___________________________________________________
35
189, 214, 307, 342, 347;
C.18- 95, 280;
C.19- 144, 292, 407;
C.20- 281-289;
C.21- 102, 244;
C.22- 6, 104, 205, 206, 307,
322, 383; C.24- 115, 119, 369; C.25- 35, 202, 312; C.26- 91;
C.27- 205, 336, 356, 368-398;
C.28- 323.
148.
Azərbaycan Liberal Partiyası - 1995-ci
ildən fəa-
liyyət göstərir. ALP-nin əsas məqsədi liberal iqtisadiyyatı inki-
şaf etdirmək, hüquqi dövlətçiliyin qurulmasıdır. Partiyanın ali
orqanı qurultaydır. C.17- 67-70, 83.
149.
Azərbaycan Mədəniyyətinin Dostları - xeyriyyə
fondu. 1995-ci ildə xeyriyyəçi, ictimai və siyasi xadim Mehri-
ban xanım Əliyeva tərəfindən yaradılmışdır. Fəaliyyətə başla-
dığı ilk günlərdən fond milli mədəniyyətimizin təbliği, inkişafı,
tanınması üçün çox böyük işlər görmüşdür. 1996-cı ildə fond
Azərbaycan mədəniyyətini xarici ölkələrdə təbliğ etmək üçün
Azərbaycan, rus, ingilis dillərində “Azərbaycan-irs” jurnalını
təsis etmişdir. C.26- 373-374.
150.
Azərbaycan Mərkəzi Bankı -
Azərbaycan Dövlət
Milli Bankı-Azərbaycan Respublikasının mərkəzi bankıdır.
Onun əsas vəzifəsi qiymətlərin sabitliyinin təmin edilməsi,
xarici dönərli valyutalara nisbətən milli valyutanın kursunun
möhkəmləndirilməsi, həmçinin ölkə bank sisteminin sabitliyi-
nin qorunmasıdır. AMB valyuta tənzimlənməsi və nəzarətini
həyata keçirir, xarici dövlətlərlə hesablaşma qaydalarını müəy-
yən edir, xarici valyuta ehtiyatlarını idarə edir. AMB, həmçinin
Azərbaycan Respublikasının ödəmə-hesabat balansının tərtibi-
nə rəhbərlik edir. C.17- 438-453; C.18- 190; C.19- 12, 13;
C.24- 90, 151, 389, 392;
C.27- 63.
151.
Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası - 1991-ci ildə
yaranıb. Sağ-mərkəz təmayüllü partiyadır. C.17- 67, 68, 83;
C.18- 40.
152.
Azərbaycan Milli Şurası - Rusiyada Fevral inqila-
bından (1917) sonra Cənubi Qafqazın türk-müsəlman əhalisi
tərəfindən Ümumrusiya Məclisi-Müəssisanına (Parlamentinə)
seçilmiş deputatlardan ibarət qanunvericilik səlahiyyətinə
malik hakimiyyət orqanı. Zaqafqaziya Seyminin Müsəlman
___________________________________________________
36
fraksiyası əsasında formalaşmışdı. 1918-ci il mayın 27-də
Zaqafqaziya seyminin müsəlman fraksiyasının bütün üzvləri
Azərbaycanın istiqlaliyyətini elan etmək və müstəqil dövlət
yaratmaq məqsədilə Tiflisdə toplaşaraq Azərbaycanın idarəsini
öz üzərinə götürmək qərarına gəldilər və Azərbaycan Milli
Şurasının yarandığını elan etdilər. Milli Şuranın Rəyasət Heyə-
tinə Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Həsən bəy Ağayev, Məm-
məd Həsən Hacınski, Nəsib bəy Yusifbəyli, Xəlil bəy Xas-
məmmədov, Məmməd Yusif Cəfərov, Xudadat bəy Məlik
Aslanov, Camo bəy Hacınski, Əkbər ağa Şeyxülislamov, Xos-
rov Paşa bəy Sultanov daxil oldular. M.Ə.Rəsulzadə Milli
Şuranın sədri (bu zaman o, Batumda türklərlə danışıqlar aparır-
dı), doktor H.Ağayev isə onun müavini seçildilər. 1918-ci il
dekabrın 7-də AXC-nin qanunverici orqanı olan Parlamentin
işə başlaması ilə Milli Şuranın fəaliyyətinə xitam verildi. C.15-
391, 394.
153.
Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti -
Respublikada neft və qazın kəşfıyyatına, çıxarılmasına və emal
edilməsinə rəhbərlik edən qurum. 1991-ci ildə təşkil edilmişdir.
Şirkət neft və qaz quyularının qazılması və istifadəyə verilmə-
si, nəql edilməsi və s. məqsədilə dünyanın bir sıra ölkələrinin
iri neft şirkətləri ilə sazişlər, müqavilələr bağlamışdır. C. 10- 42,
239, 244, 252, 313, 374; C.11- 223, 233, 236, 297, 304, 383;
C.12- 51, 191, 195, 199, 200, 209, 212, 229, 249, 259, 380;
C.14- 64, 67, 68, 69, 70, 335, 387, 398, 448, 453; C.15- 47, 50,
424-431; C.13- 181, 182, 231, 253, 417, 426, 429, 430; С.16-
6, 22, 293, 310, 311, 316, 339, 354, 358, 363, 370, 373, 374,
379, 391, 396, 462, 491; C.17- 232, 234, 235; C.18- 37, 116,
145, 156, 159, 164, 165, 166, 200, 412, 414, 434, 435, 436,
437, 438, 449, 462-469; C.19- 179, 201, 389, 392, 446; C.20-
15, 17, 141, 149, 150, 151, 204, 208, 243, 282, 283, 330, 352,
461, 462, 463, 465, 468, 469, 471, 472; C.21- 7, 31, 54, 193,
330, 409; C.22- 9, 14, 15, 16, 19, 21, 39, 46, 94, 100, 101, 105,
146, 271; C.23- 52, 67, 213, 226, 419; C.24- 75; C.25- 32, 82,
___________________________________________________
37
91, 145, 188, 190, 200, 287, 292, 294, 295;
C.26- 17, 24;
C.27-
198, 256, 405; C.28- 31, 34, 35, 39, 40, 43, 50, 240, 394.
154.
Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası (Azərb.
SSR) - 1920-1922-ci illərdə müstəqil respublika kimi fəaliyyət gös-
tərmiş, 1922-1991-ci illərdə SSRİ-nin tərkibində olmuşdur.C.10-8.
155.
Azərbaycan Ticarət-Sənaye Palatası - 1960-cı ildən
fəaliyyət göstərir. Azərbaycanın dünyanın müxtəlif ölkələrilə ticarət,
iqtisadi və elmi-texniki əlaqələrinin inkişafına kömək edir. 1980-ci il-
də palata istehsalın və beynəlxalq əməkdaşlığın inkişafında əldə etdi-
yi müvəffəqiyyətlərə görə “Qızıl Merkuri” beynəlxalq mükafatına
layiq görülmüşdür. C.10- 44; C.12- 56, 152; C.28- 30-45.
156.
Azərbaycan Yazıçılar Birliyi (AYB) - könüllü icti-
mai təşkilat, Azərbaycan yazıçılarının yaradıcılıq birliyi. 1932-
ci ildən 1990-cı ilə kimi Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı adı altın-
da fəaliyyət göstərmişdir. AYB-nin 1200 nəfərdən çox üzvü
var. AYB müstəqillik, milli-mənəvi azadlıq və sərbəstlik şərai-
tində fəaliyyət göstərir. AYB-nin ali orqanı qurultaydır. C.10-
7-61, 64-137, 218, 226.
157.
Azərbaycanda soyqırım - 1905-1918-ci illər soy-
qrımı - çarizmin fəal köməyi ilə erməni-daşnak silahlı birləş-
mələrinin Azərbaycanın türk-müsəlman əhalisinə qarşı törətdi-
yi genişmiqyaslı qanlı aksiyalar. Ermənilərin 1905-ci ilin
fevralında Bakıdan başlanan vəhşilikləri bütün Azərbaycanı və
indi Ermənistan adlanan Qərbi Azərbaycan ərazisindəki yaşa-
yış məntəqələrini əhatə etdi. Yüzlərlə Azərbaycan kəndi dağı-
dıldı, yüz minlərlə azərbaycanlı vəhşicəsinə qətlə yetirildi, xal-
qımıza məxsus çoxlu milli mədəniyyət abidələri məhv və talan
olundu. Bütün bu vəhşiliklər ermənilərin vaxtilə yerləşdirildik-
ləri, lakin əhalinin milli tərkibində azlıq təşkil etdikləri Azər-
baycan torpaqlarını zorla erməniləşdirmək, bədnam “azərbay-
canlılarsız Ermənistan” kimi qeyri-insani planlarını azərbay-
canlıların soyqırımı hesabına həyata keçirmək niyyətindən
xəbər verir. C.26- 98-102, 190.
158.
Azərbaycanın ilk parlamenti - 1995-ci ilin noya-
brında ümumxalq referendumu yolu ilə müstəqil Azərbaycan Res-