Microsoft Word Tanr?verdi ?

                                                    “Koroğlu”nun şeir dili 
 
 
131 
8. “Dügməsi böyük bizim 
tağlarımız olur//Ol tağla- 
rumızda bağlarumız olur. 
9. “gözdən acı yaş dök-
mək”. “Qara gözdən acı 
yaş dökdiηmi qız?!”; 
“qan-yaş dökmək”. “Qarı-
cıq olmuş anaη qan-yaş 
dökə”.  
10. xan Qazan 
11. qara “taşı kül eylə-
mək”.“...acığı tutanda qa-
ra taşı kül eyləyən... Qara-
günə çapar yetdi”.  
12. “qanın sormaq”. “Sarı 
gönlər görübən, taylar ba-
san//Ög tamarın dəlübən 
qanın soran”. 
13. “qara başı qurban ol-
maq”. “Qara başım qur-
ban olsun, çoban saηa.!...” 
 
14. “qara başı tərkidən as-
maq” (düşmənin kəsilmiş 
başının atın tərkindən asıl-
ması). “Alca qanıη yer 
yüzinə tökəyinmi? Qara 
başıη tərkinə asayınmı?” 
15. “qara polat uz qılıc”. 
“Qara polat uz qılıcum 
qının toğrar” 
8. “Başı ala qarlı dağlarımız 
var// Süsənli-sünbüllü bağla-
rımız var”. 
9. “gözündən qan-yaş tök-
mək”. “Sənnən hesabı  çəkə-
rəm//Gözündən qan-yaş tö-
kərəm”. 
 
 
10. xan Eyvaz 
11. “əlində nal qırmaq”. “Bir 
əlində yeddi ifcin nal qıran”.  
 
 
12. “qanını içmək”. “Yağılar 
qanını içdi//Gəlmədi, Eyvaz 
gəlmədi”. 
 
13. “başı qurban olmaq”. 
“Koroğluyam, başım qurban 
o başa//Qüdrət qələmini çək-
miş o qaşa”. 
14. “qanlı başı  tərkdən 
asmaq”. “Biri şahin, qənim 
üstə  əsəndi//Biri qanlı başı 
tərkdən asandı. 
 
 
15. “qara polat qılınc”. “At 
yorulub yerdə yayan qalanda 
//Qara polat şol qılıncın 
Язизхан Танрыверди 
 
 
132
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
16. “oğlu kür qopmaq” 
(kür oğul). “Səniη  oğlıη 
kür qopdı, ərcəl qopdı”. 
17. “Sayılmaqla Oğuz 
bəgləri tükənsə olmaz...” 
 
 
18. “şahbaz yigit”.  “...vay 
şahbaz yigidim!” 
 
günüdür”.  
16. “kür at”. “Bəslənəndə 
quzu kimi//Miniləndə kür 
atıımı”. 
17. “saysız-sansız dəli”. 
“Demə ki, Koroğlu təkdi 
//Saysız-sansız dəlisi var”. 
 
18. “...Çanaqqala, Sarıqamış 
//İgidlərin şahbaz gördüm”. 

---

                                                    “Koroğlu”nun şeir dili 
 
 
133 
 
II cədvəl (eyni ifadələr)  
 
“Kitab”da  
“Koroğlu”da  
1. “and içmək”. “And iç-
mişəm, qısır qısrağa bin-
digim yoq” (buradakı “and 
içmişəm” cümlə modeli 
“Koroğlu”da eynilə  təkrar-
lanıb). 
2. “ala gözlü”. “Ala gözlü 
oğlına al duvaxlı  gəlin 
aldı”. 
3. “at oynatmaq”. “Qırq 
yigit bədəvi atın oynatdı, 
oğlanıη üzərinə  yığnaq 
oldı”.  
4. “baş  kəsmək”. “Baş  kə-
sübdir, qan dökipdir”; 
“...başlar kəsildi top kibi”. 
5. “canım ana”. “Ağ 
birçəklü, izzətlü, canım 
ana!”. 
6. “gözü gögçək”. “Gözi 
gögçək qızlarıη-gəlinləriη 
canın çoğ almışam!”.  
7. Həsənlə Hüseynin beşi-
gi”. “Şah Həsənlə Hüsey-
nin beşigi ağac!”  
 
 
1.”and içmək”. “And 
içmişəm bu gün döyüş 
olmasın”. 
 
 
 
2. “ala gözlü”. “Ala gözlü 
Nigar xanım//Üzün mən-
dən niyə döndü?!” 
3. “at oynatmaq”. “At 
oynadıb Çənlibelə çata-
ram//Aslan kimi dərələrə 
yataram”. 
4. “baş  kəsmək”. “Baş 
kəsilir, axtarmalar çəki-
lir”. 
5. “canım ana”. “Canım 
ana, gözüm ana//Rüsxət 
ver, mən gedər oldum”. 
6. “gözü göyçək”. “Gözü 
göyçək, qaşı 
qələm// 
Olmaz belə şirin kəlam 
7. “Həsən Hüseynin beşi-
yi” (yalnız  -lə morfeminə 
görə  fərqlənir). “Həsən 
Hüseynin beşiyi // Örtüyü 
qara deyilmi?! 
Язизхан Танрыверди 
 
 
134
 
8. “xanlar xanı”. “Xanlar 
xanı xan Bayındır yildə bir 
kərrə toy edib, Oğuz bəg-
lərin qonaqlardı”.  
 
 
9. “izin izləmək”. “İzin 
izlədi getdi”. 
10. “qan qusmaq”, “qan 
qusdurmaq”.“...dəmür yay-
lı  Qıpçaq Məlikə qan qus-
dıran ...Qaragünə 
oğlı 
Qarabudaq çapar yetdi”. 
11. “qanına susamaq”. 
“Qanıηa susanma, gəl and 
iç!” – dedi. 
 
 
 
12. “qarı düşmən”. “Qarı 
düşmən dost olmaz”. 
 
 
13. “qara bağır”. “Qara 
bağrı sarsıldı, düm yürəgi 
oynadı”.   
14. “qırq incə bellü qız”. 
“Qirq  incə bellü  qız ilə 
həlalıη – Boyı uzun Burla 
xatun ağlayuban  şundan 
keçdi”. 
8. “xanlar xanı”. “Eyvazım 
xanlar xanı//Tərifi tutmuş 
dünyanı” (burada “xanlar 
xanı” titul deyil, obrazlı-
lığı qüvvətləndirən vasitə 
kimi çıxış edir). 
9. “izin izləmək”. “Çıxım 
gədiklərnən,izin izləyim..” 
10. “qan qusmaq”. “...Mü-
xənnət eylər tamaşa //Qan 
qusacaq Xəlil paşa”.  
 
 
11. “qana susamaq”. 
“...Başları yerə tökəndə 
//Susayaram qana, Nigar!” 
(burada “qana susamaq” 
ifadəsi inversiya ilə  işlə-
nib). 
12. “qarı düşman”. “Ar-
xam qarı düşman, qabağım 
uçrum//Apar Çənlibelə 
məni, Qıratım”. 
13. “qara bağır”. “Koroğ-
luyam, bilin nədən//Qara 
bağrım oldu zədən...” 
14. “qırx incə belli qız”. 
“Hərdən pişvazına 
varan//Qırx incəbelli qız 
gördüm”. 
 

---