Microsoft Word Qarabag-folklor-da-tarixdir-9
Yüklə 2,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 128. İSMAYILBƏYLİ
- 129. BORSUNLU
98 Kənddəki tirələr: məşədi süleymannar, məmmədalı, əbdül- əzim yeri, Qasım bəyin mülkü, arasbarlar, dığırallar. Sonradan həmşərlilər gəliflər, Laçının Ayıbazarlı, Şuşanın Zarıslı kəndinnən gələnlər var. Arasbarlar bizim nəsildi, Ağcabədinin Arasbar kən- dinnən gəlmədirlər. Orda o vaxtı tayfa davası oluf, oranın bəyi bu zonadan yer alıf onnarı köçürüf bura. Təxminən beş ev oluflar: Arasbardan gələn Əli oluf, Səfinin dədəsi Şükür oluf, Hüseyn oluf – bular Arasbardan gəliflər. 30-cu illərdə Qaynaqda 36 ev oluf. Məşədi Süleyman varrı kişi oluf, Seyid Mahmud ağa Göyçay zonasında uzun müddət qazı işdiyif. Altı-yeddi kişi pul qoyuflar, kənddəki meçidi tikiflər. Məşədi Əliş oluf, Xankəndi zonasına alverə gedirmiş, ustanı da ordan gətirif. Ustanın da bir gözü kormuş. Lağ eliyiflər ki, bir gözü kor ustanı bura niyə gətirmisən? Deyir ki, bunun layihəsi yaxşı layihədir. Meçitdə mildən istifadə olunmayıf, tağ şəklində tikilif. Bizim kənddə kərpişxana deyilən yer var. 80-ci illərə qədər oranın ojax yerləri dururdu. Məscidin kərpici orda bişirilif.
Sarvan kəndi arxın qırağında balaca kənd idi. Kənddə iki tayfa vardı: biri sarvannar idi, biri şəhrilər. Sarvannar altı ev idi: üç qar- daş bir atadan, üç qardaş da bir atadan törəmişdi. İrvaham, Heydər, Əliş – bular bir atadan oluf. İsa, Camal, Zaman da bir atadan bir anadan oluf. Oların əsilləri Sarvan oluf. Şəhri qarı olur. Mənim ata- mın ana babasının qoja nənəsi oluf. Özü Sarvannar kəndinnən olsa da, həmin nəslə qarışacağı olmuyuf. Onun üç oğlu oluf: Məmməd- həsən, Rustam, Mahmud. Mahmud Şahmar müəllimgilin dəstəsidi, Məmmədhəsən bizim dəstədi, Rustam da Bahadurgilin dəstəsidi. Şəhrinin bünövrəsi hardan düşüf onu bilmirəm. Amma Sarvanın bünövrəsi bilirəm ki, Şəkidən oluf. Otuz birinci ildə kalxoz quru- landa Sarvan kəndi ayrıca bir kalxoz oldu. 41-ci ilin aprel-may ayında camaatı zornan köçürdülər İsmayılbəyli kəndinə. Bu ətrafda 99 heylə xırda kəndlər çoxuydu. Daşağlını, İsgəndərbəylini, sarvan- narı, Kərimin qışlağını bura (İsmayılbəyli kəndi – top.) köçürdülər. Kalxozduxdan qabax Xannar bəy oluf, Yedditəpə Sarıcalıda evi oluf. Sarvan kəndinin ixtiyarı onda oluf. Su məsələsinə o baxıf. Xannar bəy icaza verməsə, heç kəs o suya yaxın gedə bilməzdi. Atam danışırdı ki, o vaxtı taxılı xırmanda vəlnən döyürdülər. Taxılı döymək üçün də gərək suluyeydılar, qaleydi, quruyeydi. Yerdə toz olmuyeydi də. Gözdüyürmüşdər ki, görək Xannar bəy havaxt gələ- jək, icaza verəjək su götürüf xırmannarı suluyasan? Heç kəs qorxu- sunnan bir söz deyə bilmirdi. Atam deyirdi ki, anam çıxdı durdu yolun qırağında. Bilirdi ki, Xannar bəy torpaxları, yerləri yoxlamaq üçün gəlif burdan belə keçəjək. Kəsif atın qabağın. Deyif, nədi, ay Şanba qarı? Deyir, nolajax, bu taxılı niyə məhv eliyirsən? Hamısı qalıf tayalarda, məhv oluf gedir. – Taxıl qaldıxca vağanıyırdı. – Deyif, yaxşı, sənin xətrə icaza verirəm, sabah suyu kəsin, suluyun. Sovet hökuməti gələnə qədər İsmayılbəyli kəndinin ixtiyarı oluf Cahangir xanda. Xanın meşəsini də o saldırıf. Mən də bu söhbəti Cəmil kişidən eşitmişəm. Cəmil kişi onun at mehtəri oluf. Cəmil kişi söhbət eliyirdi ki, Cahangir xanın əsli oluf irannı. Dili də bir az pəltək oluf, boydan da alçax oluf. Şuşa xanının at mehtəri oluf. O qədər onda ehtibar görüf ki, Qarabağda olan mülkünün bir hissəsini bağışdıyıf ona. Ağdamın Nəmirri kəndində ona yer verif. Cahangir xan özü orda yaşıyıf, bu ərazilərə də nəzarət eliyif. Kərəm kişi deyirdi ki, Cahangir xan İsmayıl qurbanı olanda kəndin siyahı- sın tutdururdu. Məsələn, İsmayılbəylidə əlli ev vardısa, onun qurban payını göndərirdi. On evə bir heyvan, ya beş evə bir heyvan gön- dərirdi. O heyvan kəsilif o camaata paylanırdı. Ənvərgilin evinnən o yanda çökək yer var idi, orda Cahangir xan kərpiş kəsdirif, xeyli də kərpiş bişitdirifmiş. Deyif ki, İsmayılbəylidə elə bir meçit tikdi- rəjəm ki, minbərində əzan çəkiləndə mən Nəmirridə yuxudan ayı- lam. Sovet hökuməti gəldi, məscidi tikdirmək ona qismət olmadı. Cahangir xan qaçır Gəncəyə. Ordan soora nejə oluf bilmirəm.
100
129. BORSUNLU
yaxçılar, nanıllı, məlikli, bəylik, mirhasanlı. Burdakı tayfalardan Goranboyun Borsunlu kəndində də var. Borsunlunun üst tərəfi Murovdu, alt tərəfi Sarovdu. Arvadlar bir- birinə qarğış eliyəndə deyirlər ki, başına iki dənə daş düşsün, biri Murovdan, biri Sarovdan. Bizim suyumuz bol olufdu. O vaxtı Qər- vənd susuz qaldığından deyirmiş ki, Allahın altında yer çəvrilə, Qərvənd çıxa yuxarı, Borsunlu gələ aşağı. Bu kənddə Hacı oğlu İbrahim oluf. Bizim bu qonşu kəndlərin torpaxları az imiş da. Biznən torpax iddiasında oluflar. Bu kişini anda çağırıllar. Corabının içinə Borsunlu torpağını tökür, çarığını geyinif gedir Qərvənd kəndinə anda. Burda pristavın iştirakıynan and içməliydi. Gedif orda əlini Qurana basıb ki, bu Quran haqqı, mənim ayağımın altındakı torpax Borsunlu torpağıdı. O torpaxlar bizə qalıb. O vaxdı hamı yaylağa köçürdü. Malını-heyvanını götürüb dağa çıxırmış, bir qalırmış əkin sahələri. İrannan gəlmə adamlar sahələri bejərirmiş. Hərənin özünün tatı varmış, olar əkinnən-biçin- nən məşğul olurdu. Kişilər də dağdan onlara ağartı, yemək-içmək gətirillərmiş, həm də nəzarət eliyirdilər. Yaylağa Murova gedərdik, Dəvə çuxuruna. Qərvənd, Sarov, Rəcəbli, Dəmirlər kəndlərinin əhalisi evdən çıxırdı, gəlif burda qalırlarmış ki, Borsunlu köçü havaxt gedəjəh olarnan getsin. Çünki meşədə qaçaxlar qabağını kəsib ayın- oyunlarını əllərinnən alırmış. Biləndə ki, Borsunlunun köçüdü qaçaxlar Çopur Məhəmmədə görə onlara toxunmurmuş. 1918-ci ildə türk ordusu gəlir Topatılannan ermənini qaytarıf. Türklər o vaxdı ordan top qoyuf atıllar, elə onun adıynan da həmin yer Topatılan qalır. Qaçaqlar qırılan dərədə Çopur Məhəmmədin dəstəsini qırıflar. Son zamanlara kimi atılan güllələrin gilizini ordan tapmaq olurdu. Anam deyirdi ki, camaata səhəngdə su daşıtdırırdı- lar saldata verməyə. Az adam ordan sağ çıxa bilib, qalan hamısı qırılıb.
Yüklə 2,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|