Microsoft Word talibova konul doc
Yüklə 0,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
4
Tədqiqatın əsas məqsədi Aran qtisadi rayonunda təsərrüfatın dərindən öyrənilməsi, onun xarakterik xüsusiyyətləri, əldə olunan nəticələr və yeni təkliflərin həyata keçirilməsindən ibarətdir.Tədqiqatın vəzifələr dairəsi dissertasiya işinin strukturundan irəli gələrək araşdırılmışdır. Tədqiqatın predmet və obyekti. Tədqiqatın obyekti kimi problemli vəziyyəti yaradan və öyrənilmə üçün seçilmiş proses , hadisə, predmeti kimi isə bu obyektin hüdudlarında olanlar nəzərdə tutulur. Bu baxımdan dissertasiya işinin predmeti bütövlükdə sosial iqtisadi inkişafın mahiyyəti, onun birləşmə imkanları, forma və metosların öyrənilməsi ilkə səciyyələnir. Burada dölət proqramları əsas götürülür. Tədqiqatın informasiya bazası və işlənməsi metodları. Tədqiqatın informasiya bazasını araşdırılan mövzu üzrə yerli və xarici müəlliflərin elmi işləri, rəsmi və biblioqarafik mənbələr təşkil edir. Tədqiqatın alətlər bazası kimi daha çox nəticə verə bilən elmi dərketmə, işlənib hazırlanmış cədvəllər, araşdırmalar və təhlil metodlarından istifadə olunmuşdur.Elmi dərketmə metodları kimi empirik tədqiqatlar metodundan ( müqayisəetmə və s.), həm empirik, həm də nəzəri tədqiqat səviyyəsində istuifadə olunan metodlardan, həmçinin nəzəri tədqiqat metodundan istifadə olunmuşdur. Tədqiqatın elmi yeniliyi. Tədqiqat işində aparılan araşdırmalar əvvəlki ümumi yanaşmalardan özünün kompleksililiyi ilə fərqlənir, iqtisadi inkişafın bu günü araşdırılmaqla yaranan ekoloji problemlər müəyyənləşdirilir və onların həlli istiqamətləri göstərilir. Tədqiqatın praktiki əhəmiyyəti. Elmi tədqiqatın nəticələri kimi əldə olunan təkliflər praktiki əhəmiyyətliliyə malikdirlər və təcrübədə istifadə oluna bilər. Aran iqtisadi regionu olduqca əlverişli coğrafi mövqeyə malikdir. O, şimalda Böyük Qafqaz, cənub-qərbdə Kiçik Qafqaz,cənubda Lənkəran iqtisadi regionu,şərqdə isə Xəzər dənizi ilə həmsərhəddir. qtisadi regionun ümumi sahəsi 21,43 min km 2 olmaqla, ölkə ərazisinin 24,7%-ni əhatə edir. 5
Cədvəl 1 2014-cü ilin əvvəlinə iqtisadi rayonun ərazisi,əhalisinin sayı və sıxlığı qtisadi rayonun rayonlarının adları Ə
Ə
Ə
sıxlığı(1kv.km.,nəfər) Aran iqtisadi rayonu cəmi 21,15
1910,4 90
O cümlədən:
Göyçay rayonu 0,74 114,5
155 Beyləqan rayonu 1,13 92,4
82 Ağcabədi rayonu 1,76 128,7
73 Bərdə rayonu 0,95 149,5
157 Neftçala rayonu 1,45 84,0
58 Biləsuvar rayonu 1,36 95,6
70 Salyan rayonu 1,60 129,8
81 Yevlax rayonu 1,47 123,5
84 Mingəçevir şəhəri 0,14 100,6
719 Ağdaş rayonu 1,02 104,4
102 Ucar rayonu 0,83 82,9
100 Zərdab rayonu 0,86 55,8
65 Kürdəmir rayonu 1,63 110,1
68 mişli rayonu 1,89 121,9
64 Saatlı rayonu 1,18 100,2
85 Sabirabad rayonu 1,47 164,6
112 Hacıqabul rayonu 1,60 70,1
44 Ş irvan şəhəri 0,07 81,8
1169
Respublikamızın əkinçilik regionu olan Aran iqtisadi regionunun torpaq örtüyü ə sas etibarilə boz və açıq-şabalıdı torpaqların müxtəlif növlərindən ibarətdir.Bu torpaq növlərindən ə lavə
, ə razinin müxtəlif sahələrində çəmən-
6
bataqlıq,şoranlaşmış və qumsal torpaqlara da təsadüf edilir. Boz torpaq və onun ayrı-ayrı növləri başlıca olaraq Kür-Araz ovalığında yayılmışdır. qtisadi regionun yaşayış üçün əlverişli təbii şəraiti və iqtisadi-coğrafi mövqeyi əhalinin məskunlaşmasında mühüm rol oynamışdır. qtiiisadi regionun ümumi əhalisinin sayı 1,7 mln.-dan çox olmaqla ölkə əhalisinin 20,4 faizinin təşkil edir. qtisadi regionda əhalinin orta sıxlığı hər kvadratkilometrə 78 nəfər təşkil edir. Aran iqtisadi regionunun əsas təbii sərvətləri bol günəş enerjisindən,Kür və Araz çaylaırnın su ehtiyatlarından və əkinə yararlı geniş torpaq fondundan ibarətdir.Aran iqtisadi regionunda həm yeraltı, həm də yerüstü yanacaq-energetika mənbələri mövcuddur.Yeraltı sərvətlərə, yaxud enerji daşıyıcılara, əsasən neft, təbii-qaz ehtiyatları, yodlu və bromlu mədən suları, müxtəlif tikinti materialları daxildir. Aran iqtisadi regionu Azərbayanda istehsal edilən neftin 16%-ni, təbii qazın 15%-ni, quruda çıxarılan neftin isə 40%-ni verirdi. Aran iqtisadi regionu ölkə əhəmiyyətli magistral nəqliyyat xəttləri (dəmir, ş ose yolları) üzərində yerləşir. Bakı şəhərini ölkənin əsas iqtisadi rayonları,həmçinin Gürcüstan, ran və Türkiyə respublikaları birləşdirən nəqliyyat yolları bu regionun ərazisindən keçir. Eyni zamanda Avropa və Asiyadan çarpaz şə kildə keçən marşrutlar şəbəkəsini əks etdirən və 33 ölkədən keçən məşhur pək Yolu bu regionun ərazisindən keçir. Aran iqtisadi regionunda sənaye nisbətən inkişaf etmişdir. Regionun sənayesi, əsasən onun cənub-qərbində (Şirvan,Salyan,Neftçala) və şimal-qərbində (Mingəçevir və Yevlax şəhərlərində) cəmlənmişdir. Aran iqtisadi regionu mühüm kənd təsərrüfatı regionudur.Regionun kənd təsərrüfatı suvarma əkinçiliyinə əsaslanır. Pambıqçılıq, taxılçılıq, üzümçülük, quru subtropik meyvəçilik, bostançılıq kənd təsərrüfatının ixtisaslaşmış sahələridir. qtisadi rayonda həmçinin kartof və şəkər çuğunduru əkilir. Heyvandarlıq sahəsində də region mühüm yer tutur. Respublikada istehsal olunan ətin,südün,yunun çox hissəsi Aran iqtisadi regionunun payına düşür. Heyvandarlıq sahəsinə gəldikdə isə,qeyd etmək lazımdır ki, buradakı istehsalın həcmi bir qayda olaraq müsbət inkiaf meyllidir.Bu regionda biyan,çiyid,bitki Yüklə 0,71 Mb. Dostları ilə paylaş:
|