Microsoft Word tez son25. 10. 09. doc

 

59

Eliminasyon ve birikim: 

Birikim, ilacın eliminasyonu azaldığında ortaya çıkmaktadır.  İlk olarak plazmadan 

temizlenmesi iki şekilde olmaktadır: Dağılım (distribüsyon) ve atılım (eliminasyon). Birikici 

özelliği yoktur, plazma protinlerine % 30 oranında bağlanır.  İlacın büyük bir kısmı 

hepatobiliyer yol ile elimine olmaktadır. Böbrek atılımı % 10 kadardır. Roküronyumun 

metabolitleri 17-desasetilroküronyum ve 16-Ndesasetilroküronyumdur ve bunlar 

farmakodinamik açıdan aktif değildir. Böbrek fonksiyon bozukluğunda, roküronyumun 

plazma klirensi değişmemekte, dağılım hacmi ve yarılanma ömrü artmaktadır. Bunun sonucu 

etki süresi uzayabilir

(34,36)

.  

 

Anestezi yönteminin etkileri: 

Değişik anestezik tekniklerde roküronyumun farmakokinetiği farklılık gösterir. Entübasyonda 

0.6 mg/kg roküronyum kullanılarak TİVA(Total  İntravenöz Anestezi) ile volatil anestezik 

verilen gruplar karşılaştırıldığında gruplar arasında farmakokinetik açıdan herhangi bir fark 

görülmediği, 12 saatlik idrarda çıkan roküronyum miktarının verilen dozun % 16’sı olduğu 

tespit edilmiş. Bu da roküronyumun farmakokinetiğinin anestezi tekniğinden etkilenmediğini 

göstermektedir

(34,37,38,36)

. İsofluran ile roküronyumun nöromüsküler blok etkisinin artırılması, 

kasın gevşeticiye sensivitesinin artırmak esasına dayanır

(35)

.  

Yaşın etkileri: 

Yaşın ilerlemesi ile vücut sıvısındaki azalma (özellikle ekstraselüler hacim azalması) ve 

fonksiyonel organların yetersizliği sonucu roküronyumun farmakokinetiği etkilenir ve ilacın 

eliminasyonu yaş artıkça azalır

(30,37,39)

. Neonatal ve infantlarda dağılım hacmi artar ve plazma 

klirensi azalır, bunun sonucu ilacın yarılanma ömrü uzar. Çocuklarda dağılım hacmi artmaz 

ama klirens artar ilacın yarı ömrü kısalır ve vücutta kalış süresi azalır

(30,28,37)

.  

Farmakodinamik: 

Roküronyumun potensi vekorunyumdan 6-8 kat daha azdır. Etki başlama zamanı 

vekorunyumdan iki kat hızlıdır. Roküronyum ile 0.6mg/kg dozda 60-90 saniyede iyi bir 

entübasyon durumu elde edilebilir. 

(30,28)

 İnhalasyon anestezikleri ile beraber kullanıldığında 

intravenöz anesteziklere kıyasla başlangıç etki zamanı daha hızlı ve etki süresinin daha fazla 

olduğu gösterilmiştir.  İntraoküler ve intrakranyal basınç üzerinde anlamlı bir etkisi 

yoktur

(28,35,39,40)

. 

 

 

 

 

---

 

60

PROPOFOL 

Propofol; 1980’li yıllarda sıkça kullanılmaya başlayan bir intravenöz anestezik ajandır. 

İndüksiyonda, anestezi idamesinde, kısa süreli sedasyonda ve yoğun bakımda uzun süreli 

sedasyonda kullanılmaktadır

(41)

.  

Bir yağ emülsiyonu olarak hazırlanan formülü % 1 su içinde soya yağı, gliserol ve yumurta 

lesitini içerir

(41)

.  

Propofolün kimyasal formülü 

Propofolün kan beyin bariyerini hızlı geçmesi sonucunda etki hızlı başlar, santral sinir 

sisteminden kas ve yağ gibi inaktif dokulara hızla uzaklaştırılması ile de çabuk derlenme 

sağlar

(41,42)

.  

Propofol, lipofilik özelliğinin fazla olması nedeniyle kandan santral sinir sistemine ve 

periferal dokulara hızlı dağılır. Dağılım yarı ömrü 1,8-9,5 dakika arasındadır. Kan beyin 

eşitlenme süresi ise 2,9 dakika olarak tespit edilmiştir

(41,43)

. Propofolün plazma proteinlerine 

bağlanma oranı ise % 96-99’dur

(41)

. Propofol primer olarak idrar ile sülfat ve glukronid 

konjugatı olarak (>% 88) ve % 2’den daha azı da feçesle hidroksile olmuş metaboliti olarak 

atılır

(41,42)

.  

Propofolün total vücut klirensi, obezlerde, obez olmayanlara göre belirgin derecede yüksektir. 

Propofolün farmakokinetiği siroz

(35,38)

 veya böbrek yetmezliğinde

(41)

 çok fazla 

değişmemektedir. 

Propofol klirensi alfentanil ile değişmemekte, fentanil ile değişmediği veya minimal azaldığı 

bildirilmektedir.  İnvitro çalışmalarda propofolün karaciğer mikrozomlarında sitokrom P450 

ve monooksijenaz enzimlerinin bir bölümünde inhibisyona yol açtığı gösterilmiştir 

(41,43)

. 

Kardiyovasküler etkiler 

Propofol ile sedasyon sağlanmış hastalarda ortalama kan basıncı ve kalp atım hızı, ilacın dozu 

ve infüzyon hızına bağlı olarak düşmüştür

(41,45,46)

. Kan basıncındaki bu düşme ileri yaşlarda, 

hipovolemide, opioid veya β reseptör antagonistlerinin birlikte kullanıldığı hastalarda daha 

belirgindir

(41,42,47)

. Propofol baroreseptör refleks mekanizmayı baskılar. Miyokardiyal 

kontraktiliteyi azalttığı ya da değiştirmediği hayvan çalışmalarında gözlenmiştir

(42)

.  

Solunum sistemi üzerine etkisi 

Propofol doza bağlı olmak üzere solunum depresyonu yapar

(22)

. Bu etki, özellikle mekanik 

ventilasyon uygulanan hastalarda, ventilatörden ayrılma döneminde önemlidir. 

 

 

---

 

61

 

Serebral etkiler 

Propofol, anestezik dozlarda serebral vasküler rezistansta artmaya, serebral kan akımında ise 

azalmaya yol açar

(48)

. Anestezik dozlarda serebral metabolik hız azalır

(49)

.  

Propofol, sedasyon dozlarında EEG aktivitesinde artışa, anestezik dozlarda ise artmaya neden 

olur. Daha yüksek dozlarda burst supresyon görülür

(50)

.  

Çeşitli hayvan çalışmalarında propofolün antikonvülzan etki göstererek nöbetleri baskıladığı 

gözlenmiştir

(42)

.  

Diğer sistemlere etkisi 

Uzun süre propofol infüzyonu uygulanan hastalarda özellikle trigliseridlerde olmak üzere 

serum lipid seviyelerinde yükselme görülmüştür

(51,52)

. Sedasyon sağlamak için propofol 

kullanılan hastalarda morfin ve midazolam grubundaki hastalara oranla anlamlı düzeylerde 

düşük adrenalin, noradrenalin ve dopamin seviyeleri saptanmıştır

(53)

.  

İnvitro ve invivo çalışmalarda propofolün, immün sistem üzerine etkileri çelişkili sonuçlar 

vermiştir

(41,54)

.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---