181
Qoyunlar, quzular düzdə, bələndə
*
,
Səs-səsə verişib, mər-mər mələrmiş.
Qapıya bir əziz qonaq gələndə,
Xınalı erkəklər qurban gələrmiş.
Deyirlər, qocalar, düşkün qarılar
Qaranlıq damlara doldurularmış.
Acından quruyub, ölərmiş onlar
nsanın nə yaman adəti varmış.
Sonra cəsədləri atıb çöllərə,
Didib dağıdarmış qurdlar və quşlar.
Tarix bir karvandır, həyat bir dəvə,
Bir əfsanə gəlir bizə olmuşlar.
Dillənin, ey sönmüş atəşgədələr!
Odlara yandımı dağlar gözəli?
Tarix, de başından keçmişdir nələr?
Nələr törətməmiş insanın əli?
Ey böyük bəşərin çocuqluq yaşı,
Nə çirkin, nə gülünc bir keçmişin var!
Atəşlər aşiqi Zərdüştün başı
Qalmış əsrlərdən bizə yadigar.
[1935]
*
Çöldə
182
ZƏRDÜŞTÜN XÜLYALARI
Üç min il keçəcək dönəcək zaman
Batacaq yaslara xain Əhrimən,
"Təsliməm" - deyəcək ulu Hürmüzə,
Qaranlıq gecələr dönüb gündüzə,
Ə
lvida deyəcək qaranlıqlara...
Günəş höküm edəcək borana, qara.
Yerdən çəkiləcək soyuq və azar,
Hər günün, gecənin bir qanunu var.
Ə
tirlər saçacaq ətrafa güllər,
Gecənin qoynunda ötən bülbüllər
Səs-səsə verişib toy başlanacaq.
Həyat seviləcək, alqışlanacaq...
Aşıb-daşacaqdır bağlar, bağatlar
O vaxt uzanacaq günlər, saatlar,
Gecənin ömrüsə gödələcəkdir!
Tarixə böylə bir gün gələcəkdir!
Düşəcək sulara ulduzlar, aylar.
Artıq olmayacaq körpüsüz çaylar,
Ə
riyib axacaq dağların qarı,
lanlar mələşən çöllərə sarı.
Yaşıl don geyəcək susuz yamaclar,
Boysuz olmayacaq otlar, ağaclar.
Dünyanın şöhrəti olacaq insan,
Nə azar qalacaq, nə olüm, nə qan.
nsan oğlu yer üzünə
Gəldiyindən ta bu günə
Qapılmışdır xəyallara...
stərmisən? Get də ara.
Sirri dərin, fikri dərin
Daş ürəkli əsrlərin
Ə
fsanələr ocağını!
Al da onun sorağını
Divarları uçub qalmış
183
Yazısını tozlar almış
Məbədlərin görüşündən...
Gəl oxucum! Yaxın gəl sən!
nsan oğlu azad bir quş
Ə
zəldən o məftun olmuş
Azadlığın xülyasına.
Atıldıqca dəryasına,
Xəyalların, fikirlərin,
Bəzən dayaz, bəzən dərin
Dənizlərdə kürək çəkmiş...
Tarix nələr görəcəkmiş!
O gəzdikcə hər ölkəni
Dənizlərin ağ yelkəni
Dalğaları yara-yara,
Yellənmişdir uzaqlara.
Dənizlərdə qopan ruzgar
Qasırğalar, fırtınalar
Quduz kimi hey qudurmuş
nsanla üz-üzə durmuş.
Gəl, ey Zərdüşt! Gəl də dinlə!
Hesablaşaq biz səninlə
Tarix uzun bir körpüdür
Ə
fsanədən həqiqətə...
Bax insana, təbiətə,
Bax gecəyə, bax gündüzə,
Sığındıqca sən Hürmüzə,
Xəyalların söndü göydə
Yer başına döndü, göy də.
Daha bilməm keçdi nələr
Sən ey sirlər, əfsanələr,
Dünyasının böyük başı!
Ulduzların ilk sirdaşı!
Uzaqdansa dinlə barı
Səndən sonra olanları!
184
nad bəşər yorulmamış,
Nə yay bilmiş, nə də ki, qış
Nə soyuqdan, nə istidən,
Nə alovdan, nə tüstüdən
Qamaşmışdır gözlərimiz.
Dəryaların sirrini biz
Çox aradıq, çox axtardıq,
Gedər-gəlməzlərə vardıq...
Bizim cəsur elçilərdən
Bir parası batıb hərdən
Girdabları yara-yara
Yem olmuşdur balıqlara!
Yerin şöhrətidir əzəldən insan,
nsan yer üzünə tanrı gələli.
Bir tərəfdə həyat, bir tərəfdə qan,
Nələr yaratmamış insanın əli!
Bəşər yorulmamış əsrlər boyu
Açarsız, qapısız əfsanələrdən,
Könül bir çeşmədir ki, onun suyu
Yağışlar altında bulanmış hərdən...
Bir yanda şahların qan rəngli tacı,
Bir yanda zəncirli qullar dünyası.
Bir yanda bir quru çörək möhtacı,
Sakit axşamları qərib röyası.
Nəbilər, dahilər, ərlər, ərənlər,
Həyat meydanında çapmış atını.
" şıqlı bir günə yol göstərənlər",
Tapdamış bəşərin xatiratını.
[ 1935]
185
FÜZUL N N DƏ RD
Şə
bi-hicran yanar canım.
Tökə r qan çeş mi-giryanım.
Oyadar xə lqi ə fqanım.
Qara bə xtim oyanmazmı?
Füzuli
Sən ey sevdalı sənətkar,
Səsində min şikayət var.
Duyanlar hər zaman ağlar,
Desəm, bir böhtan olmazmı?
Sığındın təbi valaya
*
,
Vuruldun hüsnü Leylaya.
Nahaqdan düşmə sevdaya,
Gözün yaşlarla dolmazmı?
Xəyalə qərq olub hərdən,
Zəhərləndin küləklərdən...
O qansız, daş ürəklərdən
Könül rəncidə
†
qalmazmı?
Nə odlar görmüsən bilsən,
Ə
zəldən aşiq oldun sən,
Böyük ruhunla bir türksən,
Muradın şəmi yanmazmı?
Füzuli, incidin yardan,
Gileyləndin saraylardan...
Keçirkən karvanın qardan,
Dedin üz döndərən yazmı?
Səninlə oynadı dövran,
Doyunca öpmədin yardan,
Ə
sən sevdalı ruzgardan
Tənoffüs ruha siğmazmı?
*
Ali, yüksək
†
ncik
186
Nədir Leyli, nədir Məcnun?
Nədir aşiq, nədir məftun?
Gəzirsən daima məhzun
*
.
Sınıq qəlbin - sınıq sazmı?
Yıxılmış gördüyun dövran,
Dəyişmiş, başqadır insan,
Azərbaycan, Azərbaycan,
Böyük dahilərin azmı?
Sən ey sevdalı sənətkar,
Səsində min şikayət var.
Duyanlar hər zaman ağlar
Desəm, bir böhtan olmazmı?
[1935]
* * *
Döyür pəncərəmi qışın ruzgarı
Vaxtsız ölümmüdür üstümə gələn?
Çəkilsin gecənin qaranlıqları...
Ömrə son sozümü deməmişəm mən,
Vaxtsız ölümmüdür üstümə gələn?
1935, 5 yanvar
* * *
Ruhumda ruhunun parçası vardır,
Təşəkkür yetirək təbiətə biz.
Xavərim, ömrümüz nə bəxtiyardır,
Xalqı küsəndirir səadətimiz.
1935, 12 yanvar
*
Kədərli, qəmli
Dostları ilə paylaş: |