Microsoft Word ?Ziz? C?F?Rzad?docx
Yüklə 3,13 Mb. Pdf görüntüsü
|
__________________Milli Kitabxana_________________ 84
- öz yerində, Allah bilən yaxşıdı, ya rəhmət elər - behiştə aparar, ya da lənət elər - cəhənnəmə yollar. Amma hayıf Sonadan... -Ona nə olub ki... -Əlli-ayaqlı itib... Gördüm deyən yoxdu... Şirvan çəngilərinin gözü idi, Ağa, hayıf! Bir də onun rəqslərindən zövq almaq heç zihəyata nəsib olmayacaq. Seyid Əzim açıq münasibətini bildirmək istəmədi: -Qərəz... Olan olub... -Bəli, olan olub, torba dolub... Şair vəziyyətin gərginliyinə baxmayaraq, Sonanın yerinin bilinmədiyinə arxayınlaşdı. İndi nigaranlığı dostundan idi. Dostundan və əməl yoldaşı Tərlandan da xəbər tutmaq istədi, yavaşcadan Cavadın qulağına pıçıldadı: -Bura bax, Cin, Qapaqlıgildən xəbər-ətər yoxdu? Cavad məsələnin nə yerdə olduğunu anlayıb, o da öz növbəsində pıçıldadı: -Getdiyi beyt belindən vurmuş qapını elə qıfıllamayıb ki, quş quşluğuynan ora qanad aça bilsin? Nökərini görüb soruşdum, deyir cavan ağam naxoşdu... Hər ikisi bu cavan ağanın Tərlan olduğunu bilirdi, hər ikisi onu görmək istəyir, lakin qapaqlının evinə getməyə heç kəsdə cürət yox idi, ona görə yox ki, bu sağlam, igid gənclər Hacı Əsədin yumruq və ya çomağından qorxurdular. Məsələ bunda idi ki, onların heç birisi Tərlanın evdəki mövqeyini, vəziyyətini bir az da ağırlaşdırmaq istəmirdilər. Çünki Hacının xasiyyətinə bələd idilər. Hacı Qapaqlı acizin zalımı idi, böyük yanında, nüfuzlu, tanınmış adam yanında heç nə deməsə də, sonra Tərlanın günün qara eləyəcəkdi... Odur ki, dostlar hər ikisi qüssələndi. Kim isə Cavadı qüssədən azad eləmək üçün kələkbaz bir sual ortaya atdı; onlar həmişə Cavadı belə ikibaşlı suallarla dilləndirərdilər: -Bura bax, aşna, pıç-pıç Mustafa xanı Şirvandan qaçırdıb, Yoxsa siz də pıçıldaşıb bizi bazardan qaçırtmaq istəyirsiniz? Başqa birisi soruşdu: -Ay Cavad, əgər sənin özündən xəbər alan olsa, hansına gedərdin, cənnətə, ya cəhənnəmə? Cavad hansı bir hissin təsiri iləsə doğruldu, açıq bir kin duyulan səslə dilləndi:
__________________Milli Kitabxana_________________ 85
-Əvvələn, Allaha əyandı ki, mən üşüyənin biriyəm, ona görə də yerim məlumdu. Bir də ki, məni behiştə o mollalarla, hacılarla bir yerə salmazlar, davamız düşər, onsuz da aramız yoxdu. Nə vermişəm cəhənnəmə, xanəndə orda, nəvazəndə orda, şərab orda, mütrüfə də ki, bu gün təşrif apartdırdılar... Bir qəhqəhə də qopdu, şair, dostunun bu cəsarətli cavabını eşitcək əvvəl diksindi, sonra məhəbbət dolu baxışlarını, ölümlə diri gözlü mübarizə aparan Cavadın simasına zilləyib düşündü: "Sən nə cürətlisən, nə ürəklisən, Cavad! Mən tək-tək, birini həcv edəndə qorxudurlar: "Özünü gözlə!” deyib qoruyurlar məni dost-aşna. Əsil ifşanı sən eləyirsən! Mən səndən hələ çox şey, birinci növbədə cəsarət öyrənməliyəm, Cavad! O yerindən qalxdı, Cavaddan və ehtiramla onu müşayiət edən adamlardan uzaqlaşdı: "Səndən çox şey öyrənməliyəm, birinci növbədə cəsarət, Cavad! Mənim də Alışlar, Qapaqlılar, Molla Qurbanqulularla işim çoxdu, dava hələ təzə başlanıb, Cavad, təzə başlanıb..." Şair bazardan çıxanda artıq Sonanın gizləndiyi yeri heç kəsin bilmədiyinə arxayın olmuşdu. Erkən olmasına baxmayaraq, Seyid Əzim üzüyuxarı Minaxora tərəf qalxmağa başladı. O, Mahmud ağanın yanına gedirdi. İndi Mahmud ağanın necə kədərli olduğunu təsəvvür edirdi. Yaxınlaşıb dostlaşdıqları bu bir il müddətində Seyid Əzim, Mahmud ağanın incə, hər şeydən yaralanan nəcib ürəyinə yol tapa, bələd ola bilmişdi. İndi o sənət aləminin belə qiymətli bir inci, bir sona itirməsinə nə qədər heyifsilənirdi. Kim bilir nələr düşünür, Sonaya qəlbində necə də ağır bir matəm saxlayırdı. Gedib onu təskin etmək, Sonanın ölmədiyini, itmədiyini xəbər vermək, lakin hardasa gizlədilməli olduğunu məsləhətləşmək, kömək almaq lazım idi. O şübhəsiz ki, Sonanın sağ qalmasına sevinəcək, kömək də verəcək, amma belə bir sənətkarın tərəb 1 aləmindən əbədilik yox olmasına, belə bir ulduzun sənət fəzasında sönməsinə dərindən təəssüflənəcək... Elə mənim kimi... ...Axşam azanınacan onlar evdə tək qaldılar. Əvvəl Minasoltan onunla heç kəlmə də kəsmədi, ürəyində qarasına deyindi, balasını afətlərdən, çəngi məkrindən qorumaq üçün Allahına yalvardı. Amma günortaya doğru arvadın fıkirləri öz içini yeməyə başladı: "Çəngi də olsa, Ağa demişkən, Allah onun ölməyinə razı olmayıb. Mən nəkarayam seyid evinə pənah gətirən bədbəxt bəndəsini ac qoyam, susuz
__________________Milli Kitabxana_________________ 86
qoyam. Çox düşündükdən sonra arvad içi-içini kəsə-kəsə daxili bir əzab duyduğu halda siniyə çörək, yavanlıq, bir fincan da çay qoyub, sübh namazından sonra girmədiyi bala otağa keçdi. Sona bayaqkı qaydada dizlərini qucaqlayıb oturmuş, başını sinəsinə əymişdi. Gözlərinin yaşı hələ də qurumamışdı: "Ağlamalı günün axirətdədi, abədbəxt, siratdan keçəndədi sənin yasın, niyə gözünü kor eləyirsən?" O, bir söz demədən, naməhrəmdən çəkinər kimi, ağzı yaşmaqlı olduğu halda, sinini gəlinin qabağına qoyub çıxdı. Bir qədər keçdi. Minasoltan qorxudan həyətə çıxmırdı, qapı döyən olsa cavab verməyəcəkdi, Seyid Əzimlə belə qərarlaşmışdılar: "Qoy elə bilsinlər ki, heç evdə adam yoxdu". Qadın bu tapşırığa sözsüz əməl eləyirdi. Amma qərarı gəlmir, duruş gətirə bilmirdi. Yenidən qapıdan bala otağa baxdı: "Süfrəyə el vurmayıb, bəlkə heç görməyib də... Fikir dəryasına elə cumub ki.... yazıq..." Bu ilk dəfə dodağına gələn yazıq sözündən qorxdu: "Nə? Hə də, vallah, yazıqdı. Əgər adamın başına gələnlər "qalü-bəladan" alnına yazılırsa, onda, növzənbillah, bu bədbəxtin taqsırı nədi? Alnına belə yazılıb... Yazıya ki, pozu yoxdu... Haqqın dərgahına hamısı əyandı..." Onun onsuz da nazik ürəyi yumşalmağa başlamışdı. Bir də təbii fəlakət, böyük qorxu qarşısında insan, həmcinsilə ünsiyyətə adi hallardan daha çox can atar. Minasoltanın bağrı çatlayırdı. O mütləq kiminləsə danışmalı idi. Dərdi yüngülləşməli idi; içəri girdi: -Niyə yemirsən? Sona arvadın içəri girdiyini, nə isə gətirib qoyduğunu indicə duydu, onun qarşısında dik qalxmaq istədi... -Otur, otur, səndə taqət hardadı, yazıq... "Qəribədir, kişilər qabağında oynayan Sona, ömründə yaşınmaq bilməyən Sona, Mütrüf Ədilin əlində böyüyən Sona, deyəsən sən bu qadından utanırsan, bu nurani ana qarşısında səni həya təri basır, birinci dəfə, ya rəbbi, ömrümdə birinci dəfə... Yox, birinci dəfə deyil, bir dəfə də olub". Arvad sinidən bəri, Sonanın qənşərində oturdu; şəfqət duyulan bir səslə dedi: -Ye, bir tikə ye heç olmasa, ürəyin üzülər, sonra səfərə çıxa bilməzsən. Bu şəfqətli, mehriban səs Sonanın ürəyinə işlədi; yaş öz-özünə gözlərindən cari olub, solmuş yanaqlarına süzüldü; arvadın amanını qırdı; o da kövrəldi. İndi onun qarşısındakı Şirvana sədası yayılmış, adı
Yüklə 3,13 Mb. Dostları ilə paylaş:
|