__________________Milli Kitabxana_________________
393
-Salamat qalın...
-Allah amanında... - O adəti bir hərəkətlə oğlunun ardınca bir cam su atdı...
İrəlilədikcə indicə arxasınca göz yaşlarını gizləyib su atan ananın əziz surəti
canlanır, o getdikcə bu surətdə qarşısında yol göstərən canlı-qanlı bir bələdçi kimi
irəliləyirdi. Şairin ürəyi öykələnir, ananın halını düşünürdü: "Mənim anam,
zəhmətkeş anam, cavanlığını, həyatının ən əziz günlərini yolumda qurban verən
anam! Əvvəl məni, indi də balalarımı yiyələnib böyüdən, pərəstarım ana!
Qadınların ən nəcibi, anaların ən şərəflisi, fədakarı anam! Əgər Məhəmmədin
dinindən üz döndərsəm, cəddim rəsulallahın bütün fıkirlərini rədd edib,
düşüncələrini inkar etmiş olsam belə, insanlara, xüsusən qadınlığa qarşı bütün haq-
sızlıqları, zülmü, hicabı, cəhaləti ona tək bircə cümləsi üçün bağışlardım:
"Əlcənnətü təhtə əqdamil-ümməhat" - behişt dedikləri yer anaların qədəmləri,
ayaqları altındadır. Sənin kimi anaların, ana! Ana adını daşımağa layiq olan
qadınların ən nəcibinə, sənə qurban olum, mənim arxam, köməyim ana!"
Beş bayatım var, dostlar... beşi də ana diliylə qoşulub. Bir görün necə də
yaraşır. Minasoltan anaya... Seyyidin anasına, şairin anasına...
Minasoltan onun ardınca su atırdı... Bu neçənci dəfədir? Görəsən, dostlar, ana
oğul dalıycan neçənci dəfə su atır, ömründə nə qədər atıb bu qırxhaçar camıyla su?
Şirvana binə gəlləm,
Gedərəm genə gəlləm,
Birdə üzünü görsəm,
İmana dinə gəlləm.
Bu ana gözləri nə qədər yollara dikilib, yollarda qalıb? Nə qədər yol çəkib bu
gözlər? Ətrafına xırda qırışlar düşmüş, bu mehriban, sevən gözlər.
Oba keçir çaxnaqdan,
Sular doymaz axmaqdan,
Gözlərimə tor gəlib,
Yollaruva baxmaqdan.
Bu ürək nə qədər hicran ələminə dözüb, vüsal həsrətilə çırpınıb?
__________________Milli Kitabxana_________________
394
Arazıyam adanın,
Quluyam şahzadanın,
Çıxaydım, qabağına,
Sənə gələn qadanın.
Bu qulaqlar nə qədər addım səsində qalıb? Yüz addım səsindən birini ayırmağa
çalışıb, birinin səsini tanıyıb yüz addım səsindən.
Yol üstə kor bulağam,
Bağrı sulağ-sulağam,
Hansı yoldan gələsən,
O yola göz-qulagam.
Bu dil-dodaqlar nə qədər "bala" pıçıldayıb? "Bala" deyib göylərə yalvarıb,
"bala" deyib Allaha yovuncuyub. Pir qalmayıb sadağa getməsin, övliya qalmayıb
canını qurban deməsin.
Bala, bala bal dadı,
Balam adam alladı,
Şirini şirin olur,
Acısı da bal dadı.
-Uşaqlardan...
-Nigaran getmə oğul, evdə bir az un qalıb, bişirrik, boranı da var. Sən işində
ol. Arxayın get...
“ Kaş arxayın gedə bileydim, kaş gedə bileydim..." O, darvazadan çıxdı Sübh
əzanı Kəblə Mürvətin yanıqlı zəminxarası... "La ilahə illəllah, Məhəmmədən rəsul-
Allah. Əmirəl-möminnəi Əliyyən-veliyyullah... La hövlə vəla qüvvətə illa billah"
əbu da məhəllənin istəklisi, Qala azar hamamının daimi müştərisi, əli qələmkar
boğçalı, kəfşduz Meşədi Qəmbər idi... Seyid Əzimi görcək təkbirini kəsdi, seyid
üzünə çıxmışdı, bu təsadüfü xeyir fal kimi qəbul elədi.
-Bıy salam -əleyk, Ağa, cəddüvə sadağa gedim... Nə əcəb bu sübhdən,yoxsa
sən də hamama buyurursan?
Seyyid qəlbində gülümsədi, "bəh-bəh bitib hər bir yarağımız, qalıb saqqal
darağımız, elə bircə bu havada boş qarına hamamımız əksikdi? Kişi sən
dostgalısan, vallah, ruhun var... Əhsəntü". - Xeyr, balaca bir səfərim var...
__________________Milli Kitabxana_________________
395
-Allah xeyir versin... Amma, Ağa bu havada nə səfərdi? Bu havanınkı odu ki,
oturasan evdə, verəsən özünü kürsüyə, dalını da söykəyəsən nazbalışa. Qoyalar
qabağına sarıbuğda unundan çalınmış xəşili.Ağ şanı bəkməzinə bılayıb yeyəsən.
Ya da ən yaxşısı Minasoltanın çaldığı quymağın üstünə tökəsən darçın, zəncəfıl və
quluncanı, vurasan bədənə, canın qızışa... Səninki budu. Yoxsa, şair babasan
dükanda işin yox, bazarda işin yox, bir dərdin yox bizim kimi! İndi mən bir azdan
sonra dükana getməliyəm, səninki isə evdi...
Seyid Əzim bu kəvəzəliyə cavab tapa bilmirdi: "Bəli, içərim özümü yandırır,
çölüm sənin təkisini. Sənin o Allahın quymağ əvəzinə körpələrimə bir az əppek əta
eləsə, toy bayramım olar... Damağlı kişisən, vallah!.."
O qədimki adətini tərk etməyib, meşədinin ruhuna uyğun bir zarafat eledi. Bu
zarafatda Meşədi Qənbərin çətin anlayacağı elə acı bir istehza var idi ki!.. dedi:
-Bəli, meşədi, elə şair də gözəl buyurub:
Atəş kənan, kürsü qıçı, dilbərin üzü
Tanrı bilir ki, qış gününün laləzarıdı.
Meşədi Qənbər qəhqəh çəkdi:
-Aadə, bu elə mənim malımdı ki... bəh-bəh, "atəş kənarı, kürsü qıçı, dilbərin
üzü..." Mölüm kimindi? Yoxsa cənabınındı, Ağa?
-Xeyr, meşədi, məndə elə tavana hanı? Seyid Əbülqasim Nobatinindi.
-Hə... O da sənin kimi seyiddi?! Amma gözəl deyib. Allah rəhmət eləsin...
-Eləsin, amma ölüb ölməməyini bilmirəm...
-Neynək, diriyə də rəhmət var... Yaxşı zövqü var kişinin.Meşədi xınalı-
fındıqçalı barmaqları ilə çırtmıq çalar kimi bir hərəkət eləyib, şiş papaqlı başını
şerin ahənginə uyğun tərpədə-tərpədə bir də misraları təkrarladı. Əzbərləyirdi.
-Bəli, zövqü var!.. Amma həsrətnən yazıb, meşədi! Deyəsən bu şeylər onun da
qisməti olmayıb, əlinə düşməyib. Yoxsa belə yanıqlı deməzdi...
Yol ayrıcına çatdılar... Şair tələsirdi, o sübh namazının dəstəmazını hamamda
almağa gedən Meşədi Qənbər ilə yol yoldaşı ola bil