Microsoft Word Qarabag-folklor-da-tarixdir-9
Yüklə 2,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 111. ƏLNƏZƏRLİ
83 görə bunlara aşıqlı adı verilib. Mən görənnərin hamısı uzun-uzun adamlar idi. Özü də çoxları davaya girəndə əlinə ağac almerdi. Boynunun dalınnan tuturdu belə, atırdı qırağa. Özləri də çox qüvvə- li idilər. İkinci Aşıqlıynan 15 biz əmiuşağıyıx. Bir qadın burdan ora ərə gedir. Soora yoldaşı yara çıxarder ölör. Qadını öydən çıxardellar ki, bizim sana almalı adamımız yoxdu. Həmin qadının anası deyir ki, yox ey, gəlin aparanda mindiyi at gərək gələ. Atı vermək istəmiyif- lər, bir nəfər gedif atı götürüf qaçıf. Əsas davamız bunun üstündə oluf. Atın dalınca gəliflər. Məslahat eliyiflər ki, at qalsın, yəhəri qaytarsınnar. Yəhər də ingilis yəhəri idi. Oğlan öyünün adamı yəhəri aparanda buna gülüflər. Bunnan da ziddiyyət başdıyıf. O atın üstün- də bu kəntdə dörd nəfər öldürülüf. Dağda Yeddi bulax deyilən yerdə kəndin ağsakqalları bir alaçığa yığılıf məslahat eliyirmişdər ki, nə vaxt arana köçək. Qadının biri gəlif yəhəri aparana deyir ki, sənə rişxənd eliyən odey. İclas anki öydə gedirsə, bu da bu öydə oturuf. Hərdən bir aradan baxermış ki, görsün buna gülən hancarı girəvəyə çıxer. Camaatın içində güllə atmıyajax ha. Nəysə, iclas qutarır, adamlar hamısı çıxır çölə. Buna gülən də bir nəfərnən döş-döşə duruf danışermış. Çölə çıxanda bu atıfdı, həmin şəxsin kürəyinnən dəyif qarnınnan çıxıf, o birsinin də qolunnan dəyif. Dağdan enmək üçün iki yol vardı. Birinə Uzun yal yolu deyirdilər, birinə də Ağ yataq yolu. Kəlbəcər camaatı tökülör ki, camaat bir-birin qırmasın. Kim ölən şəxsin tərəfin saxlıyırsa, yolun biriynən qayıdır Qarabağa, kim də öldürən şəxsin tərəfin saxlıyırsa, o da biriynən. Payız gəlif düşüflər buruya. Onda da sovet hökumətinin yeni qurulan vaxtı idi. Hökumət gəlif üsdün alıf, qannıçılığın davam etməsinə qoymur. On- nan soora olar orda binələşir, biz də burda. Müharibəyətən bu incik- lik qaldı, müharibədən soora genə qaynadıq-qarışdıq. Oların sayı bizdən az olduğuna görə olara Yetim Aşıqlı deyiflər, bizim sayımız çox olduğuna görə bizə Dədəli Aşıqlı deyiflər.
15 Beyləqan rayonunda iki Aşıqlı kəndi var və bu kəndlər bir-birindən xeyli aralı yerləşiblər. Ayrı düşmələrinin səbəbini soruşduqda söyləyici bu hadisəni bizə nağıl elədi.
84
Xankişi gedif Qaradolax Hajal Nağının əlli dənə qoyunun gətirir. Bir dəfə nənəmə dedim, nənə, göy kəkilli qoyunnar hardan gəlif sizə? Dedi, bala, hal-qəziyyə belədi. Xankişi babam yoldaşla- rınnan spor eliyir ki, gedif Hajal Nağının qoyunun gətirəjəm. Hajal Nağı da varrı-hallı adammış. Deyir, getdim gördüm ki, itdəri bağlı- yıf, bircə dənə iti açıxdı. Girəvələdim bir dənə quzu gətdim. Kəsdim, parçaladım, əvvəl açıx itə verdim, soora hərrədim itdərin hamısına verdim. Başdarı qarışanda qoyunu böldüm. Özümnən, deyir, bir sijim götürmüşdüm. Qoyun ürküşür, bölünmürdü. İstəmədim quzu gətirəm, dedim qoyun aparım ki, mənzil başına çatsın. – Qoyun gedən olur. – Sijimin bir tərəfin bağladım daşa, ipi çəkdim, qoyun bölündü. Hajal Nağının əlli üç qoyununu gətirir. Qoyun yiyəsi səhər irədnən düşür bunun dalına. Gəlir Hajı Qulunun oğlu Kalbay Salaxın yanına. Deyir, hal-qəziyyə belə-belə. İrədd bircə dənəndi, qoyun da bu qədərdi. Kalbay Salax deyir, gedək görək bu hardadı. Gedellər ki, Xankişi düzdə gölün qırağında yapıncıya bürünüf yatıf. Yapıncının üstünə daşı yığıllar. Səsə Xan- kişi yuxudan ayılır. Ayılır ki, bunun belinə daş yığıflar. Deyif ki, kimdi mənim belimə daş yığan? Kalba Salax deyir ki, gətdiyinin yerin deməsən səni burdan buraxmıyajam. Deyir, ə, Kalba Salaxsan? Deyir, hə. Daşı aralıyıllar. Deyir, ə, bu gejə kimin qoyunun gətir- misən? Bu da tanıyır da buları. Deyir, nə deyirsən ey. Əlli üç dənə qoyun gətirmişəm dana, çox qoyundu? Hajal Nağı deyir, sən ki belə mərdi-mərdanasan, bu qoyunnan on beş dənə qoyun seç. Bu qoyun- narı aparmasam da olar, amma sabah deyəjəklər ki, Hajal Nağı yalannan deyir, heç qoyunu tapmıyıf. Ona görə qoyunu qaytarıram, qoy desinnər ki, Hajal Nağının qoyunu gəldi. On beş dənə qoyunu seç, damazlıq verirəm saa. Bu qoyunnar da bizə düşdü.
qıyişdannı, məmmədalılar. Ən böyük tirə aşırrar tirəsidi.
85 Alnazar dörd qardaş olub. 1758-ci ildə Gürcüstannan müha- ribə başdıyıf. Həmin dövrdə Borçalı qəzasında yaşıyan azərbaycan- nılara qarşı gürcülərin böyük hücumu oluf, qaçqınçılıq başdıyıf. Qarabağa gəlif sığınanlar arasında bizim dörd babamız oluf. Babamızın biri Bərdə rayonunun Soğanverdilər kəndində qalıb. Birinin adı Alnəzərdi, o gəlif bura düşüf. Biri Bədi oluf. Dünyama- lılar kəndinin qərb tərəfində onun adına təpə var, Bəd təpəsi deyil- lər. Bir qardaş da İmişlinin ərazisində oluf – Boxça Alı. Kənddəki böyük tirələrdən biri danalılardı, Danə Alının adıynan bağlıdı. Danalı ərazinin vergi yığanı oluf. Danalının Emin- alı və Fətalı addı qardaşdarı oluf. Eminalılar, danalılar və fətalılar həmən Alıdan törüyüf. Fətalıya çox güjdü olduğuna görə, Ayı Fətalı deyiflər. Qışın qarrı günündə erməninin kələsinin ayaxların bağlıyıf, alıf çiyninə. Susduyuf, kələ çiynində əyilif Pirəlbulaxdan su içəndə kələnin dırnağı qara toxunuf. Ermənilər duruflar ki, insan rəddi var, amma heyvanın rəddi yoxdu. Həmin rəddi tutuf gəliflər ki, bulağın üstüdə kələnin ayaları yerə dəyif. Erməninin biri deyif, ə, bu kopoğlu Fətalının işidi. Bizim kənd 46-48-ci ildə burda binə salır. Öküzü, atı olmu- yannar dağa gedə bilmədi, əvvəl onlar binə saldı. Soora digər camaat da yığıldı, kənd yarandı. Zibi kişinin vaxtında (ilk kalxoz sədri olub – top.) bizim qışlaq yerimiz Xalac kəndinin yanında idi. Orda taxıl da əkilirdi. Üç-dörd adam taxılı qorumağa, biçməyə qalırdı, qalanı gedirdi dağa. Zibi kişi rəhmətə gedənnən soora həmin torpaqlar dünyamalılara qaldı, bizim camaat gəldi bura. Axırıncı aylələr 48-ci ildə çıxıb. 51-52-ci ildə meşə zolağı salındı, o, buranın təbiyətin dəyişdirdi. Ona qədər burda ağac deyilən bir şey yoxuydu. Yaylağımız Gəlin qayada oluf. Dağdan enəndə sentyabr ayın- da Pirəlbulağa düşürdülər, oktyabrın ortasına qədər orda qalırdılar. Oktyabrın ortasınnan soora burda hava sərinniyirdi, onda köçür- dülər indiki kəndimizin yerinə. Bura payızdıx idi. Qışı isə Sarısu çalasında keçirirdik. May ayının beşində dağlara köç başlıyırdı. Faraş gedənnər may ayının 20-sinə artıq dağda olurdu.
Yüklə 2,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|