Azərbaycan Respublikası beynəlxalq idman və turizm əlaqələri sistemində
(1991-2005-ci illər)
41
dan bir qədər əvvəl – 2004-cü il yanvarın 5-10-da Bakıda voley-
bol üzrə qadınlar arasında olimpiya təsnifat turniri baş tutmuş,
burada hər iki ölkənin idmançıları iştirak etmişdilər. 2004-cü ilin
fevralında Sofiyada sərbəst güləş üzrə, həmin ilin aprelində
Plovdivdə boks üzrə beynəlxalq lisenziya turniri, 23-24 noyabr
2004-cü ildə Bakıda həndbol üzrə qadınlar arasında dünya çem-
pionatı keçirilmişdi. Həmin yarışlarda sərbəst güləş üzrə E.Əs-
gərov, boks üzrə R.Hüseynov Afina Olimpiadasına vəsiqə əldə
etmişlər. 17 noyabr 2004-cü ildə T.Bəhramov adına Respublika
Stadionunda Azərbaycan və Bolqarıstan futbol komandaları ara-
sında yoldaşlıq görüşü keçirilmişdir ki, bunu da əlaqələrimizə
mühüm töhfə hesab etmək olar.
Hər iki ölkənin atletləri qarşılıqlı şəkildə 11-13 mart 2005-ci
ildə Bakıda taekvondo üzrə gənclərin Avropa birinciliyində,
2005-ci ilin aprelin 12-dən 17-nə kimi Varnada keçirilmiş sər-
bəst və yunan-Roma güləşi üzrə Avropa çempionatında iştirak
etmişlər. Göründüyü kimi, iki ölkə arasında 2000-ci ildən sonra
normal idman əlaqələri mövcud olmuşdur ki, bu da belə əlaqələ-
rin getdikcə dərinləşən və genişlənən miqyasına dəlalət edir, ey-
ni zamanda, dövlətin idmana qayğısının da bilavasitə nəticəsidir.
Azərbaycan Respublikası ilə qardaş Türkiyə arasında bey-
nəlxalq idman əlaqələri, təbii ki, xüsusi maraq kəsb edir. Ölkələr
arasında qardaşlıq və dostluq əlaqələrinin, ələlxüsus gənclər, id-
man və turizm sahəsindəki əlaqələrin genişlənməsi xüsusi əhə-
miyyətə malik olduğundan hər iki dövlət bu sahələrə ciddi diq-
qət yetirmişdi. Bu, Azərbaycan həqiqətlərinin dünya ictimaiyyə-
tinə çatdırılmasına, gənclərin, idmançıların, mütəxəssislərin, id-
man xadimlərinin beynəlxalq yarışlarda və beynəlxalq tədbirlər-
də iştirakına şərait yaradılmasına, əməkdaşlıq əlaqələrinin geniş-
ləndirilməsinə xeyli kömək edir. Bu əlaqələrin güclənməsi və in-
kişafı baxımından Türkiyə-Azərbaycan arasında 9 fevral 1994-
cü il fevralın 9-da və 1996-cı il fevralın 4-də imzalanmış idman
sahəsində əməkdaşlığa dair saziş və protokolun əhəmiyyəti bö-
yük olmuşdur [36, v.6, 12]. Sonuncu protokolun 12-ci maddəsi-
Həsənov Yusifəli Lətif oğlu
42
nə görə tərəflərdən birinin bu tarixin qurtarmasından bir ay əv-
vəl onun dəyişdirilməsi üçün yazılı müraciət etməməsi halında
müqavilə müddətinin iki il daha uzanacağı, buna görə də yeni
bir müqaviləyə ehtiyac olmayacağı nəzərdə tutulur. Göründüyü
kimi, ölkələrimiz arasında idman əlaqələrinin hüquqi bazası elə
müstəqilliyimizin ilk illərində yaranmışdı. Digər tərəfdən, bir sı-
ra sahələrdə olduğu kimi, idman sahəsində də dövlətimizə Tür-
kiyə tərəfindən sanballı qardaş köməyi göstərilmişdi. Bununla
əlaqədar qeyd etmək yerinə düşər ki, Bakı şəhərində fövqəladə
vəziyyətlə bağlı olaraq UEFA Azərbaycan milli və olimpiya fut-
bol komandalarının Avropa çempionatındakı seçmə oyunlarının
MDB və ya Baltikyanı ölkələrin birində keçirilməsi üçün qərar
çıxartmış və bu qərarı Azərbaycan tərəfinə bildirmişdi [36, v.7].
Bu qərarı nazir Ə.Qarayev Türkiyə gənclik və idman naziri
Ş.Erdemə bildirmiş, bununla əlaqədar olaraq maliyyə səbəbləri,
iqlim şərtləri, xüsusilə tamaşaçı rəğbəti kimi hallarla bağlı bu
oyunların Türkiyə Respublikasında keçirilməsini xahiş etmişdi.
Respublikamızın xahişinə Türkiyədən razılıq cavabı alınmışdı.
Bundan sonra UEFA oyunlarının Trabzonda keçirilməsi üçün
qərar verilmişdi. Bununla bağlı Azərbaycan tərəfi Türkiyə tərəfi-
nə dərin minnətdarlığını bildirmişdi. 1994-cü il noyabrın 16-da
Trabzonda, 15-də isə Aşqabadda ölkəmizin müvafiq olaraq milli
və olimpiya komandaları İsrailin hər eyniadlı komandaları ilə
görüşmüş və bu görüşlərdə ev sahibi kimi çıxış etmişdi [36, v.5].
Türkiyə tərəfi Azərbaycan və İsrail heyətlərini qəbul etmiş və
yerləşdirmişdi. Eyni zamanda, yeni yaradılmış olan Gənclər və
İdman Nazirliyinin imkanlarının olmamasını nəzərə alan Türki-
yə tərəfi Azərbaycana kömək edərək, onları qarşılamaq, iaşə,
mehmanxana və nəqliyyat problemlərini həll etmişdi. Bununla
yanaşı, qonaq idmançılara məşq sahələrinin verilməsini və hər
iki stadiona maliyyə baxımından kömək edilməsini təmin etmiş-
di. Ümumilikdə, 50 nəfərdən ibarət Azərbaycan heyəti Trabzon-
dakı Qara Dəniz Texniki Universitetinin yataqxanasında dörd
gün müddətində təmənnasız olaraq yerləşdirilmişdi [36, v.5].
Azərbaycan Respublikası beynəlxalq idman və turizm əlaqələri sistemində
(1991-2005-ci illər)
43
İki ölkə arasında idman əlaqələrində mühüm yerlərdən biri-
ni Azərbaycan Respublikasında və Türkiyədə inkişaf etmiş id-
man sahələrində məşqçi və kadrların mübadiləsi tutmuşdu. Bu
baxımdan təqdirəlayiq haldır ki, cüdo üzrə məşqçilər H.Əhmə-
dov və İ.Musa 1992-1996-cı illərdə Türkiyə yığmasına rəhbərlik
etmişlər.
Türkiyə hökuməti “Qara Dəniz və Avrasiya idman oyunla-
rı” (KASO) adı altında olimpiya statuslu idman oyunları təşkil
etmək üçün çalışmalara başlamışdı. Dörd ildən bir keçiriləcək
bu oyunların birincisinin 1996-cı ildə Türkiyədə reallaşdırılması
planlaşdırılırdı [36, v.8-10]. Qara dəniz və Avrasiya ölkələri ara-
sında mövcud əlaqələri daha da qüvvətləndirmək, bu ölkələr ara-
sında sosial sahələrdə də yaxınlaşma yaratmaq məqsədini daşı-
yan bu layihəyə Azərbaycan Respublikası da tərəfdar çıxdığını
və iştiraka hazır olduğunu bildirmişdi. Lakin müxtəlif səbəblər-
dən bu oyunların tədqiq olunan dövr çərçivəsində keçirilməsi
mümkün olmamışdı.
Məlumdur ki, Azərbaycan Respublikasının idmançıları At-
lantada Olimpiya oyunlarında ilk dəfə olaraq, müstəqil milli ko-
manda kimi çıxış etmişdilər. Demokratik inkişaf yolunda olan
ölkə üçün yüksək idman forumunda iştirak etmək çox əhəmiy-
yətli olduğundan, Azərbaycan tərəfi Atlantada yalnız idman nə-
ticələri göstərməyə deyil, həmçinin 197 ölkədən iştirak edəcək
idmançılarla əlaqələrin yaradılmasına çalışmışdı [36, v.11]. Bu-
na görə də Azərbaycan-Türkiyə idmançıları qarşısında duran
problemləri müzakirə etmək, idmanın müxtəlif sahələrində
əməkdaşlıq məsələlərini öyrənmək üçün Atlantada Olimpiya
oyunları zamanı Azərbaycan gənclər və idman naziri Türkiyə
gənclər və idman işləri üzrə dövlət naziri, Gənclər və İdman
Nazirliyinin baş müdiri ilə görüşmüşdü.
Türkiyədə hər il qeyd edilən 19 May Atatürkü anma, gənc-
lik və idman bayramı çərçivəsində 15-21 may 1997-ci ildə gənc-
lik həftəsi keçirilmişdi [37, v.18]. ”Gənclik həftəsi” zamanı öl-
kənin bütün vilayətlərindən gələn gənclər Ankaradakı tədbirlər-
Dostları ilə paylaş: |