Microsoft Word tam jurnal -1 018 Nadir m pdf doc
Yüklə 1,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
D i l ç i l i k İ n s t i t u t u n u n ə s ə r l ə r i – 2 0 1 8 216 as brisk as a bee – arı kimi cəld. Göründüyü kimi, ifadə 1820-ci illərdə işləkliyinin ən yüksək həddinə çatmış, 1980-ci illərdən sonra işləkliyini, demək olar ki, itirmişdir. Qeyd edək ki, Azərbaycan dilində “arı kimi çalışqan” ifadəsinin işlənməsinə təsadüf olunur. D i l ç i l i k İ n s t i t u t u n u n ə s ə r l ə r i – 2 0 1 8 217 Presidential bee “presidentlik arısı”, və ya “prezidentlik tutması, sancısı”. Bu ifadə “dəf edilməz prezidentlik iddiası, prezident olmaq həvəsi” anlamını əks etdirir. Göründüyü kimi, 1880-ci illərdən işlənməyə başlayan ifadə işləkliyinin pik nöqtəsinə XX əsrin 30-cu illərində çatmış, 1990-cı illərdən sonra işləkliyini itirmişdir. happy as a clam - “molyusk kimi xoşbəxt olmaq” - “çox xoşbəxt olmaq”. have a grasshopper mind - bir cırcırama ağılına sahib olmaq, “cırcırama ağlı” frazeologizmində olduğu kimi, bu ifadə müvafiq spektrli neqativ anlam kəsb edir. Maraqlıdır ki, təxminən 1830-cu illərdən işlənməyə başlasa da, ifadə 1980-ci illərdən sonra daha yüksək işlənmə tezliyi qazanmışdır. Nəticə olaraq, demək olar ki, dilçiliyin kvantitativ və keyfiyyət metodları qarşılıqlı əlaqədə olmaqla, hər biri özünəməxsus üstün xüsusiyyətlərə malikdir. Frazeologizmlərin hərtərəfli öyrənilməsi üçün müasir metodların hamısından əlaqəli şəkildə istifadə etmək zəruridir. ƏDƏBİYYAT: 1. Бажутина, Т. В. Лексико-семантические группы имен существительных в составе фразеологизмов русского языка / Т. В. D i l ç i l i k İ n s t i t u t u n u n ə s ə r l ə r i – 2 0 1 8 218 Бажутина // Актуальные проблемы русской фразеологии : Межвуз. сборник науч. трудов. – Ленинград, 1983. – С. 68-76. 2. Dornyei Z. Research Methods in Applied Linguistics. OUP. 2007. 3. Lazaraton A. Quantitative and qualitative ap-proaches to discourse analysis // Annual Review of Ap-plied Linguistics. 2002. № 22. 4. Мелерович, А.М. Проблемы семантического анализа фразеологических единиц современного русского языка / А.М. Мелерович. – Ярославль, 1979. 5. Титов, В.Т. Принципы квантитативной лексикологии (на примере романских языков) [Текст]: Автореф. … докт. филол. наук. 10.02.20 – Сравнительно-историческое, типологическое и сопоставительное языкознание / В.Т. Титов. – Тверь, 2005. – 36 с. 6. Алпатов В. М. Что такое картины мира и как до них добраться / В. М. Алпатов // Язык. Константы. Переменные. Памяти Александра Евгеньевича Кибрика.– СПб. : Алетейя, 2014. – С. 11– 21. 7. Е.В. Люкина. Количественные исследования фразеологизмов с компонентами цветообозначения в немецком и английском языках. // https://publications.hse.ru/articles/205624987 8. Райхштейн А.Д. Сопоставительный анализ немецкой и русской фразеологии. - М.: Высшая школа, 1980. Ильхама Садыхлы Квантитативный анализ фразиологизмов с энтонимным компонентом Резюме В статье содержится анализ квантитативной вариантности фразеологических единиц с энтонимными компонентами. Исследуется универсальные черты восприятия количества и национально-специфические черты, что подчеркивает уникальность количественных представлений нации. D i l ç i l i k İ n s t i t u t u n u n ə s ə r l ə r i – 2 0 1 8 219 Ilhama Sadykhli Quantitative analysis of phraseological units with an entomogeneous component Summary The article contains an analysis of the quantitative variability of phraseological units with entomogeneous components. The universal features of the perception of quantity and national-specific features are explored, which underlines the uniqueness of the quantitative representations of the nation. D i l ç i l i k İ n s t i t u t u n u n ə s ə r l ə r i – 2 0 1 8 220 Vəfa İbişova AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu vafa.ibisova@mail.ru Mətnin partiturluq * kateqoriyasının müəyyənləşməsində etnomədəni və psixoloji amillərin rolu (Kamal Abdullanın “Tarixsiz gündəlik” əsəri əsasında) Açar sözlər: kateqoriya, partiturluq, psixolinqvistika, aktiv və passiv nitq Ключевые слова: категория, партитурность, психолингвис- тика, активный и пассивный речь Keywords: category, partition, psycholinguistics, activ and passiv speech Mətn lazım olan ölçüdə daxili enerji ehtiva edən, həmin enerji əsasında yaranan, öz-özünə inkişaf edən, inkişaf etdirilən və sözün tam mənasında mədəniyyətlə qidalanan bir prosesdir. Danışan və dinləyən, yazıçı və oxucu mətn quruculuğu prosesinin ayrı-ayrı konseptual- intellektual komponentləri ilə müəyyən olunur. Kommunikativ fəaliyyətin məhsulu olan mətn özünəməxsus xüsusiyyətlərlə səciyyələnir. Bədii mətndəki bədii-estetik informasiyanın daha aydın şəkildə çatdırılması məqsədilə dil vahidlərinin və üslubi vasitələrin xüsusi şəkildə seçimi tələb olunur. “Mətnə funksional-linqvistik baxımdan yanaşma hər bir mətnin dil sisteminə istiqamətlənərək bu dildə mövcud olan vahidlərdən müəllifin nəzərdə tutduğu fikirlərə uyğun olanları, baxışını və dünyagörüşünü əks etdirənləri seçərək təqdim etməsinə əsaslanır” (1, s. 2). K.Abdulla kommunikasiya prosesində mətnin əhəmiyyətini belə qiymətləndirir: “Mətn elə bir sintaktik kompleksdir ki, başqa sintaktik kompleksin, yəni, cümlənin onun məna nöqteyi-nəzərdən nisbi qeyri- bitkinliyini, müəyyən semantik naqisliyini aradan götürür” (2, s. 237.). Mətndə mövcud olan funksional-semantik sahə dilin müxtəlif leksik-qrammatik vasitələrinin semantik baxımdan vəhdətinə əsaslanır. Mətn strukturunun təsviri zamanı konkret mətndə funksional-semantik sahənin formalaşması ilə yanaşı, əsas kimi “mətn toru” anlayışından * Musiqişünaslıqdan dilçiliyə transfer olan termin, mətni bütövləşdirən bir kateqoriya Yüklə 1,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|