39
eşidə bilmirdi... Birdən o, Sonanın qalxdığını, başını sərqətfə ilə bağladığını
gördü; "kaş o daraq olaydım, tellərinə toxunaydım... kaş o sərqətfə olaydım, başına
dolanaydım", - deyə düşündü. Sonanın yaxasına əl atdığını gördükdə, qızın nə
dediyini anlamasa da fərqinə vardı: qız çimmək istəyir... İndicə o, sevdiyi gözəli
çılpaq görəcək... Həya təri gəncin pozulmamış vücudunu basdı, dayana bilmədi,
baxa bilmədi, ağacların sıx yerinə çəkildi: "Yox, yox, bu günahdı, o bilmir, bilsə
bağrı çatlamazmı? Mən özüm də bu qələti eleyə bilmərəm. Suda çimənə baxmaq
ayıbdı, xəcalətdən özüm də ölləm, baxa bilmərəm... Naməhrəməm axı... başqasının
belə elədiyini eşitsəm, binamus deyərəm..."
O indi qızların suyu şappıldatmalarını aydın eşidirdi. Kolların arasında yeri
rahat olmasa da, qaramığ tikanları ellərini, paltarını, üzünü cızsa da, tərpənmədən
uzanıb, aydın qəlbi kimi təmiz, buludsuz göylərə baxır və sevgilisini xəyalında
canlandırırdı: Sona ayaq üstündə durub, qarğı saçlarım taxta daraqla darayır, çılpaq
biləklərindən su süzülür... Bu adi görünüş nə qədər xoş, doğma və gözəl idi... təzə
idi. Burada heç bir dəbdəbə, yad gözlər yox idi... Səslər kəsildi... Tərlan sürünə-
sürən sahilə, əvvəlki yerinə qayıtdı. Qızlar artıq geyinmişdilər. Onlar kollara və
çaylaq daşlarına sərdikləri paltarları evir-çevir eləyir, quruyanlarını yığıb
hamarlayır, qatlayıb iri köhnə qaxanın üstünə qoyurdular... O, Sonanın səsini
birinci dəfə çox aydın eşitdi:
-Qızlar, bəsdi, qoy qalanları qurusun, sonra yığarıq. Gedək görək Ədil ağa yatıb
doyubsa, bir az çörəkdən-zaddan yeyək...
Onlar sahildən ayrılıb meşəliyə doğru yollandılar, Qızlar getdi... Sahildə mis
qazança, piyalə və alanəm paltarlar qaldı. Amma Tərlanın xəyalından bir az
əvvəlki səhnə hələ də çəkilmirdi.
"Mən bu gün onu görməliyəm. Hökmən görməliyəm, necə olursa olsun
görməliyəm onu, mən ona deməliyəm, mən ona deməliyəm, necə olursa olsun mən
ona deməliyəm". Amma nə, necə, bilmirdi!
Taleyi Tərlanın köməyinə gəldi, bir az sonra qızlardan bəzisi yemək yeyib
xalçanın üstünə uzandı və kölgəlikdə dincəlməyə qərar verdi, Sona isə balaca Nisə
ilə birlikdə meşəlikdə zoğal yığmağa başladı... Elə bu zaman Tərlan dözməyib
onların qarşısına çıxdı:
-Salam!..
Sonadan çox Nisə diksindi, qorxu ilə ətrafı, gəldikləri cığırla gerini gözdən
keçirtdi. Heç kəs yox idi. O diribaşlıq elədi, daxili bir hissin, özü də anlamadığı bir
hissin əmrilə gəncləri tək qoyub onlardan aralandı, qarşıdakı zoğal ağacından ala-
dəymiş meyvələri yığmağa başladı.
40
Üz-üzə qaldılar. Göz-gözə qaldılar. Birinci dəfə idi ki, belə bir səadət əllərinə
düşürdü. Amma ikisi də bu səadəti gözləyirdi, ikisi də bunun gec-tez baş
verəcəyini duyurdu. Sona taqəti kəsilmiş kimi quru ot basmış kəsəklərin üstünə
oturdu. Tərlan da onun yanında yerə çökdü. Danışa bilmirdilər, söz tapmırdılar.
Sükut xeyli sürdü, qəfəsə düşmüş iki quş ürəyi çırpınırdı, dilləri elə bil ki,
bağlanmısdı, bağlı dillər əvəzinə iki cüt göz danışırdı. Bu gözlərdə elə dərin bir
məlal, elə yanıqlı bir həsrət var idi ki, sözə ehtiyac duyulmurdu. Ürəklər, çırpınan
ürəklər danışırdı...
Sona Tərlanın qızılı bafta ilə həşyələnmiş çuxaya qütəvvər olmuş mütənasib
əndamını, qara çatma qaşlarını, iri, ala gözlərini, təzəcə tük gəlmiş yetkin qaysı
kimi şəfəqli, allaşmış üzünü doymaq bilməyən acgözlüklə seyr edirdi: "Hələ sən
lap uşaqsan, ağa Tərlan, necə də qorxmursan! Yoxsa çəngi həvəsi ürəyindəki
qorxuya üsrün gəlib? Amma gözlərin yalan demir, ürəyinin aynasıdı o ala gözlərin!
Qara çatma qaşların altında bu gözlər nə gözəldi, ilahi nə doğruçudu! Amma
çifayda, mənə onlardan heç nə nəsib-qismət deyil, ilahi! Mən bu gözləri öpə də
bilmərəm, ixtiyarım da yoxdu! Amma ürəyim elə əsir ki... Bircə dəfə, tək bircə
dəfə bu gözlərə toxuna bilsəm, ölmərəm! Dodaqlarım da titrəyir, ilahi! Əgər
mənim də gözlərim arzularımın aynasıdırsa, evim yaxşıca yıxıldı. O mənim
ürəyimdən keçənləri duya bilər, mənə nifrət elər! Bir də o çəngidən bundan başqa
nə gözləyə bilər? Hamının nəzərində həyasız, kişilər qabağında oynayan çəngidən.
Yüz-yüz gözdən ötmüş çəngidən".
Getdikcə, xəyalı dəyişdikcə, fikrini qara-qura düşüncələr çulğaladıqca Sonanın
rəngi qaralır, üzü tutulur, qaşları çatılırdı... Görüşün ilk dəqiqələrində Sonanın
üzündəki heyranlığı, sevinci görüb fərəhlənən Tərlan, ondakı bu təbəddülatı
duyduqca heyrətlənirdi: "Görəsən ona nə oldu, niyə tutuldu! Amma əvvəl sevindi,
vallah, sevindi! İndi gör necə də acıqlı baxır? Acıq da sənə yaraşır, Sona, qəzəb də.
Nazik qara qaşların çatıldıqca, gözlərin qəzəb saçdıqca ürəyimə oxlar batsa da,
gözəlsən! Vallah, hüsnünün tayı-bərabəri yoxdu... Yəqin qorxursan, Sona.
Qorxma! Mən səni yağı caynağına vermərəm. Bir can, bir baş nədi ki, dost
yolunda, istəkli yolunda qurban verməyəsən?"
Birdən o qızın danışdığını eşitdi, daha doğrusu dodaqlarının, xırda ağzının
açılıb-yumulduğunu gördü. Hələ sözləri eşidə bilmədən, qəribədir, qızın
danışdığını duydu. "Mən sənin səsinin həsrətində idim,