333
-Yox... heç yadıma düşməyib...
-Bəlkə özləri qoyub?
-Bıy, ağızları nədi?! Mənə genəşməmiş?
Əlyar bəy bir az əvvəlki hissin təsirilə çağaya bir də nəzər salıb demişdi:
-Onda denən adını Qaratel çağırsınlar...
-Bıy, ay öləsən, nə yaxşı ad tapdı ağan sənə! Ağ günlü olasan, at belində
gedəsən səni... ay qız... nə qəşəng yaraşdırdı ağan sənə adını... – deyə çağanı
qapıda gözləyən kənizi çağırmışdı:
-Çəmən, ay Çəmən...
-Bəli, nədi bəyim?
-Gələ, al görüm, get dədəsinə-nənəsinə de ki, ağa adını Qaratel qoydu...
Əlyar bəy cibindən bir beşlik çıxarıb Şahbikə bəyimə vermiş, o da pulu
körpənin bələyinə sancıb demişdi:
-Bu da cehizi...
Hə... indi həmin Qaratel qız, on üç-on dörd yaşını doldurmuş əsmər bir qız
olmuşdu. Ata çörəyi, ata fərəhi görməsə də, Sonanın kasıb komasında ana qanadı
altında böyümüşdü. Şahbikə xanım qızı çox əzizlərdi. Həmişə "lap Sonanın öz
cavanlığıdı ki, durubsan. Bizə təzə gələndə sütül cavan idi, çillə çıxardırdıq, bir
oynadı ki! Dədən də elə onu onda aşıqladı. A bəxtəvər, adını da Əlyar bəy ağan
özü qoyub". Şahbikə xanım Sonanın kimliyini, haradan, neyçün buralara
düşdüyünü bilmirdi. Sadəcə Əlyar bəyin dostu göndərən kənizə o birilərdən bir
azacıq artıq xətir qoyurdu. Axı bu kəniz özü də hər şeyin yerini bilir, sözü adamın
ağzından tez qapır, bir sözü iki eləmir, heç vaxt tapşırığı ona iki demək lazım
olmurdu, həm də, deyəsən, hardasa qara öyrənib, hərdən ağa başqa şəhərlərə
gedəndə, Bəybala bəyin yanında olanda, Şahbikə bəyimin xahişi ilə ağanın
kitablarından bəzisini alıb elə oxuyurdu ki... Şahbikə bəyim bihuş kimi qulaq asır:
"Ölməyəsən, Sona, vallah, Allah səni şah sarayı üçün yaradıb. Hayıf... Necə olub
ki, kasıb düşmüsən?" deyə düşünürdü.
İndi vəziyyət tamamilə dəyişmişdi. Bəybala bəy evdə ağalıq eləməyə
başlayandan bəri, evə gəlib-gedənlər də tamamilə başqa adamlar idi. Bunlar
Bəybala bəyin cavan dostları idi. Gecəni səhərə kimi qumar, içki, məzə
hazırlamaqdan qulluqçuların canında can qalmamışdı. Mey-məzə daşımaqdan
nökərlər ayaqdan düşmüşdü. Elə bu cür məc-
334
lislərdən birində eyvana çıxan bəylərdən biri heyətdə Qarateli görüb
heyrətləmiş, sonra nəyi isə hesablayıb, Bəybala bəyi kənara çəkmişdi.
-Bura bax, bu qız kimdi?
-Sərxoş gözlərlə həyəti çalğılayan Qarateli görüncə dedi:
- Hə bu mənim kənizimdi... necə ki'?
-Bilirsən, mən onu bir nəfərə oxşadıram. Bilmirsən o kimin qızıdı?
-Yox - deyə Bəybala bəy oyundan ayrıldığına görə darıxmış,hövsələsiz
dilləndi, - əh, bircə elə nökər-qulluqçunun kimliyini öyrənməyim qalıb?
-Sən bir işə bax, adam-adama necə də oxşar...
Qonağın səsindəki dərin heyrət, Bəybala bəyi də maraqlandırdı:
Kimə oxşadırsan ey, axı?
-Qulaq as, onda mən lap sütül cavan idim, bir dəfə böyük qardaşımnan bir
yerdə Şamaxıda Mahmud ağa var ha... eşitmiş olarsan...
-Eşitmişəm deyillər yaman hal əhlidi...
-Hə, bax, deyim ki, elə bu qızı orda, onun evində oynayan çəngilərin içində
görmüşəm... Belə desəm, onda deməli heç böyüməyib,qocalıb eləməyib, bir on-on
beş il, müsürmanın sözü olmasın bundan irəlidən o qopunub gəlib düşüb sizin
həyətə...
-Necə, necə? Yox canım, bunun on üç yaşı gücnən olar ki... - deyə Bəybala bəy
qəhqəhə çəkdi...
-Elə məndə ona görə soruşuram da... Amma necə oynayırdı zalım balası,..
Şamaxı çəngilərinin gözü idi, adı dillər əzbəri idi, bəlkə sən də eşitmisən...
Sonaydı! Adı da, özü də... Can alırdı hər baxışı, can alırdı hər yerişi... Eh, sonralar
eşitdim ki, qaçaqlar onu çəkib dağlara aparıb... İndi birdən fikirləşdim ki, bəlkə bu
elə onun törəməsidi, yoxsa adam-adama bu qədər oxşamaz!..
Bəybala bəy də maraqlanmışdı. Ciddiləşdi, nəyi isə xatırlamağa çalışdı, alnını
qırışdırıb ovxaladı, amma heç bir şey yadına sala bilmədi:
-Yox mən bilən bu qız həyətdə doğulub böyüyüb, gədələrimizdən kiminsə
qızıdı... Yəqin ki, oxşadırsan...
Qonaq hələ də fikir, xəyal içində, ondan söhbət getdiyini duymadan həyəti
süpürməkdə olan Qaratelə baxırdı. Düşüncələr içində dedi:
Olur da Allahın işidi... hərənin bu dünyada bir tayı var deyirlər... Bəlkə də,
Allah işidi, nə bilmək olar...
İcəridən yarımsərxoş qəhqəhə və hay-küy yüksəldi:
-Balam camaatı burda qoyub, hara əkilib görəsən?
335
Bəybala bəy əlini qonağın belinə qoydu, kəmərindən qucaqladı, çəkə-çəkə içəri
apardı:
-Gəl bəri, görüm... qonaqlar bizi çağırır. - O indi Qaratellə daha artıq
maraqlanmışdı. Qonağın qıza çox da baxmasını istəmir, bu baxışlardan qəlbinə yad
olan bir hiss, qısqanclıq oyandığını duyurdu.
Bir gün sonra qonaqlar dağılışıb getdilər. Səhərisi gün günorta naharından
sonra Qaratel, Bəybala bəyin otağını yığışdırırdı. Birdən gözləmədiyi halda bəy
oğlu içəri girdi. Bir müddət diqqətlə evi səliqəyə saldıqca əyilib-düzələn qıza baxdı
və birdən ona yanaşıb belinə vurduğu əli ilə Qaratelin çənəsindən yapışdı, qızın
qıpqırmızı kəsilmiş sifətini yuxarı qaldırdı, diqqətlə baxdı, baxdı v soruşdu:
-Sən kimin qızısan?
-İsinin.
-Dədən nə iş görür burda? - O, həmyaşı, vaxtilə oyunlarda at kimi minib
çapdığı nökərin adını çoxdan unutmuşdu...
Qızın gözləri doldu:
-Dedəm bir ildən də çoxdu Allah rəhmətinə gedib.
-Allah rəhmətinə... bə anan kimdi?
-Kənizinizdi, bəy...
-Adı nədi?
-Sona...
-Sona? - Bəybala bəyin gözləri parladı. "Aha, deyəsən dostum deyən düz çıxır
axı..."
-Çəngi Sona?
-Nə? O nədi? Anam qulluğunuzda durur bəy, həyət adamı içində...
-Hardandı əsli, bilmirsən? Buralıdı?
Qız indi anladı ki, anası haqqında demək olar ki, heç bir şey bilmir.
-Yox, deyəsən, buralı döyü, heç kimi yoxdu burda...
Qız bəy otağından çıxandan sonra Sona, Qaratelin başının üstünü aldı; indi o
bir neçə gün idi ki, qızın bəy otağını yır-yığış elədiyini bilir və gözdən qoymurdu!
-Nə gec qurtardın, bala?
Qızın qızarmış sifəti ananı ürkütdü:
-Bəy qoyurdu ki?
Qara duman kimi bir həyəcan Sonanın qəlbini sardı:
-Nə deyirdi, nə qayırırdı ki?
-Heç nə! Sorğu-suala tutmuşdu məni, anan kimdi, nəçidi, dədən nə dərddən
ölüb?
Dostları ilə paylaş: |