~ 174 ~
başqaları rəhbərlik ediblər. Bu
insanlar Dəvəçi rayonunda
təhsilin inkişafı üçün böyük əmək sərf etmişlər.
1939-cu ilin 11 iyulunda respublika hökümətinin
qərarı ilə yeni əlifba islahatı keçirilməsi nəzərə alındı.
Latın qrafikası ilə dərsliklərin hazırlanması və nəşri
məsələsi həll olunsa da latın qrafikası 10 il keçdikdən sonra
ləgv edildi.
Kirill qrafikalı Azərbaycan əlifbasının 1940-cı ilin 01
yanvarından Azərbaycanın bütün məktəblərində tətbiq
olunması haqqında hökümət qərarı həyata keçirilməyə
başlandı.
Qırxıncı illərdə Dəvəçi rayonunum məktəblərinin müəl-
lim kadrları ilə təmin olunması respublika əhəmiyyətli məsələ
kimi qoyuldu. Azərbaycan Maarif Nazirliyinin göndərişi ilə
rayona yeni gənc kadrlar dəstəsi gəlməyə başladı. Həmin
illərdə, Qədir Qədirov, Fəyyaz Rəşidov, Xanbaba Məm-
mədov, Cəmilə Yaqubova, Nurbala Hüseynov, Mürvət
Əliyev, Şahvələd Hacıyev, Yusif Mirzəşərifov, Soltanəli
Məmmədov, Güləhməd Əmrahov, Mehrac Adığözəlov,
Yadigar Beydullayev, Əlisahib Musayev, Mirfəttah
Qədirov və başqaları bir müəllim kimi elə işə başladıqları ilk
günlərdən şagirdlərin təlim-tərbiyəsi sahəsində öz üzərlərinə
düşən vəzifəni layiqincə yerinə yetirməyə nail ola bildilər.
1940-cı ildə keçmiş S.M.Kirov adına Dəvəçi bazar
orta məktəbin birinci buraxılışı oldu. Həmin il məktəbi 11
nəfər məzun bitirmişdi. (Məktəbə 1964-cü ildə adı verilmiş,
Böyük vətən müharibəsi dövründə faşist cəlladları tərəfindən
həbs düşərgəsində faciəli surətdə ölqürülmüş Məmmədağa
Nəzirov ailə vəziyyəti ilə əlaqədar məktəbi bitirə bilmədiyi
üçün onun adı siyahıya daxil edilməyib).
Həmin ilk orta məktəb buraxılışı aşağıdakı rəhbər işçilər
və müəllimlər tərəfindən həyata keçirilmişdi: A.Rzayev
(Rayon Xalq Maarif Şöbəsinin müdiri), Cabbar Kazımov
~ 175 ~
(məktəbin direktoru), B.Quliyev (təlim-tərbiyə işləri üzrə
direktor müavini), müəllimlərdən M.Ağayev, C.Qasımov,
K.Cəbrayılov, C.Cəbrayılzadə, A.B.Əliyev, V.Vəzirov və
başqaları.
İlk buraxılışın məzunları isə E.Tahirov, M.Ağasıyev,
Ş.Əhmədov, A.Əliyev, D.Quliyev, Q.Pirquliyev, M.Dəmirov,
A.Nəbiyev, M.Rüstəmov, K.Güləliyev və M.Sultanov idi.
ARAYIŞ. İdiki Şabran şəhər 4 saylı tam orta məktəbi
1922- 1934-cü illərdə Dəvəçibazar 5-illik məktəbi, 1934-
1937-ci illərdə Dəvəçibazar yeddillik məktəbi, 1937-1944-
cü illərdə Dəvəçibazar S.M.Kirov adına orta məktəbi,
1944-1960-ci illərdə Dəvəçi qəsəbə S.M.Kirov adına orta
məktəbi, 1960-1961-cü illərdə Dəvəçi qəsəbə S.M.Kirov
adına səkizillik məktəbi, 1961-1964-cü illərdə Dəvəçi şəhər
S.M.Kirov adına səkkizillik məktəbi, 1964- 1992-ci illərdə
Dəvəçi şəhər M.Nəzirov adına səkkizillik (natamam orta)
məktəbi, 1992-2010-cu illərdə Dəvəçi şəhər M.Nəzirov
adına orta məktəbi, 2010-cu ildən hal-hazıradək Şabran
şəhər M.Nəzirov adına 4 saylı tam orta məktəbi adlanıb.
Böyük vətən müharibəsinin başlanması başqa sahələrdə
olduğu kimi rayonumuzun məktəblərində də işi xeyli çətinləş-
dirmişdi. 1941-ci ildə Dəvəçibazar orta məktəbində Cabbar
Kazımov direktor idi. Məktəbdə Səccarə Quliyeva, Sara
Əliyeva, Sitarə İbrahimova kimi işə can yandıran, təhsil işinin
məsuliyyətini yetərincə dərk edən məsuliyyətli müəllimlər
çalışırdı.
Bu dövrdə müəllimlərin əsgəri xidmətə çağırılması ilə
əlaqədar olaraq məktəbdə müəllim sayı kəskin surətdə azalmış,
şagirdlərin sayı isə aşağı düşmüşdü.
Müharibə illərində ciddi çətinliklərə baxmayaraq məktəb
kollektivinin səyi nəticəsində məktəb heç vaxt fəaliyyətini
dayandırmadı.
1945-ci ilin mayında artıq müharibə alovları söndü.
~ 176 ~
Həyat yavaş- yavaş əvvəlki axarına düşməyə başladı. Lakin
müharibədə əldə edilən qələbə bizə böyük dağıntılar və çoxlu
insan itkiləri hesabına başa gəlmişdi.
1945-ci ildə məktəbdə buraxılış imtahanları böyük
ruh yüksəkliyi, eləcə də qələbə sevinsinin sədaları altında
keçdi. Əla oxuyan və imtahanlarda yüksək uğur qazanan
şagirdlər üçün qızıl və gümüş medallar təsis edilmişdi.
1949-cu ildə Dəbəçi qəsəbə S.M.Kirov adına orta
məktəbə rəhbərlik Bafadar Musayev (direktor) və Nacı
Mehdiyev (dərs hissə müdiri) tərəfindən həyata keçirilirdi.
Məktəbə bir sıra nüfuzlu müəllimlər: Baba Muradəliyev,
Abdulsalam Məmmədov, Kamal Bayramov, Şura Quli-
yeva, Kazım Əzizov, Babaverdi Əsədov, Elza Aslanova,
Manaf Quliyev, Emin Şabanov, Cəmilə Yaqubova, Ömər
Ömərov, Tamara Musayeva, Baba Babayev və başqaları
kimi öz işində yüksək təhsil nəticələri qazanan pedaqoji işçilər
cəlb olunmuşdu.
1950-ci ildə məktəbə yeni nəsil müəllimlərin- ali- pedaqoji
və üniversitet təhsili olan bir çox gənclərin təyinatla işə təyin
edilməsi məktəbdəki təlim-tərbiyə işininin irəli getməsini daha
da sürətləndirdi.
Artıq bu illərdə rayon məktəblərininin pedaqoji işçilərə
olan ehtiyacı- yerli kadrlar hesabına ödənilməyə başladı.Yerli
müəllimlərdən Həsən Cəbrayılov, Abdulla Rəsulov, Nurulla
Xəlilov, Nurbala Quliyev, Hətəmşah Osmanov, Saməddin
Hüseynov, Əlağa İdrisov, Ağabəy Quliyev, Qərib Tahirov,
Ramazan Hüseynov, Mirzəbaba Rzayev, Nurbala
Hüseynov, Nizaməddin Adıgözəlov, Məcid Bağırov, Nurəli
Abdullayev və başqaları belə kadrlardan idi.
