Microsoft Word sna 2014 survey Final Report
Yüklə 2,2 Mb.
|
| 33Ken Davis, Modeli i Barrierës Sociale të Paaftësisë: Teoria në Praktikë,1990.
Pyetja mbulon si punonjësit e firmës ashtu edhe ato të cilët aplikojnë për punë në atë firmë. Studimet kanë treguar se ekziston një marrëdhënie e fortë midis qëndrimit e moralit të punonjësve dhe produktivitetit në vendin e punës34dhe për këtë arsye është e rëndësishme që shqetësime të tilla të adresohen në mënyrën e duhur. Kualifikimi i papërshtatshëm i forcës së punës përbën edhe shqetësimin e dytë madhor të deklaruar nga 33% e bizneseve. Tabela 3.30: Frekuenca e shqetësimeve kryesore në lidhje me punësimin me të cilat hasen bizneset/ndërmarrjet
Shënim : Përqindjet në këtë tabelë janë përllogaritur mbi numrin e përgjithshëm të firmave përktësisht në Kampion dhe në Kornizë. Duke patur parasysh firmat sipas sektorit, mund të vëmë re gjetjet e mëposhtme: - Niveli i papërshtatshëm i kualifikimit të forcës së punës përbën shqetësim për pothuajse të gjithë sektorët e ekonomisë, por mbetet shqetësim edhe veçanërisht më i fortë për tre sektorë si “Minierat dhe guroret”, “Energjia, gazi, etj” si edhe për sektorin e “Pasurive të Patundshme”. Një gjë e tillë provon edhe njëherë konkluzionin e studimit të mëparshëm35 që kompanitë kanë gjithnjë e më shumë mungesa të kategorive teknike të profesioneve të tilla si elektriçistë, hidraulikë, etj., profesione të cilat nuk preferohen nga të rinjtë. Mosha mesatare e punonjësve ekzistues për profesione të tilla është shumë e lartë dhe shumë shpejt ato do të duhet të dalin në pension. - Humbja e aftësive profesionale si rezultat i papunësisë aftagjatë përbën një shqetësim relativisht të lartë (shumëfishi i mesatares kombëtare prej 9%) për Sektorët e “Energjisë, gazit, etj.” dhe atë të “Pasurive të Patundshme”. Një gjë e tillë mund të lidhet me zhvillimet teknologjike të cilat mund të jenë të vështira për t’u ndjekur nga ata vetë. - Pagat e ulëta, të cilat nuk përbëjnë ndonjë shqetësim real për shumicën e sektorëve, duket se përbën shqetësim për 47% të bizneseve në sektorin e “Furnizimit me ujë, kanalizimeve, mbetjeve”. Vlen për t’u përmendur fakti i rëndësishëm që shumica e këtyre kompanive janë në pronësi të shtetit nën pronësinë e njësive të qeverisjes vendore dhe kjo mund të jetë edhe arsyeja përse pagat janë më të ulëta sesa në kompanitë private. - Kultura e punës arrin nivelin maksimal të shqetësimit për sektorin e “Shërbimeve administrative dhe mbështetëse”. - Barra e lartë fiskale përsa i përket punësimit rezulton të jetë shqetësim për sektorin e “Energjisë, gazit, avullit”. 34SaariL., JudgeT., Qëndrimi i Punonjësve dhe Kënaqësia e Punës,2004. 35ETF, Shqipëria – Analizat Sektoriale, 2013 Tabela 3.31: Frekuenca e shqetësimeve kryesore në lidhje me punësimin me të cilat hasen bizneset/ndërmarrjet për secilin Sektor Ekonomik
Shënime: 1. Të gjitha shifrat janë shprehur në përqindje të përllogaritura mbi numrin total të firmave në Sektor 2. B= Minierat dhe Guroret C= Prodhimi D= Energjia, gazi, avulli… E= Furnizimi me ujë, kanalizimet, mbetjet F= Ndërtimi G= Shitja me shumicë dhe pakicë, riparimet.. H=Transportimi dhe magazinimi I=Shërbimi i hotelerisë dhe ushqimit
K= Aktivitetet financiare dhe sigurimet L= Aktivitetet e Pasurive të Patundshme M= Aktivitetet profesionale, shkencore dhe teknike N= Shërbimet administrative dhe mbështetëse R= Artet, argëtimi dhe rekreacioni S= Aktivitete të tjera shërbimi
Shifrat treguan se për disa shqetësime përsa i përket punësimit ekziston edhe një lidhje reciproke me madhësinë e biznesit. Kështu, pothuajse të gjitha kompanitë e mesme dhe të mëdha përballen me të paktën një shqetësim madhor që lidhet me punësimin. Por “niveli i papërshtatshëm i kualifikimit” dhe veçanërisht “kultura e punës” përbëjnë problemin më të madh për kompanitë e mesme dhe të mëdha. Gjithashtu, shqetësimi “Sistemi arsimor nuk i plotëson nevojat e ekonomisë për aftësi” ka një tëndencë në rritje me rritjen e madhësisë së biznesit. Shqetësimet që lidhen me nivelin e kualifikimit dhe mospërputhjen ekzistuese midis produkteve arsimore dhe nevojave mund të lidhet edhe me fazën e zhvillimit të bizneseve të cilat kërkojnë aftësi më të larta për punonjësit e tyre në të gjitha nivelet. Ky problem mund të adresohet nga oferta e trajnimit në ambientet e biznesit ose jashtë tij. Gjykimi përsa i përket kulturës së punës dhe qëndrimeve ndaj punës kërkon një analizë më të thellë pasi shkaqet në rrënjë mund të jenë shumë të komplikuara dhe të tilla duhet të jenë edhe masat e marra për zgjidhjen e këtij problem. Shqetësimet që lidhen me “barrën e lartë fiskale përsa i përket punësimit” kanë një tendencë në rënie me rritjen e madhësisë së biznesit. Arsyeja mund të lidhet me gjendjen e varfër ekonomike të bizneseve mikro dhe atyre të vogla. Tabela 3.32: Frekuenca e shqetësimeve kryesore në lidhje me punësimin me të cilat hasen bizneset/ndërmarrjet, për secilin grup Madhësie
Shënim: Të gjitha shifrat, janë përllogaritur si përqindje mbi numrin total të firmave në grupin përkatës të Madhësisë Në përgjithësi, pothuajse të gjitha bizneset që ushtrojnë aktivitetin e tyre në rajonin e Jugut kanë raportuar se kanë të paktën një nga shqetësimet madhore që lidhen me punësimin, ndërsa incidenca është më e ulët në rajonin Qendror (83.7%) dhe madje edhe më e ulët në rajonin e Veriut (79.2%). Shqetësimi që lidhet me “kulturën e punës” haset në një shkallë më të lartë në bizneset e rajonit Qendror dhe atij Jugor dhe në një nivel më të ulët në Veri. Kjo mund të lidhet me strukturën sektoriale të ekonomisë në të dyja rajonet ku pjesa e aktivitetit të shitjes me shumicë dhe atij të prodhimit, i cili mund të konsiderohet si më sensitiv ndaj “kulturës së punës”, është e lartë. “Barra e lartë fiskale përsa I përket punësimit” duket se përbën shqetësim për një pjesë të madhe të bizneseve në Jug. Gjithashtu, shqetësimi për “Pagat e Ulëta” në Jug është trefish më i lartë se i njëjti shqetësim në rajonin Qendror. Tabela 3.33: Frekuenca e shqetësimeve kryesore në lidhje me punësimin me të cilat hasen bizneset/ndërmarrjet për secilin Rajon
Shënim: Të gjitha shifrat janë përllogaritur si përqindje mbi numrin total të firmave në Rajonet përkatëse. Një pjesë më e madhe e bizneseve me pronësi të huaj dhe ndërmarrje të përbashkëta janë të shqetësuar për kualifikimin e papërshtatshëm të forcës së punës dhe kulturën e punës krahasuar me bizneset nën pronësi vendase, ndërsa shqetësimi i “pagave të ulëta” duket se nuk përbën një shqetësim për ta, për shkak se në përgjithësi ato ofrojnë kontrata më të mira punësimi sesa firmat me pronësi shqiptare. Tabela 3.34: Frekuenca e shqetësimeve kryesore në lidhje me punësimin me të cilat hasen bizneset/ndërmarrjet në Kornizë, sipas Pronësisë
Shënim: Të gjitha shifrat janë përllogaritur si përqindje mbi numrin total të firmave në nëngrupin përkatës të Pronësisë Perspektiva e bizneseve Megjithëse Anketa e Nevojave për Aftësi 2012 doli në konkluzionin se pritshmëria e bizneseve kishte të bënte me rritjen e numrit të punonjësve gjatë vitit të ardhshëm, rezultatet e anketës aktuale tregojnë se një optimizëm i tillë nuk është realist. Kështu, shumica e bizneseve në Kornizë nuk kanë pësuar ndryshime në asnjë nga treguesit e brendshëm ekonomik të tilla si qarkullimi i stafit (turnover), punësimi dhe investimet. Megjithatë, është e qartë që numri i bizneseve që kanë patur rënie në lëvizjen e stafit (turnover) gjatë periudhës qershor 2013 - qershor 2014 është tre herë më i lartë se numri i bizneseve që e kanë rritur atë (31.1% kundrejt 10.4%), dhe po në të njëjtën mënyrë numri i bizneseve që e kanë ulur numrin e punonjësve është dy herë më i lartë sesa numri i atyre që e kanë rritur atë (20.8% kundrejt 10.2%). Tabela 3.35: Tendenca e treguesve kryesorë ekonomikë gjatë 12 muajve të fundit
Shënim: Të gjitha shifrat në %, janë përllogaritur si përqindje mbi numrin total të firmave në Shqipëri Analiza e punësimit dhe e rekrutimeve të pritshme sipas madhësisë së biznesit na siguron edhe një shpjegim të situatës së përmendur më lart. Kështu, duke krahasuar shifrat e Rritjes kundrejt Zbritjes në total në grupin e bizneseve “Mikro&Të Vogla”, është vënë re që numri i përgjithshëm i punonjësve aktualë mbetet përafërsisht në të njëjtat nivele. Situata paraqitet e ndryshme për grupin e bizneseve të mesme dhe të mëdha, tek të cilat shohim se numri i përgjithshëm i punonjësve aktualë është 3.4 herë më i lartë (82,228 kundrejt 24,016) për nëngrupin “Në Rritje”. Meqenëse kompanitë me numër të pandryshueshëm punonjësish priren të jenë më të qëndrueshme, ne mund të përdorim të dhënat e tyre për të krijuar një ide në vija të përgjithshme për normën e zëvendësimit të punonjësve që është shumë afër me “normën e rekrutimeve të reja” për nëngrupin e pandryshuar. Prandaj, norma e zëvendësimit të punonjësve është 11.8% për firmat “Mikro & Të Vogla” dhe 7.4% për ato të “Mesme & Të Mëdha”. Si përmbledhje, ekziston një prirje e përgjithshme për fuqizimin e grupit të “Mesëm dhe të Madh”, të shtyrë nga një nëngrup i cili përmban ¼ e punonjësvë të tërë sektorit privat në Shqipëri. Ky grup kompanish i cili pati një prirje pozitive në punësim në të shkuarën e afërt, ka në plan ta ruajë këtë prirje në rritje (26.2%>>11.8% dhe 14.1%>>7.4%). Në shifra totale, numri total i punonjësve u rrit nga viti 2013 deri në vitin 2014, dhe pritet që të pësojë rritje përsëri në vitin 2015. Sa më i vogël që të jetë biznesi në madhësi, aq më shumë e ndjen konkurencën dhe aq më shumë përballet me presionin për uljen e numrit të punonjësve/ose i nënshtrohet ristrukturimit (norma e rekrutimeve të reja prej 25.7% për nëgrupin “Mikro & Të vogla në rënie” mund të konsiderohet si një tendencë për ristrukturim. Tabela 3.36: Tendenca e punësimit (p.sh. rritja/rënia/numri i pandryshuar i punonjësve gjatë 12 muajve të fundit) sipas Madhësisë, në Kornizë
Duke zbërthyer rezultatet e anketës sipas rajoneve, është vënë re që rajoni i Veriut dhe ai Qendror kanë model të ngjashëm përsa i përket trendeve të treguesve kryesorë ekonomikë, ndërsa Jugu është gjendur qartazi në një situatë më të keqe gjatë 12 muajve të fundit. Kështu, gati gjysma e bizneseve në rajonin e Jugut (51.0%) deklarojnë rënie në lëvizjen e stafit (turnover) dhe gati 1/3-ta deklarojnë rënie në numrin e investimeve si edhe në numrin e punonjësve. Ndërkohë, përqindja e bizneseve që deklarojnë rritje në lëvizjen e stafit (turnover) si edhe në punësim është shumë i ulët, përkatësisht 7.1% dhe 5.7%. Tabela 3.37: Tendenca e treguesve kryesorë ekonomikë për bizneset në Kornizë, gjatë 12 muajve të fundit, sipas Rajonit
Shënim: Të gjitha shifrat në %, janë përllogaritur si përqindje mbi numrin total të firmave në Shqipëri Na rezulton se Sektori i “Minierave dhe Guroreve” është edhe sektori që ka patur më shumë rritje gjatë 12 muajve të fundit. Në të tre treguesit, bizneset e këtij nëngrupi kanë deklaruar një vlerë “të rritur”. Kështu, 46.0% e kompanive të Minierave dhe Guroreve i rritën investimet e tyre gjatë 12 muajve të fundit, krahasuar me 16.6% të cilat ulën investimet e tyre. Sektorë të tjerë të cilët kanë punuar mirë janë “Shërbimet financiare dhe Sigurimeve” (përsa i përket punësimit dhe investimeve) dhe “Furnizimi me ujë, kanalizimet, mbetjet” (përsa i përket stafit-turnover dhe investimeve) i cili ka përqindjen më të lartë të bizneseve me turnover në rritje, por përqindjen e dytë më të lartë të bizneseve që po ulin numrin e punonjësve. Kjo mund të shpjegohet me ndërmarrjet shtetërore të “Furnizimit me ujë” të cilat po rrisin qarkullimin e stafit dhe investimet dhe në të njëjtën kohë duket sikur po ulin punësimin. Dy sektorët që vuajnë më shumë përsa i përket të tre treguesve janë “Ndërtimi”, i cili pati një rënie të ndjeshme në të gjithë treguesit, si edhe sektori i “Informacionit dhe Komunikimit”, i cili, megjithëse nuk paraqitet aq keq sa Ndërtimi, përsëri pati një rënie neto të konsiderueshme. Tabelat 3.38: Tendenca e treguesve kryesorë ekonomikë për bizneset në Kornizë, gjatë 12 muajve të fundit, sipas Sektorit Ekonomik
Shënim: Të gjitha shifrat në %, janë përllogaritur si përqindje mbi numrin total të firmave në Shqipëri 4 AFTËSITË DHE ZOTËSITË E STAFIT EKZISTUES Bizneset u pyetën nëse punonjësit e tyre ekzistues i kanë aftësitë përkatëse për të kryer detyrat e tyre. Vetëm 14.9% e bizneseve në kornizë kanë deklaruar se punonjësit e tyre aktualë kanë mungesë aftësish. Tabela 4.1: Numri i bizneseve me punonjës që nuk kanë aftësitë përkatëse
Mungesa e aftësive përkatëse të punonjësve aktualë duket se është shumë e lartë për sektorët e “Furnizimit me ujë, kanalizimeve, mbetjeve” dhe “Minierat dhe guroret” përkatësisht në masën 41.9% dhe 40.2% të kompanive në sektor. Një fakt pozitiv lidhet me sektorët e “Informacionit dhe Komunikimit”, “Aktivitetet financiare dhe sigurimeve” dhe “Shërbimeve profesionale, shkencore dhe teknike” të cilët janë më specifikë dhe kërkojnë aftësi më të larta profesionale dhe teknike si edhe janë sektorët ku shumë pak biznese kanë deklaruar se kanë punonjës të cilëve ju mungojnë aftësitë përkatëse për të kryer detyrën e caktuar. Tabela 4.2: Numri i bizneseve në Kornizë, punonjësit e të cilëve nuk kanë aftësitë përkatëse, sipas Sektorit
Për shkak të lidhjes së fortë reciproke midis madhësisë së biznesit dhe dukurisë që këto biznese kanë të paktën një pozicion me punonjës me mungesë aftësish, vihet re një shifër e lartë e papritur që lidhet me bizneset e vogla (26.5%).Arsyeja lidhet me kamerierët & banakierët. Kështu, më shumë se 95% e bareve &restoranteve, që përfaqësojnë rreth 10% të bizneseve të vogla në Shqipëri nuk janë të kënaqur me aftësitë e kamerierëve/banakierëve të tyre. Tabela 4.3: Numri i bizneseve në Kornizë, punonjësit e të cilëve nuk kanë aftësitë përkatëse, sipas grupit të Madhësisë
Rajoni i Jugut ka normën më të lartë (22.4%) të bizneseve të pakënaqura me aftësitë e punonjësve të tyre. Tabela 4.4: Numri i bizneseve në Kornizë, punonjësit e të cilëve nuk kanë aftësitë përkatëse, sipas Rajonit
Shifrat e anketës tregojnë që ekziston një numër relativisht i lartë baresh dhe restorantesh në Shqipëri dhe menaxherët e tyre duket se janë kryesisht të pakënaqur me personelin e tyre, të tillë si kamerierët, banakierët dhe kuzhinierët. Është interesant për t’u përmendur fakti që kompanitë të cilat janë të pakënaqura me kamerierët kanë 63% meshkuj si fuqi punëtore. Në grupin e biznesit të Mesëm & Të Madh vihet re një diferencim i qartë i operatorëve të makinave qepëse. Rritja e shpejtë gjatë viteve të fundit e industrisë së modës dhe veshjeve në Shqipëri ka krijuar një jërjesë të lartë për këtë profesion. Për shkak të madhësisë së bizneseve, ekziston një nevojë e vazhdueshme për zëvendësimin e stafit dhe/ose shtim të numrit të tyre. Nga këndvështrimi gjinor, bizneset të cilët kërkojnë operatorë të makinave qepëse me aftësi më të mira kanë një strukturë pune të përbërë nga rreth 93% femra. Tabela 4.5: 20 Profesionet kryesore të renditura nga numri i përllogaritur i firmave në Kornizë, të cilat kanë mungesë aftësish
Në përgjithësi profesionet e perceptuara si profesione që kanë një numër relativisht të lartë punonjësish brenda sektorit janë edhe profesionet që gjenden në numrin më të madh të kompanive ku punonjësit e punësuar në profesionet përkatëse kanë mungesë aftësish. Tabela 4.6: Profesionet (të grupuara sipas kodit ISCO) ku haset më shpesh mungesa e aftësive për secilin Sektor dhe numri i përllogaritur i rasteve me mungesë aftësish nga firmat në Kornizë sipas Sektorit Kodi ISCO (3 shifrat e para) dhe përshkrimi Rastet
Shënim : Secila kompani kishte variantin për të zgjedhur 0-5profesione;prandaj një pjesë e vogël e tyre përfaqësohet me me më shumë se një profesion në shifrën totale për sektorin. 1rast = 1firmë x 1 profesion. Më shumë se gjysma e rasteve me mungesë aftësish (4,007 nga 7,995) i përket bizneseve të vogla. Përveç profesionit të “kamerierit”, të përshkruar tashmë, ky mund të jetë një tregues që bizneset e Vogla (5-19 punonjës) kanë patur më shumë vështirësi përsa i përket Burimeve Njerëzore (BNj). Mund të themi se një biznes i kësaj madhësie mund të mos jetë aq i madh sa për të përballuar edhe një specialist për BNj, por në të njëjtën kohë nuk është aq i vogël sa të mund t’ja lejojë vetes mungesën e një specialisti për BNj. Në një rast të tillë, roli i institucioneve ndërmjetëse si zyrat e punësimit të SHKP apo kompanitë private të rekrutimit mund të kenë rol për të plotësuar nevojat e rekrutimit të bizneseve të vogla. Tabela 4.7: Profesionet (të grupuara sipas kodit ISCO) ku haset më shpesh mungesa e aftësive për secilin grup Madhësie dhe numri i përllogaritur i rasteve të mungesës së aftësive në Kornizë sipas grupit të Madhësisë
Shënim : Secila kompani kishte variantin për të zgjedhur 0-5profesione;prandaj një pjesë e vogël e tyre përfaqësohet me me më shumë se një profesion në shifrën totale për sektorin. 1rast = 1firmë x 1 profesion. Përsa i përket situatës së mungesës së aftësive në tre rajonet, vihet re një model i ndryshmën nga rajoni në rajon. Mungesat në Rajonin e Veriut lidhen më shumë profesionet që i përkasin prodhimit, minierave dhe ndërtimit. Mangësitë në Rajonin Qendror janë më shumë të lidhura me sektorin e shërbimeve, ndërsa në Rajonin e Jugut mungesat lidhen me sektorin e shërbimeve dhe me atë të ndërtimit. Tabela 4.8: Profesionet (të grupuara sipas kodit ISCO) ku haset më shpesh mungesa e aftësive për secilin Rajon dhe numri total i përllogaritur i rasteve të mungesës së aftësive në Kornizë, sipas Rajonit
Shënim : Secila kompani kishte variantin për të zgjedhur 0-5profesione;prandaj një pjesë e vogël e tyre përfaqësohet me më shumë se një profesion në shifrën totale për sektorin. 1rast = 1firmë x 1 profesion. “Njohuri të pamjaftueshme në momentin e rekrutimit” është arsyeja më e përzgjedhur përsa i përket mungesës së aftësive në biznese. Në mënyrë të veçantë, kjo arsye duket se shfaqet disa herë më shumë në sektorët e Prodhimit dhe Tregtisë me Shumicë, Pakicë dhe riparimeve sesa në sektorët e tjerë me përkatësisht 1,028 dhe 1,329 raste. Në sektorin e Ndërtimit, çdo arsye potenciale për të shkaktuar mungesë aftësish është përzgjedhur nga një numër relativisht i lartë biznesesh në sektor (20%-33% nga një numër total prej 2,460 kompanish ndërtimi). E njëjta situatë si me sektorin e Ndërtimit, por paksa më e zbutur, shfaqet edhe në sektorin e Shërbimeve të Akomodimit dhe Ushqimit. Ndryshe nga çdo sektor tjetër për kompanitë e shërbimeve të Akomodimit ////dhe Ushqimit, arsyeja më e shpeshtë është “mungesa e motivimit” e vlerësuar si e tillë në 956 kompani në sektor. Tabela 4.9: Numri i përllogaritur i arsyeve kryesore për të gjitha rastet e mungesës së aftësive të firmave në Kornizë, sipas sektorit
Shënime: 1. Secila kompani kishte variantin për të zgjedhur 0-5profesione; prandaj, një pjesë e vogël e tyre janë përfaqësuar me më shumë se një profesion në shifrën totale për sektorin. 1rast = 1firmë x 1profesion B= Minierat dhe guroret C= Prodhimi D= Energjia, gazi, avulli… E= Furnizimi me ujë, kanalizimet, mbetjet….. F= Ndërtimi G= Tregtia me shumicë dhe pakicë, riparimi….. H= Transportimi dhe magazinimi I= Shërbimet e hotelerisë dhe ushqimit J= Informacioni dhe komunikimi K= Aktivitete financiare dhe sigurimet L= Aktivitete të pasurive të patundshme M= Aktivitete profesionale, shkencore dhe teknike N= Shërbime administrative dhe mbështetëse R= Artet, argëtimi dhe rekreacioni S= Aktivitete të tjera shërbimi Përsëri, kur flasim për arsyet kryesore për mungesën e aftësive, Rajoni i Jugut duket se është edhe rajoni më problematik. Pavarësisht nga fakti që rajoni i Veriut dhe i Jugut kanë pothuajse të njëjtin numër biznesesh në kornizë, Jugu ka frekuencën e rasteve 2-11 herë më të lartë sesa rajoni i Veriut për secilën nga arsyet e listuara për mungesën e aftësive. Është e vështirë të zbulohen arsyet që qëndrojnë pas një fakti të tillë pa kryer një studim, por ato mund të lidhen me kulturën që mbizotëron në rajon (më kërkues), me arsimimin/eksperiencën, etj. Tabela 4.10: Numri i përllogaritur i arsyeve kryesore për të gjitha rastet e mungesës së aftësive të firmave në Kornizë sipas Rajonit
Shënim: Secila kompani kishte variantin për të zgjedhur 0-5 profesione; prandaj, një pjesë e vogël e tyre janë përfaqësuar me më shumë se një profesion në shifrën totale për sektorin. 1rast = 1firmë x 1profesion Secila arsye potenciale për mungesën e aftësive lidhet me të njëjtat grupe profesionesh: Kamerierët/Banakierët, Punëtorët e Ndërtimit dhe personat që merren me shitje. Ky fakt e përforcon logjikën se arsyet janë shumë më të ndërlidhura me njëra-tjetrën, ku shkaku më i fortë është “Njohuritë e pamjaftueshme në momentin e rekrutimit” që do të thotë se kjo është ajo që mund të gjeni në tregun e punës. Si përfundim, arsyeja mbizotëruese përse afërsisht 15% e bizneseve në Shqipëri po përballen me mungesën e aftësive të stafit të tyre është e përgjithshme pasi tregu i punës nuk mund t’ju ofrojë atyre kandidatë me njohuri dhe aftësi të mjaftueshme. Megjithatë, profesionet të cilat kanë më shumë mungesë aftësish janë profesionet e kamerierit, punëtorëve të ndërtimit dhe personave që merren me shitjet dhe trajnimi në vendin e punës mund të rezultojë shumë i dobishëm për kapërcimin e një problem të tillë. Tabela 4.11: Profesionet më të zakonshme (të grupuara sipas kodit ISCO) për secilën arsye kryesore për mungesën e aftësive
Shënim: Secila kompani kishte variantin për të zgjedhur 0-5 profesione; prandaj, një pjesë e vogël e tyre janë përfaqësuar me më shumë se një profesion në shifrën totale për sektorin. 1rast = 1firmë x 1profesion Siç pritej, mungesa e “Aftësive profesionale” përbën edhe një nga shqetësimet më të shpeshta për shumicën e grupeve të profesioneve individualisht, si edhe për numrin total të rasteve (59% prej tyre), ku kompanitë deklarojnë mungesën e aftësive. Megjithatë, tre grupet më problematike të profesioneve kanë mungesa kryesisht të aftësive që lidhen me fizionominë e vetë profesionit. Për “Punonjësit e Shërbimeve Personale” (kamerierë, banakierë, kuzhinierë dhe pritëse) dhe në 60% të rasteve të vlefshme aftësitë e komunikimit përbëjnë edhe shqetësimin kryesor. Për “Punonjësit e Shitjeve” në 50% të rasteve të vlefshme, mungesa e aftësisë për të punuar në ekip është edhe mungesa që haset më shpesh. Ndërsa për “Punëtorët e Ndërtimit dhe Zanatet që lidhen me të (duke përjashtuar elektriçistët”një përqindje e lartë prej 86%o të rasteve të vlefshme nuk kanë eksperiencë të mjaftueshme pune. Tabela 4.12: Frekuenca e aftësive dhe e kërkesave të tjera të cilat mungojnë në 5 grupet e profesioneve më të përzgjedhura ku vërehen aftësi të munguara
Shënim: Përshkrimi i kodeve të grupimit ISCO për titujt e tabelës: 51=Punonjës të Shërbimeve Personale 52=Punonjës Shitje 71=Punëtorë Ndërtimi dhe punë të ngjashme (duke përjashtuar elektriçistët) 72=Punëtorë të strukturave metalike, makinerish dhe punë të ngjashme 21=Specialistët shkencorë dhe inxhinierikë Numri i kompanive që kanë ndërmarrë të paktën një masë për adresimin e problemit të mungesës së aftësive të punonjësve ekzistues është 5,032. Kontraktimi (outsourcing) i këtyre shërbimeve dhe aplikimi i një skeme shtetërore punësimi përdoret shumë pak. Të gjitha variantet e tjera si zëvendësimi i stafit, rritja e trajnimit, etj. përdoren pak a shumë me të njëjtën frekuencë. Tabela 4.13: Frekuenca e masave të ndërmarra për adresimin e problemit të mungesës së aftësive të stafit ekzistues
Shënim: Përqindjet janë përllogaritur mbi numrin total të firmave përkatësisht në Kampion dhe në Kornizë Pothuajse të gjitha kompanitë (94.4%) që kanë mungesë aftësish të punonjësve ekzistues, ndërmarrin të paktën një masë për adresimin e këtyre mungesave. Ky fakt është i vërtetë edhe për bizneset e vogla. Ndërkohë që zëvendësimi i stafit është një nga masat më të përdorura për grupin e biznesit mikro (64.6%), rritja e trajnimit është masa më e përdorur (63.3%) për grupin e biznesit të madh. Tabela 4.14: Përqindja e firmave në Kornizë, të cilat kanë ndërmarrë masa për adresimin e problemit të mungesës së aftësive të stafit, për secilin grup Madhësie
Yüklə 2,2 Mb. Dostları ilə paylaş:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||