYƏ BAĞIŞLADIM, BU DAĞLARI
BAĞIŞLAMADIM KI!
Bizim qonşu kənd varıdı, dağın arasındaydı, xəlvəti yerdəydi.
Ordan bir bəy olur. Bir bəy də Arazboyu kəntdərin birindəydi. Yay-
da arandakı bəy malın aparırdı dağa, dostunun yanına, qışda da
dağdakı bəy malını gətirərdi arana. Günnərin bir günü arandakı bəy
malın gətirif qonağ olanda dağdakı yoldaşına deyir ki, ay dost, bura
gələndə ağzım dada gəlir. Mənə bu sürünnən bir iki damazdıx inək
verginən, mən də həməşə sizin bu daddı-tamlı süddən istifadə eliyim
də, yeyim. Kişi də deyir ki, apar, nə olar. O naxır sənin, neçəsin isti-
yirsən versinnər. Deyir, yox, damazdığı satın alallar, damazdığı ba-
ğışdamazdar. Nəysə, iki düyə alır bunnan. Gəlir, nökərrərə də tapşı-
rır ki, o düyələrin sütünü sağarsız, sütünü, qatığını, qaymağını mənə
ayrıca verərsiniz. Sağıb verillər, amma əvvəlki dadı ondan ala bilmir.
Növbəti il gələndə bu, dostunun evində süddən-qatıqdan yeyir,
doya bilmir dadınnan-tamınnan. Deyir ki, ay dost, bu nə sirdisə, o
düyələrdən sağılan süd sizdəki südün dadın vermir. Tapşırmışam,
ayrıca qulluğ eliyillər, ayrıca sağıllar, amma genə xeyri yoxdu. Gəl-
dim, burda ağzım genə dada gəldi. Bu nətər olan şeydi? Dostu nə
desə yaxşıdı:
– Ay flankəs, mən sənə düyə bağışdadım ey, bu dağları bağış-
damadım ki? O dad-tam bu dağlardadı.
100. BU XINA O XINADAN DEYİL
Bir qarı varmış, heş kimi yoxuymuş, kimsəsiz imiş. Bir balaca
qız nəvəsi varmış. Pastayannı bına deyirmiş ki, gəl başıma xına
qoy. Qız bının başını xınalıyırmış. Xınalıyannan soora deyirmiş ki,
öz əllərini də xınala. Onnan soora qarı çapan vururmuş, qıza deyir-
miş dur oyna. Qız durub oynuyurmuş.
Bir gün belə, beş gün belə. Bı qız gəlir həddi-buluğa çatır,
qəşəh qız olur. Bir gün biri oğluna qız axtarırmış. Deyir: “Ə, sən öl,
bı qarının qızı nə gözəl qızdı, bını mən oğluma alım dana”. Gəlir
qarının yanına, deyir:
75
– A qarı, sənin Allah öyünü yıxsın, bı qız day yekələnib yekə
qız olubdu, gözəl-göyçək. Bunu niyə yanında çürüdürsən? Bını ərə
ver dana.
Deyir ki, a bala, kim gəldi qapıma vermədim? Deyir ki, elə mən.
Ver mənim oğluma. Deyir:
– Verdim.
Razılaşıllar. İndi qıza toy olur, aparıllar. O vaxtı da gəlin kişi
xaylağının arasına çıxmazmış daa. Qızın əllərini xınalıyan kimi qız
aradan çıxır, başdıyır öz-özünə oynamağa. Kişi saymır, qadın say-
mır. Deyillər, bının Allah öyünü yıxsın, bu dəliymiş, nəymiş ə. Bu
nədi belə? Nəkqədər eliyillər qızı dayandıra bilmillər. Yüyürüllər
qarının yanına. Deyir:
– A qarı, sənin Allah öyünü yıxsın, bının başı xarav imiş, bizə
niyə demirsən ki?
Qarı gəlir, görür kü, qız süzür. Əlini belə gözünün üstünə
qoyur, görür kü, hə, qızın əlləri xınalıdı. Deyir:
– Ağız, ağız, a bala, oynama. Ağız, bı xına o xınadan döyül.
101-102. SAVAB ƏMƏL
Bir çoban varmış, bir abid varmış. Abid dindar, mömün adam-
mış. Bu çoban heş nə bilmirmiş, elə namaz qılanda bir daşı qoyur-
muş başının altına, deyirmiş:
Ağ qoyun, qara qoyun,
Başımı yerə qoyum.
Bu abid də bütün ili gedir bir dağın başında ibadət eliyir ki,
Allah-taala mana cənnət bəxş eləsin. Allah tərəfinnən bir quş dim-
diyində gündə bir dənə xurma gətirir abidin qavağına, bu da xurmanı
yeyif onnan dolanırmış.
Vaxd olur ölüllər. Çoban gedir cənnətə, bu mömün adam gedir
cəhənnəmə. Abid soruşur ki, noldu çoban? Gündə namaz qılan mən,
sən heç namazın sözün, hərəkətin bilmirdin. Elə deyirdin ağ qoyun,
qara qoyun, başımı yerə qoyum. Allah tərəfinnən vəh gəlir ki, çoban
evlənəndə toy gejəsi görür gətirdiyi qız hamilədi. Çoban gözdüyüf ki,
76
qız hamiləlikdən azad olsun. Bunu heş kəsə demir. Uşağı bükür
çuxasına, vurur kürkünə, aparıf heyvanı otarır. Axşam gələndə ana-
sına deyir ki, ana, çöldən bir uşax tapmışam, verim gəlin saxlasın.
Gəlin öz uşağını saxlıyır, bir il çoban da ona toxunmur. Bir ildən
sonra həmin adamı tapır deyir ki, bu uşax da sənindi, arvad da sənindi.
Götür, bir sən bil, bir mən bilim, heş kəs bilməsin. Abid deyir ki,
bəs mən niyə cəhənnəmə düşmüşəm? Səda gəlir ki, o quş sana hər
gün bir xurma gətirirdi. Sən bir dəfə ona demədin ki, ona bir
dimdik vur. Bir dimdik xurmaynan sən aj qalmıyajaxdın ki. O quş
həməşə o xurmadan umurdu ki, ona bir dimdik vursun. Sən ona onu
təklif eləmədiyinə görə indi sən cəhənnəmdəsən.
102.
Bir dəfə bir kişi ehsan verirmiş. Bir çoban varmış, bu çobanın
da arvadı ağır xəstə imiş. Bu kişi çağırır ki, ehsan verirəm, fılan
vaxdı gəlin yeyin. Ehsan verən kişi görür ki, bu coban bir dənə
dəsmalı aşdı qoydu böyrünə, istiyir bu aşı tökə onun arasına. Dedi
ki, a kişi, yemək var, aparmax yoxdu. Aparmıyassan. Çoban kor-
peşman qayıdır.
Kənddə də bir qız varmış, evdə qalmışmış. O qızı çox əzazil
deyirmişdər, göy deyirmişdər. Heş kəsə o qız heş nə vermirmiş. Belə
bir qızıymış. Çoban təsadüfən gedir oturur qızın çəpərinin altında,
ağlıyır. Ağlıyanda qız çıxır deyir ki, əmi, niyə ağlıyırsan? Deyir, bə
getmişdim ehsan yeməyə, arvadım xəsdeydi, bir az da ona aparmaq
istiyirdim. Ehsan verən dedi ki, aparmax yoxdu, yemək var. İndi mən
arvadın yanına nətər gedim ki, o ağır xəsdədi, aş isdiyir. Bu qız
deyir, gəl içəri. Gedir, aş dəmliyir, qazanı bükür süfrüyə, verir kişiyə.
Deyir, apar ver arvadına, bu aşdan doyunca yesin. Nə vaxt ürəyi nəsə
isdəsə, gəl mən verəjəm, aparıf verərsən, arvadın yeyər. Bu gətirir.
Bu minvalnan bu qız da dünyadan köçür, ehsan verən kişi də.
Hamı deyir ki, bu kişi cənnətə düşəjəkdi, qız cəhənnəmə düşəjəkdi.
Vəh gəlir ki, kişi cəhənnəmə düşüfdü, qız cənnətə. Deyiflər, niyə?
Deyif, o aş məsələsinə gora kişinin nə qədər suvabı varsa yazılıb
qızın boynuna.
Dostları ilə paylaş: |